بازخوانی تحلیلی مبانی علامه طباطبایی در تفسیر آیات فقهی
آرشیو
چکیده
در چند دهه اخیر، دیدگاه های علامه طباطبایی به عنوان یکی از اندیشمندان دینی معاصر در موضوعات گوناگون علوم اسلامی، از سوی پژوهشگران و دانش پژوهان دینی مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش های انجام شده پیرامون دیدگاه های علامه طباطبایی، بیشتر در موضوعات قرآنی، فلسفی و عرفانی بوده است. در این میان، درباره «روش تفسیری آیات فقهی» ایشان کمتر پژوهشی صورت گرفته است. این در حالی است که علامه طباطبایی افزون بر شرح کفایه الاصول آخوند خراسانی، در تفسیر المیزان نکات تفسیری ارزشمندی را ذیل آیات الاحکام بیان نموده است. در جستار حاضر تلاش شده است به شیوه توصیفی تحلیلی، مهم ترین مبانی علامه طباطبایی در تفسیر آیات فقهی قرآن استخراج گردد. در پایان، این نتیجه به دست آمده است که علامه طباطبایی از قواعد و مبانی گوناگونی در تفسیر آیات فقهی قرآن بهره جسته که از آن جمله می توان به مواردی مانند «حجیت ظواهر کتاب، تشریعی بودن آیات قرآن، حجیت سنت، قواعد اصول فقه، قواعد ادب عربی، علوم قرآن (قرائت، اسباب نزول و نسخ)» اشاره نمود. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که قواعد و مبانی ایشان در تفسیر آیات الاحکام، با دیدگاه های مشهور فقهای امامیه همسو بوده و برداشت های تفسیر ایشان، تفاوت چندانی با دیدگاه مشهور ندارد.An Analytical Review of ‘Allāma Ṭabāṭabāʾī’s Fundamentals in Tafsīr of Jurisprudential Verses
In recent decades, the views of ‘Allāma Ṭabāṭabāʾī as one of the contemporary religious scholars in various subjects of Islamic sciences have been taken into consideration by religious scholars and researchers. The studies conducted around the views of ‘Allāma Ṭabāṭabāʾī were mostly in Qurʾānic, philosophical and mystical subjects. In the meantime, not much research has been done about his “method of tafsīr of jurisprudential verses”. In this regard, in addition to the explanation (sharḥ) of “Kifāyat al-uṣūl (Arabic: کفایه الأصول)” of Akhund Khurāsānī (Persian: آخوند خراسانی), in tafsīr (Arabic: تفسیر, English: Explanation) of al-Mīzān fī tafsīr al-Qurʾān (Arabic: المیزان فی تفسیر القرآن, often known as Tafsīr al-mīzān), they have mentioned valuable commentary points under Ayāt al-aḥkām (Arabic: آیات الأحکام) or Fiqh al-Qurʾān (Arabic: فقه القرآن) that refers to the verses of the Qurʾān in which the Religious rulings are explained or from which rulings can be extracted and inferred. This article attempts to extract the most important fundamentals of ‘Allāma Ṭabāṭabāʾī in tafsīr of jurisprudential verses in the Qurʾān. It has been concluded at the end of this conclusion, that ‘Allāma Ṭabāṭabāʾī used various rules and fundamentals in tafsīr of jurisprudential verses of the Qurʾān, including such things as the “reliability of the apparent Meanings (ẓawāḥir) of the Holy Qurʾān, the legality of the verses of the Holy Qurʾān, the validity and reliability of the Sunnah (Arabic: السنّه) or the tradition, the rules of the principles of jurisprudence (Uṣūl al-fiqh or Principles of jurisprudence (Arabic: أصول الفقه), the rules of Arabic literature, Qurʾānic studies (Qirāʼah or recitations or readings, Sabab al-Nuzūl [Arabic: سبب النزول, cause of revelation] and its plural Asbāb al-Nuzūl [Arabic: أسباب النزول] and abrogation)”. The findings indicate that his rules and fundamentals in tafsīr of Ayāt al-aḥkām are aligned with the views of famous Jaʿfarī jurists and his understandings of tafsīr are not much different from the famous ones.
تبلیغات
