نقد و تحلیل تطبیقی دیدگاه های توجیهی مفسران معاصر درباره آیات جهاد ابتدایی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مفسران و فقها، مطالب بسیاری درباره جهاد که از ارکان مهم اسلام و فروع دین است، نگاشته اند. مشهور فقها و بسیاری از مفسران متقدم، قائل به جواز یا حتی وجوب دو نوعِ جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی بوده اند. در سده های اخیر، به جهت مناسبات گوناگون اجتماعی مانند آزادی عقیده، گروهی از مفسران منکر جهاد ابتدایی هستند؛ زیرا آن را در تهافتی آشکار با آزادی عقیده می دانند. گروه دیگر در تبیین خود از جهاد ابتدایی، توجیهات و تأویلاتی را به کار می برند تا بتوانند از این طریق، جهاد ابتدایی را به تأویل جهاد دفاعی برند و تضاد مذکور را در ظاهر حل کنند. دیدگاه های گروه دوم را می توان در چهار عنوان قرار داد: 1. جهاد ابتدایی به منزله دفاع از فطرت انسانی؛ 2. جهاد ابتدایی به منزله جنگ پیش دستانه؛ 3. جهاد ابتدایی به منزله جهاد تبلیغی؛ 4. جهاد ابتدایی به منزله نفی خرافه و باطل. پژوهش حاضر به این دیدگاه های تأویلی به روش توصیفی- تحلیلی و انتقادی می پردازد و در انتها هیچ یک از آن ها را تمام نمی داند؛ زیرا هیچ کدام با مفهوم مشهور جهاد ابتدایی انطباق کامل ندارد و هم چنین آن تهافت یادشده را به خوبی حل نمی کند.Contemporary Qur’anic Exegetes’ Justification Viewpoins on the Initial-Offensive Jihād; a Comparative-critical Study
Jihād is one of the most important Islamic furūʿāt (derivatives), which Muslim exegetes and jurists thus have written a lot about it. Historically, many early Muslim exegetes and jurists have considered the permission or even the obligation of two types of jihād, namely the initial-offensive and the defensive ones. Nevertheless, in recent centuries, a group of them denies the initial-offensive jihād due to various necessary social relations such as freedom of belief, from which it is usually seen as a clear violation. To explain it, another group uses some different justifications for the initial-offensive jihād, such as interpreting it as the defensive one, to be finally able to resolve the mentioned seeming contradiction. The viewpoints of the second group can be divided into these four major headings: (i). the initial-offensive jihād as defend of human fiṭra (innate disposition); (ii). the initial-offensive jihād as defend of preemption war; (iii). the initial-offensive jihād as proselyte jihād; (iv). the initial-offensive jihād as denial of superstitions and false affairs. Using descriptive-analytical methods, the present critical study has analyzed these interpretive viewpoints and finally has not accepted any of them.
تبلیغات
