بررسی اثربخشی گروه درمانی معنوی با رویکرد اسلامی بر کاهش اضطراب و نگرانی دانشجویان دختر مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقدمه و هدف: اختلال اضطراب فراگیر از شایع ترین اختلالات اضطرابی و فرایندهای اصلی آن انعکاس فرایندهای بنیادین همه اختلالات اضطرابی است (ولز، 2013). اضطراب، نگرانی یا علائم فیزیکی سبب اختلال در عملکرد اجتماعی یا شغلی می شود، رنج و عذاب درون ذهنی برای فرد ایجاد و حوزه های مهم زندگی فرد را مختل می کند. نتایج تحقیقات بیانگر این است که در دانشجویان، شیوع اختلال اضطراب فراگیر بیش از سایر اختلالات اضطرابی است و دانشجویان دختر نسبت به دانشجویان پسر به احتمال بیشتری این اختلال را نشان خواهند داد (رشتبری و همکاران، 1398). از بین همه اختلالات اضطرابی، اضطراب فراگیر اختلالی است که اثربخشی درمانی کمتری دارد (نیومن و فیشر، 2013). یکی از مهم ترین دلایل در عدم توفیق رویکردهای درمانی، توجه نداشتن به زمینه های فرهنگی، باورها و ارزش های درون فرهنگی است؛ بدین علت که روان درمانی و کارآیی آن به میزان هماهنگی با زمینه های فرهنگی و اعتقادی افراد تحت درمان بستگی دارد (لوونتال، 2006). امروزه موج تازه ای از مطالعات، متوجه بررسی تأثیر درمان های معنوی بر کاهش فشارهای روانی شده است (کوئینگ، 2012). تحقیقات فراوانی درباره اثربخشی درمان های معنوی در حیطه سلامت روان و کاهش فشارهای روانی انجام شده است؛ اما تحقیقات اندکی در مورد تأثیر مداخلات مبتنی بر معنویت بر اختلال اضطراب فراگیر انجام شده است. با توجه به نقش گسترده معنویت و مذهب بر سلامت روان و کاهش اضطراب و همچنین نقش پررنگ مذهب در کشور ما پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی معنوی با رویکرد اسلامی بر کاهش علائم اضطراب و نگرانی در دانشجویان دختر مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر انجام شد. روش: این پژوهش از نوع طرح های آزمایشی با پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل دختر مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر دانشگاه لرستان در سال تحصیلی 1395-1394 بود. در این پژوهش به شیوه نمونه گیری خوشه ای یک مرحله ای 712 نفر از دانشجویان دانشگاه لرستان پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر را تکمیل کردند، سپس با توجه به نقطه برش پرسشنامه و مصاحبه بالینی 34 نفر دانشجو مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر انتخاب شدند. از پرسشنامه های اضطراب بک و نگرانی پنسیلوانیا برای جمع آوری داده ها استفاده شد. روش اجرا نیز به این صورت بود که پس از مراحل تشخیص و نمونه گیری برای دانشجویان دارای شرایط لازم، جلسه معارفه ای برگزار و رضایت آنها برای شرکت در جلسات مداخله و همکاری در پژوهش جلب شد. سپس اعضای منتخب به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند و پیش آزمون بر روی آنها اجرا شد. در مرحله بعدی دانشجویان گروه آزمایش در برنامه گروه درمانی معنوی با رویکرد اسلامی کوپانی (1393) شرکت کردند. این برنامه از راه مشورت با اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی و منابع معتبر به منظور کاربرد برای اختلالات اضطرابی تهیه شده بود که در هشت جلسه دوساعته به صورت هفتگی و مدت دوماه در روزهای تعیین شده برگزار شد. در جلسات آموزشی از شیوه هایی چون بحث گروهی، ارائه الگو یا سرمشق در قالب داستان هایی برخاسته از قرآن، متون دینی و ادبی و تکالیف خانگی استفاده به عمل آمد. گفتنی است پس از اجرای پس آزمون، یک دوره فشرده گروه درمانی معنوی با رویکرد اسلامی در سه جلسه برای گروه کنترل اجرا شد. نتایج: شاخص های آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل کواریانس یک متغیره) با استفاده از نسخه 23 نرم افزار SPSS، مورد بررسی قرار گرفتند. پیش فرض های توزیع نرمال نمرات و همسانی واریانس-های متغیرهای وابسته که از پیش فرض های آماری استفاده از آزمون های پارامتریک است، به وسیله آزمون های کولموگروف - اسمیرنوف، لوین و آزمون M باکس با مقادیر (p > 0/05) تأیید و مفروضه همگنی رگرسیون به وسیله آزمون فرض همگنی شیب ها بررسی شد که نتایج نشان دهنده عدم معناداری اثر متقابل بود (p > 0/05)؛ ازاین رو می توان از تحلیل کوواریانس استفاده کرد. نتایج کوواریانس تک متغیری نشان داد که بین گروه ها در نمرات اضطراب در پس آزمون تفاوت معناداری مشاهده شده است (F(1,31) = 31/27 , P < 0/001)؛ به این معنا که نمرات اضطراب در پس آزمون در گروه آزمایش به طور معناداری با گروه کنترل متفاوت است که با نگاهی به میانگین ها مشخص شد که نمرات اضطراب در پس آزمون در گروه آزمایش به طور معناداری کاهش یافته است پس گروه درمانی معنوی با رویکرد اسلامی به طور معناداری اضطراب را در گروه آزمایش (در مقایسه با گروه کنترل) کاهش داده است. میزان اثربخشی درمان 50 درصد بوده است. همچنین نتایج کوواریانس تک متغیری روی نمرات پس آزمون نگرانی با کنترل نمودن پیش آزمون نشان داد که بین گروه ها در نمرات نگرانی در پس آزمون تفاوت معناداری مشاهده می شود (F(1,31) = 56/97 , P < 0/001). با نگاهی به میانگین ها مشخص شد که نمرات نگرانی در پس آزمون در گروه آزمایش به طور معناداری کاهش یافته است؛ بنابراین گروه درمانی معنوی با رویکرد اسلامی به طور معناداری نگرانی را در گروه آزمایش (در مقایسه با گروه کنترل)، کاهش داده است. میزان اثربخشی درمان 64 درصد بوده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که گروه درمانی معنوی به طور معناداری میانگین نمرات اضطراب و نگرانی این گروه از دانشجویان را کاهش داده است. در تبیین اثربخشی این شیوه درمانی می توان گفت که نخستین و شاید مهم ترین عامل، مربوط به تأثیر ویژه معنویت درمانی در بهبود نگرش و تفسیر فرد نسبت به زندگی است؛ در واقع معنویت با هدف قرار دادن باورهای فرد، ارزیابی های شناختی مهم را در فرایند مقابله تحت تأثیر قرار می دهد و به فرد کمک می کند تا وقایع منفی را به شیوه متفاوتی ارزیابی و حس قوی تری از کنترل را ایجاد کند و موجب آرامش و اطمینان خاطر وی در زندگی شود (فلاح و همکاران، 1390). از سوی دیگر، ایمان به خداوند سبب ایجاد احساس ایمنی در فرد مضطربی می-شود که برداشت منفی از تهدید و ارزیابی خطر، به ویژه در موقعیت هایی دارد که غیرقابل کنترل و پیش بینی هستند؛ زیرا فرد حوادث جهان را در تصرف مدبری فعال و حکیم می داند. عامل دیگر که می تواند اثربخشی این پژوهش را تسهیل کند مربوط به برخی از ویژگی های بومی و فرهنگی جامعه ماست. مردم ایران براساس شرایط فرهنگی، مردمی مذهبی هستند و برای سازگاری با شرایط بحرانی و استرس زا بیشتر به مذهب روی می آورند (رضایی، سیدفاطمی و حسینی، 1387). در جامعه ما مذهب از مؤثرترین تکیه گاه های روانی به شمار می رود که می تواند معنای زندگی را در تمامی عمر فراهم سازد و فرد را از بی معنایی نجات دهد؛ به ویژه در مواقع سخت و بحرانی می تواند کمک مهمی برای فرد باشد. بر این اساس برخی از تجارب و شواهد نشان می دهند که در کشور ما درمان بسیاری از اختلالات روانی عاطفی در تعامل با مسائل معنوی قرار دارند و بدون توجه به آنها، تشخیص و درمان موفقیت آمیز نخواهد بود (قدم پور، رحیمی پور و سلیمی، 1394).Effectiveness of Spiritual group Therapy with an Islamic approach on decreasing the anxiety and worry of the female students with generalized anxiety disorder
Introduction and Objectives: Generalized anxiety disorder is one of the most common anxiety disorders and its main processes reflect the fundamental processes of all anxiety disorders (Wells, 2013). Anxiety, worry, or physical symptoms cause impairment in social or occupational functioning, create inner suffering for the individual, and disrupt important areas of the individual's life. Research results indicate that among students, the prevalence of generalized anxiety disorder is higher than other anxiety disorders, and female students are more likely to exhibit this disorder than male students (Rashtbari et al., 2020). Among all anxiety disorders, generalized anxiety is the disorder that has less therapeutic effectiveness (Newman & Fisher, 2013). One of the most important reasons for the failure of therapeutic approaches is the lack of attention to cultural contexts, beliefs, and intracultural values. This is because psychotherapy and its effectiveness depend on the degree of harmony with the cultural and religious backgrounds of the individuals being treated (Loewenthal, 2006). Today, a new wave of studies has focused on examining the effect of spiritual therapies on reducing psychological stress (Koenig, 2012). A lot of research has been conducted on the effectiveness of spiritual therapies in the field of mental health and reducing psychological stress, However, little research has been conducted on the impact of spirituality-based interventions on generalized anxiety disorder. Considering the extensive role of spirituality and religion on mental health and anxiety reduction, as well as the prominent role of religion in our country, the present study aimed to investigate the effectiveness of spiritual group therapy with an Islamic approach on reducing symptoms of anxiety and worry in female students with generalized anxiety disorder. Method: This study was an experimental design with pre-test-post-test and control group. The statistical population included all female students with generalized anxiety disorder at Lorestan University in the academic year 2015-2016. In this study, 712 students of Lorestan University completed the generalized anxiety disorder questionnaire using a one-stage cluster sampling method. Then, based on the cut-off point of the questionnaire and clinical interview, 34 students with generalized anxiety disorder were selected. The implementation method was as follows: after the identification and sampling stages, an introductory session was held for students with the necessary conditions and their consent to participate in the intervention sessions and cooperate in the research was obtained. Then, the selected members were randomly assigned to two experimental and control groups, and a pre-test was administered to them. In the next stage, the students in the experimental group participated in the spiritual group therapy program with the Islamic approach of Kopani (2014). This program was prepared in consultation with academic and religious scholars and reliable sources for use in anxiety disorders, and was held in eight two-hour sessions weekly for two months on designated days. In the training sessions, methods such as group discussion, providing a role model or example in the form of stories from the Quran, religious and literary texts, and homework were used. It is worth mentioning that after the post-test, an intensive course of spiritual group therapy with an Islamic approach was implemented in three sessions for the control group. Results: Descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (univariate analysis of covariance) were examined using SPSS software version 23. The assumptions of normal distribution of scores and homogeneity of variances of dependent variables, which are statistical assumptions for using parametric tests, were confirmed by Kolmogorov-Smirnov, Levine, and M-box tests with values of (p > 0.05), and the assumption of homogeneity of regression was examined by the test of homogeneity of slopes assumption, which showed that the interaction effect was not significant (p > 0.05); therefore, analysis of covariance can be used. The results of univariate covariance showed that there was a significant difference between the groups in anxiety scores in the post-test (F(1,31) = 31.27, P < 0.001); meaning that the anxiety scores in the post-test in the experimental group were significantly different from the control group. Looking at the means, it was determined that the anxiety scores in the post-test in the experimental group were significantly reduced, so spiritual group therapy with an Islamic approach significantly reduced anxiety in the experimental group (compared to the control group). The effectiveness of the treatment was 50 percent. Also, the results of the univariate covariance on the post-test scores of worry by controlling the pre-test showed that there is a significant difference between the groups in the scores of worry in the post-test (F(1,31) = 56.97, (P<0.001). Looking at the means, it was found that the post-test worry scores in the experimental group were significantly reduced; therefore, the spiritual group therapy with an Islamic approach significantly reduced worry in the experimental group (compared to the control group). The effectiveness of the treatment was 64 percent. Discussion and Conclusions: The results showed that spiritual group therapy significantly reduced the average anxiety and worry scores of this group of students. In explaining the effectiveness of this treatment method, it can be said that the first and perhaps most important factor is related to the special effect of spiritual therapy in improving the individual's attitude and interpretation of life; in fact, spirituality, by targeting the individual's beliefs, influences important cognitive evaluations in the coping process and helps the individual evaluate negative events in a different way and create a stronger sense of control, which leads to his peace and confidence in life (Falah et al., 2011). On the other hand, faith in God creates a sense of security in an anxious person who has a negative perception of threat and risk assessment, especially in situations that are uncontrollable and unpredictable, because the person considers the events of the world to be in the hands of an active and wise resourceful being. Another factor that can facilitate the effectiveness of this research is related to some of the indigenous and cultural characteristics of our society. Iranian people are religious people based on cultural conditions and turn to religion more to adapt to critical and stressful situations (Rezaei et al. 2009). In our society, religion is considered one of the most effective psychological supports that can provide meaning to life throughout life and save the individual from meaninglessness; especially in difficult and critical times, it can be an important help for the individual. Accordingly, some experiences and evidence show that in our country, the treatment of many psycho-emotional disorders is in interaction with spiritual issues and without paying attention to them, diagnosis and treatment will not be successful (Gadampour et al. 2015). Acknowledgement: We hereby express our gratitude to all the students who participated in this study and who helped us in the implementation of this research. Conflict of Interests: The authors declare no conflict of interest for this study.
تبلیغات
