بررسی تطبیقی بهزیستی روانی در نظریه ریف و آموزه های قرآن کریم
آرشیو
چکیده
بهزیستی روان شناختی را تلاش برای رشد و پیشرفت در جهت تحقق بخشیدن به توانایی های بالقوه فرد تبیین نموده اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی بهزیستی روانی در نظریه ریف و آموزه های قرآن کریم انجام شده است. در ابتدا شش مؤلفه اصلی نظریه ریف (رشد فردی، پذیرش خود، هدفمندی، روابط مثبت، خودمختاری و تسلّط بر محیط) از منابع روانشناسی استخراج شدند. سپس مفاهیم مرتبط با این مؤلفه ها در قرآن، تفاسیر معتبر و روایات بررسی گردید. برای تطبیق، مفاهیم هر مؤلفه به طور جداگانه تحلیل و با آموزه های قرآنی مقایسه شد. نتایج نشان داد که ریف بهزیستی روانی را با شش ویژگی ادراک خویشتن کارا، پذیرش و عزت نفس ۴ واقعی، مهار ارادی رفتار، ادراک واقعی از جهان، حفظ روابط و مهرورزی و خودفرمانی و بارآوری توصیف کرده است. با بررسی قرآن کریم مشخص شد که ارتباط دین با بهزیستی روانی نه یک ارتباط محدود و موردی، بلکه یک ارتباط بسیار گسترده و فراگیر است و همه ابعاد آن را دربرمی گیرد، اما نگاه انسان محورانه (مادی) به مؤلفه های بهزیستی ریف، نه تنها باعث رشد وسلامت روان فرد نمی شود، بلکه او را دچار رذائل نفسانی همچون کبر و خودپسندی و خودمحوری که زمینه ساز برخی اختلالات هستند، می کند. بنابر نگاه یکپارچه نگر قرآنی، همه مؤلفه های بهزیستی روانی را باید با نگاه به مشیّت ربوبی و تقدیر الهی در نظر داشت. آموزه های قرآنی علاوه بر تأکید بر تلاش فردی، به ابعاد معنوی مانند توکل، رضایت الهی و قرب به خدا توجه دارد و می تواند نظریه ریف را به مدلی جامع تر هدایت کند. بر این اساس، یافته ها اهمیت انطباق نظریه های روانشناسی غربی با فرهنگ و ارزش های دینی را برجسته ساخته و زمینه ارائه چارچوبی کامل تر برای سلامت روان در جوامع مذهبی را فراهم می آورد.A Comparative Study of Psychological Well-Being in Ryff’s Theory and the Teachings of the Holy Qur’an
Psychological well-being has been defined as the effort to grow and advance in the direction of realizing an individual’s potential abilities. The present study was conducted with the aim of comparatively examining psychological well-being in Ryff’s theory and the teachings of the Holy Qur’an. First, the six main components of Ryff’s theory (personal growth, self-acceptance, purpose in life, positive relations, autonomy, and environmental mastery) were extracted from psychological sources. Then, the concepts related to these components were examined in the Qur’an, authoritative exegeses, and narrations. For the purpose of comparison, the concepts of each component were separately analyzed and compared with Qur’anic teachings. The results indicated that Ryff described psychological well-being through six features: perception of an efficient self, genuine acceptance and self-esteem, voluntary regulation of behavior, a realistic perception of the world, preservation of relationships and affection, and self-determination and productivity. Examination of the Holy Qur’an revealed that the relationship between religion and psychological well-being is not limited or incidental, but rather an extensive and comprehensive one encompassing all dimensions of well-being. However, the anthropocentric (materialistic) view of Ryff’s well-being components not only fails to foster growth and psychological health but also leads individuals into vices such as arrogance, self-conceit, and egocentrism, which pave the way for certain psychological disorders. According to the Qur’anic holistic perspective, all components of psychological well-being must be considered in relation to divine will and providence. Qur’anic teachings, in addition to emphasizing individual effort, also give special attention to spiritual dimensions such as trust in God (tawakkul), divine satisfaction, and closeness to God, which can guide Ryff’s theory toward a more comprehensive model. Accordingly, the findings highlight the importance of aligning Western psychological theories with religious culture and values, thereby providing the groundwork for a more complete framework for mental health in religious societies.
تبلیغات
