کنکاشی در «تفسیر تسنیم» و تحلیل کمی منابع مورد استناد در آن (مطالعه موردی «سوره حمد»)
آرشیو
چکیده
یکی از آثار در حوزه کتب تفسیری، «تفسیر تسنیم» است؛ که محصول تحقیق، تنظیم و تدوین درس تفسیر قرآن کریم «آیت الله جوادی آملی» است. ازآنجاکه شناخت منابع یک اثر، کمک شایانی به فهم آن اثر می کند و از جمله مسائلی است که موجب افزایش بینش و محتوای علمی اثر می شود، در این نوشتار به تحلیل کمی منابع استفاده شده در تفسیر تسنیم و به صورت موردی جلد اول آن، که تفسیر سوره حمد است، پرداخته شده است و با تفکیک مواردی از جمله میزان مراجعات قرآنی و غیرقرآنی، بررسی میزان مراجعات غیرقرآنی براساس قرن وفات نویسنده، بررسی میزان مراجعات غیرقرآنی براساس مذهب نویسنده و ... بررسی شده و با استفاده از نرم افزار اکسل، جداول و نمودارهای مقایسه ای از هر یک ارائه شده است، سپس به تحلیل آماری منابع پرداخته شده است. در نهایت نتایجی حاصل شد ازجمله توجه ویژه علامه، به تفسیر توسط آیات قرآن است، که از بسامد بالایی برخوردار است و در میان منابع روایی نیز، توجه ایشان بیشتر به منابع شیعه بوده است، که از آن در تفسیر بهره برده اند و مواردی از این دست، که این نتایج می تواند در بررسی و شناخت این کتاب، مفید باشد و اتقان آن را مبرهن کند.An Examination of Tafsir al-Tasnīm and a Quantitative Review of Its Referenced Sources (A Case Study of Surah al-Hamd)
One of the prominent exegetical works is Tafsir al-Tasnīm, which is the result of the research, organization, and compilation of Qur’anic exegesis lectures by Ayatollah Jawadi Amoli. Since understanding the sources of a scholarly work significantly contributes to a deeper comprehension of its content and enhances its academic value, this paper focuses on a quantitative analysis of the sources used in Tafsir al-Tasnīm, specifically the first volume which interprets Surah al-Hamd. The analysis includes categorizing Qur’anic and non-Qur’anic references, examining non-Qur’anic sources based on the century of the author's death, sectarian affiliation, and other criteria. Using Excel software, comparative charts and tables were generated, followed by statistical analysis of the referenced materials. Key findings include Ayatollah Jawadi Amoli’s strong emphasis on interpreting the Qur’an through other Qur’anic verses, which is highly frequent throughout the work. Among hadith sources, the scholar gives clear priority to Shia traditions. These findings contribute to a deeper understanding of this exegetical work and affirm its scholarly reliability.
تبلیغات
