وحید سلطانی

زمینه و هدف: نظم و امنیت از حیاتی ترین نیازهای صنعت گردشگری است و پلیس نقش کلیدی در این زمینه بر عهده دارد. بنابراین هدف پژوهش حاضر شناخت و تحلیل عوامل موثر بر امنیت انتظامی صنعت گردشگری در ایران است. روش: تحقیق از نظر هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت داده ها از نوع آمیخته، و در چارچوب مراحل کیفی-اکتشافی و پیمایشی دلفی است. در مرحله مطالعه کیفی-اکتشافی مولفه های امنیت انتظامی گردشگری شناسایی شد. یافته های به دست آمده از مرحله کیفی مبنای طراحی پرسشنامه دلفی به عنوان ابزار پژوهش در مرحله کمّی قرار گرفت. پیمایش دلفی با مشارکت 40 نفر از متخصصان و خبرگان به انجام رسید. اعضای پانل دلفی به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شد. آمارهای توصیفی و ضریب توافقی کندال برای تجزیه و تحلیل داده ها در مرحله پیمایش دلفی به کار رفت. یافته ها: عوامل موثر بر امنیت انتظامی صنعت گردشگری در ایران عبارت اند از: رصد، پایش و نظارت انتظامی پلیس بر نظم و امنیت گردشگری؛ پیشگیری از جرم و بی نظمی در بخش گردشگری؛ تقویت مدیریت حمل و نقل ترافیک در مسیرها و مناطق گردشگرپذیر؛ تعامل، مشارکت و هماهنگی در ایجاد نظم و امنیت گردشگری؛ رسیدگی به پرونده های جرم در گردشگری؛ ارایه خدمات انتظامی به گردشگران؛ توانمندسازی و آموزش تخصصی کارکنان در زمینه امور نظم و امنیت گردشگری؛ کنترل انتظامی و مقابله با قانون گریزی در گردشگری با ضر یب توافقی؛ اشراف اطلاعاتی بر عوامل مخل نظم و امنیت گردشگری؛ اطلاع رسانی و فعالیت رسانه ای در حوزه نظم و امنیت گردشگری. در مرحله نهایی پیمایش دلفی ضریب توافقی در همه ابعاد یاد شده بالاتر از 7/0 به دست آمد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج مشارکت درون سازمانی اغلب پلیس های تخصصی برای تحقق اهداف نظم و امنیت گردشگری آشکار به نظر می رسد. همچنین امنیت انتظامی گردشگری در عمل نیازمند تشریک مساعی، تعامل و همکاری سازنده پلیس با مجموعه سازمان ها و نهادهای مرتبط با گردشگری است.

تدوین، اجرا و کنترل استراتژیک سه مؤلفه کلیدی و به هم پیوسته در فرآیند مدیریت راهبردی هستند که هماهنگی و توازن میان آن ها برای موفقیت سازمان ها امری ضروری تلقی می شود. با این حال، شواهد موجود نشان می دهد که تنها حدود ۳۰ درصد از اهداف راهبردی در سازمان ها محقق می گردد که یکی از علل اصلی آن، عدم استقرار کامل و مؤثر نظام کنترل راهبردی است. هدف این پژوهش، شناسایی و تبیین ابعاد گوناگون کنترل های استراتژیک و تحلیل نحوه ایفای نقش آن ها در نظام بانکی کشور است. در این مطالعه از رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون استفاده شده و داده ها از طریق مصاحبه های نیم ساختاریافته با مدیران ارشد و کارشناسان حوزه برنامه ریزی استراتژیک در بانک ها جمع آوری شده است. بر اساس یافته های حاصل از تحلیل داده ها، هفت نوع کنترل راهبردی به عنوان مضامین اصلی نظام کنترل استراتژیک در بانک ها شناسایی گردید: کنترل تدوین استراتژی، کنترل اجرای استراتژی، کنترل ورودی–خروجی، کنترل فرااستراتژیک، کنترل فرایند استراتژیک، پایش استراتژیک و کنترل تبدیل استراتژی به اجرا. همچنین چهار بعد کلیدی شامل نوع بانک، نوع فعالیت، نوع مشتری و طول دوره مدیریت عالی سازمان، به عنوان عوامل تأثیرگذار بر نحوه اعمال کنترل ها استخراج شد. نتایج نشان می دهد که در نظام بانکی کشور، کنترل تدوین استراتژی، کنترل اجرای استراتژی و کنترل ورودی–خروجی، به ترتیب بیشترین سهم را در فرآیندهای کنترلی دارا هستند. این یافته ها می تواند زمینه ساز طراحی نظام کنترلی متناسب با ویژگی های ساختاری و محیطی بانک ها و بهبود عملکرد راهبردی آن ها باشد.

از الزامات ضروری برای اطمینان از عملکرد درست سازمان ها، نظارت مؤثر و کارآمد بر تدوین و اجرای راهبرد ها بوده است. لذا باید از سیستم های کنترلی ای استفاده نمود که عوامل داخل و محیطی سازمان را نیز مورد پایش قرار دهد که از رسالت های کنترل راهبردی می باشد. مساله اصلی پژوهش این است که با توجه به ویژگی های مختلف سازمانها در مقایسه با یکدیگر، کدام مدل کنترل برای کدام سازمان مناسب است لذا با هدف شناسایی، طبقه بندی و نوع یابی کنترل های راهبردی به بررسی انواع مدل های کنترل راهبردی پرداخته است. در این پژوهش اکتشافی از روش هرمنوتیک برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. در بررسی های کتابخانه ای از مطالعات گذشته، انواع مدل های کنترل راهبردی شناسایی و طبقه بندی گردیدند. نکته مهم این است که سازمانها در ابعاد مختلف با یکدیگر تفاوت دارند که متناسب با هر کدام از این ابعاد باید مدل کنترل راهبردی طبقه بندی شده و متناسب با هر یک از این ابعاد در سازمان متناظر با آن به کار گرفته شود که این همان هدف پژوهش ماست که در پی دستیابی به آن هستیم. در همین راستا سوالات پژوهش بدین گونه مطرح می شوند که کدام ابعاد سازمان در تعیین نوع مدل کنترل راهبردی موثر است و با توجه به این ابعاد کدام مدل کنترل راهبردی باید مورد استفاده قرار گیرد. ویژگی های سازمانی به دست آمده شامل اندازه سازمان، فرهنگ سازمانی، نوع راهبرد و نوع محیط است. در نهایت با استفاده از رویکرد سیستمی مدل های کنترل راهبردیِ شناسایی شده با توجه ویژگی های مختلف سازمان ها در مکان مناسب خود جانمایی شده است.