درخت حوزه‌های تخصصی

کلام

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
فلسفه اسلامی کلام منطق
امام شناسی پیامبرشناسی خداشناسی دین پژوهی فرق و مذاهب کلام جدید کلیات معادشناسی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۸۱ تا ۹۰۰ مورد از کل ۱۱٬۳۱۳ مورد.
۸۸۱.

بررسی ادعای صحت حدیث وصیت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵۴ 37 - 70

کلیدواژه‌ها: طوسی حدیث وصیت احمد بصری ناظم العقیلی ضعف سند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۴۲۴
روایتی درباره وصیت شب رحلت پیامبر6 در کتاب الغیبه طوسی وارد شده و در آن علاوه بر دوازده امام، از دوازده مهدی هم سخن به میان آمده و احمدبن اسماعیل بصری با توجه به دوازده مهدی یاد شده، خود را به عنوان اولین مهدی معرفی کرده و برای اثبات ادعای خود به این حدیث استناد کرده و با توجه به شهادت طوسی در نقل تعدادی حدیث از خاصه که حدیث مورد بحث هم یکی از آنهاست، آن را صحیحالسند دانسته است، در حالی که شهادت طوسی به این معنا نیست که راویان این دسته از روایات و از جمله روایت وصیت شیعه امامی هستند، چون سه شیعه غیر امامی و حداقل شش راوی عامیالمذهب در سند این روایتها وجود دارد، از طرفی مذهب تعدادی از راویان حدیث وصیت هم معلوم نیست، بنابراین با وجود شش راوی عامه و سه شیعه غیر امامی و یک امامی فاسدالمذهب، نمیتوان به اعتبار شهادت طوسی قائل به خاصه و شیعه امامی بودن راویان حدیث وصیت شد.
۸۸۲.

ارزیابی کلامی موارد عملکرد به ظاهر ضد اخلاقی و خشونت آمیز حضرت موسی (ع) در قرآن

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 7 - 41

کلیدواژه‌ها: موسی (ع) عملکرد خشونت آمیز قرآن قتل هارون (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۳۰۶
ظهور ابتدایی پاره ای از آیات قرآن در موارد متعدّد نشانگر آن است که حضرت موسی (ع) در دو مورد: 1) کشتن فرد قبطی؛ و 2) برخورد به ظاهر تحقیر آمیز با پیامبر الهی، برادر خود هارون (ع) به خشونت آمیزترین عمل ممکن دست زده است. این پژوهش که در روش گردآوری مطالب، کتابخانه ای است و در نحوه استناد داده ها، از شیوه اسنادی پیروی می کند و در تجزیه و تحلیل مطالب، روش آن تحلیل محتوایی از نوع توصیفی تحلیلی می باشد. پاسخ های مربوط به عملکرد خشونت آمیز حضرت موسی (ع) را گردآوری، تحلیل و بررسی و نقد نموده و در دیدگاه برگزیده به این نتیجه دست یافته است که در مسأله قتل، فقط دو پاسخ به قصد دفاع از مظلوم خواه به صورت قتل غیر عمدی و یا قتل عمدی پاسخ موجه می باشند و در زمینه برخورد تحقیر آمیز تنها پاسخ موجه این است که حضرت موسی   (ع) با این کار خود می خواست به صورت عملی، عواقب سوء بت پرستى را به نمایش بگذارد.
۸۸۳.

بررسی دیدگاه اشاعره و ابن عربی در مسئله خلق مدام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰ 5 - 26

کلیدواژه‌ها: ابن عربی اشاعره خَلق مدام خلق جدید ذرهگرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۳۳۷
رابطه خدا و مخلوقات یکی از مهم ترین مسائلی است که همه متفکران در عالم اسلامی با آن مواجه و در صدد تبیین آن بوده اند. اندیشه «خلق جدید» از بارورترین اندیشه های ابن عربی در این زمینه است. خلق جدید که بر پایه اندیشه تجلی تکرار ناپذیر حق تعالی استوار شده، با نظریه «ذره گرایی» اشاعره در قلمرو کلام اسلامی، مشابهت دارد. ابن عربی با نظریه «خلق مدام» بیان می دارد که هیچ چیز ثابت و راکد نیست و جهان با همه وجود در تب و تاب به سر می برد و در هر لحظه، از رنگی به رنگی دیگر منتقل می شود و در نهایت به مصدر اولیه وجود واحد می رسد. ابن عربی ضمن بهره مندی از منابع قرآنی توانسته است با بیان نواقص و کاستی های نظریه اشاعره و نقد دیدگاه آنها برای نظریه خلق جدید، جایگاهی ویژه و پر اهمیت در عرفان نظری بیابد. در این مقاله ضمن تقریر نظری از مبحث خلق جدید و بیان مبانی و نتایج آن، به مقایسه آن با نظریه اشاعره  به شیوه توصیفی، مقایسه ای پرداخته شده است.
۸۸۴.

جایگاه دعای جمعی در آیات و روایات و آثار آن در ظهور امام عصر(عج)

نویسنده:
منبع: مطالعات مهدوی سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۳ 127-149

کلیدواژه‌ها: امام عصر دعای جمعی ظهور آیات و روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۳۲۹
دعای جمعی در دین اسلام جایگاه والایی دارد. در اهمیت آن همین بس که آیات و روایات زیادی به این شیوه از نیایش پرداخته اند. دعای جمعی منتظران شیوه مهمی از ابراز اضطرار جامعه مقدمه ساز به در گاه الهی است. شناخته شدن اهمیت و جایگاه دعای جمعی برای جامعه منتظر و اهتمام و اهمیت دادن در برگزاری ادعیه مهدوی تاثیر به سزائی در تحقق ظهور امام عصر عج خواهد داشت. این مساله در این تحقیق به روش تحلیلی و توصیفی در آیات و روایات بررسی شده است.
۸۸۵.

شاخصه های گزینش کارگزاران در حکومت مهدوی و حکومت علوی

نویسنده:
منبع: مطالعات مهدوی سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۳ 30-53

کلیدواژه‌ها: شاخصه کارگزاران حکومت علوی حکومت مهدوی قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۴۲۷
حکومت چندساله امیرالمومنین ع نمونه شایسته در ارایه شاخصه های کارگزاران حکومتی است، کنکاش در این شاخصه ها و تطبیق آن بر کارگزاران و یاران حضرت ولی عصر، و بهره گیری از آیات قرآن، می تواند الگوی حکومتهای امروزی باشد، با توجه به اینکه، قرآن در مورد انبیایی که نقش حکومتی یا اجرایی داشتند ملاکهایی را معرفی کرده است و سیره حضرت علی ع در حکومت خویش با اصل شایسته سالاری، الگویی بایسته از انتخابگری مسؤلین را داشته است، این پژوهش با تحقیقات کتابخانه ای و روش تحلیلی توصیفی، در اثبات این مساله است که؛ شاخصه های انتخاب ولی عصر در مورد کارگزاران، همان پیروی از رهنمودهای قرآن و سیره امیرالمومنین ع است، یافته های این نوشتار این بوده است که؛ ویژگیهای اساسی کارگزاران در سیره امیرالمومنین از قبیل؛ تقوا، مدیریت، امانتداری، ساده زیستی، بصیرت و ولایتمداری بوده است که امام عصر با بهره گیری از آنها، حکومتی با کارگزارانی شایسته خواهند داشت.
۸۸۶.

سستی و مسئولیت گریزی چالشی در عصر غیبت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال سیزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۹ 313 - 346

کلیدواژه‌ها: سستی مسئولیت گریزی چالش های عصر غیبت عصر غیبت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۳۶۰
یکی از چالشهای دوران غیبت، سستی و مسئولیتگریزی است. واژههای متعددی مبین این مفهومند. در روایت به گونههای متعدد مورد مذمت قرار گرفته است. در ادعیه و زیارات مختص به حضرت مهدی4، حذر از این چالش مورد تاکید قرار گرفته است. اموری نظیر شک و تردید و عدم ایمان به غیب، عدم توجه به سنتهای الهی و نقشآفرینی انسان، طول غیبت و دور دیدن ظهور، تغییر انگیزهها، بیانگیزگی، عدم آمادگی و محاسبه نکردن مشکلات (نداشتن آگاهی به راه و مشکلات آن)، یأس و نومیدی، راحتطلبی و لذتگرایی؛ برخی از عوامل سستی بوده که پیامد این سستی ادا نکردن و تباهسازی حقوق امام، جامعه منتظر و بشریت، تضییع کار و وظیفه، گناه، طولانی شدن غیبت و تأخیر ظهور، استبدال، نفاق و ندامت و پیشمانی است. برای پیشگیری و برونرفت از مسئولیتگریزی معرفتافزایی و اثبات و تعمیق باور به حضرت و ظهور، ایجاد محبت به امام و شوق نسبت به ظهور، نگاه فرانسلی، نوشتن برنامه، چشمانداز و استراتژی، پیمان و عهد و بیعت با امام و التزام به برنامه، مراقبه و مواخذه و توبیخ برخی از راهکارهایی است که براساس آیات و روایات پیشنهاد میشود.
۸۸۷.

بازخوانی تحلیلی اثبات ذات و صفات ذاتی خدا با تکیه بر روش منطقی انتقال از ملزوم به لوازم بیّن

نویسنده:
منبع: آموزه های نوین کلامی دوره ۳ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 75 - 99

کلیدواژه‌ها: ذات خدا صفات ذاتی لازم بیّن برهان عقلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۸۴
در جستار حاضر، نگارنده کوشیده است براهین فلسفی اثبات وجود خدا و صفات ذاتی او را به شیوه ای نوین بازنویسی نماید. در این مقاله، در گام نخست، مقدماتی درباره چرایی بحث از خدا و روش های اثبات خدا، آورده می شود و در گام دوم، وجود خدا از راه برهان عقلی و با بهره گیری از اصل علیّت، اثبات می گردد و در گام سوم با مبنا قرار دادن مفاهیم اثبات شده، مفاهیم دیگری که به صفات کمالی خدا اشاره دارد، از مقدمات پیشین نتیجه گرفته می شود. بدین صورت که نخست، صفت «بی نیاز» و سپس از راه تحلیل مفهوم «بی نیاز»، صفت «نامحدود» برای خدا اثبات می گردد و در ادامه نیز با همین شیوه صفاتی مانند «یگانه، بسیط، کامل مطلق، علم، اراده ذاتی، قدرت و حیات» ثابت می شود. این شیوه را می توان «انتقال از ملزوم به لوازم بیّن» نام نهاد؛ زیرا در این روش، اگر صفت پیشین اثبات شود، تنها با تحلیل و ارائه تصور درست از آن، می توان صفت پسین را به دست آورد.
۸۸۸.

نظریه مدیریت از فرادست از منظر انسان شناسی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۲ 31 - 52

کلیدواژه‌ها: نظریه مدیریت انسان شناسی غیبت شئون امامت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۳۰۲
نظریه «مدیریت از فرادست» الگوی مناسبی برای رسیدن به درکی نزدیکتر از چگونگی رفتار حجت خدا در عصر غیبت است که پیشتر از آن سخن گفتیم. اما ابعاد مختلف این الگو نیازمند پژوهشهای گستردهتری است. در این نوشته، از مبانی انسانشناسانه این نظریه سخن گفته و تلاش شده تا ارتباط میان این مبانی و مؤلفههای نظریه مزبور را روشن شود. روش کار در این مطالعه، ترسیم و تحلیل دقیقتر نظریه «مدیریت از فرادست» و کاوش در پیشفرضهایی بود که در این نظریه نهفته است و توضیحی است در خصوص کیستی، چیستی و چرایی انسان. نتیجه این تحلیل و دقیق، دستیابی به هفت مؤلفه در نظریه «مدیریت از...» بود که ریشه در هفت مبنایی داشت که توضیحی بود در باب انسان. در این مقاله، ارتباط میان آن مبانی و این مؤلفهها به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است.
۸۸۹.

تحلیل فلسفی چگونگی دستیابی افراد عادی به مقام عصمت بر اساس مبانی حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۱ 255 - 280

کلیدواژه‌ها: عصمت تشکیک وجود اتحاد علم عالم و معلوم عمومیّت عصمت علم یقینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۶ تعداد دانلود : ۲۱۶
در جستار حاضر، ضمن پذیرش اختصاص عالی ترین درجات عصمت به پیامبران و امامان (س): ، تلاش شده است با رویکرد  فلسفی کلامی و با بهره گیری از برخی مبانی حکمت متعالیه مانند «اصالت وجود»، «تشکیک وجود» و «اتحاد علم و عالم و معلوم» به این مسئله پاسخ داده شود که آیا مقام عصمت، تنها در اختیار پیامبران و امامان (س): است یا افراد عادی نیز می توانند به فراخور ظرفیّت علمی و ایمانی خود، به برخی از درجات عصمت دست یابند؟!  در پایان این نتیجه به دست آمده است که عصمت، فضیلت و کمالی نفسانی است که به پیامبران و امامان (س): اختصاص ندارد، بلکه هر انسان مومنی به فراخور ظرفیت علمی و  ایمانی خود، امکان دستیابی به برخی از درجات عصمت را دارد. به دیگر سخن، آنچه سبب پدید آمدن عصمت در انسان می شود «علم یقینی انسان به سودمندی و زیان مندی فعل» است که سبب می شود در صورت توجه انسان به سود و زیان فعل، اراده انسان به سوی جلب منافع و دفع مفاسد برانگیخته شود. همچنین از آنجا که «علم» به عنوان یکی از مبادی عصمت، ذومراتب و تشکیکی است، عصمت نیز به عنوان برآیند آن، ذومراتب بوده و مقول به تشکیک خواهد بود. همچنین براساس نظریه «اتحاد علم و عالم و معلوم» این نتیجه به دست می آید که با ارتقاء وجودی مدرِک، قوای ادراکی او نیز که با نفس اتحاد دارد، شدت وجودی می یابد و در پی آن، ادراک انسان کامل تر شده و حقیقت فعل برای او بیشتر آشکار می گردد و همین امر سبب می شود حالت نفسانی عصمت در انسان پدید آید و شخص به طور قطعی، امور زیان مند را ترک نماید و امور سودمند را انجام دهد.  
۸۹۰.

نقد و بررسی قاعده «وجوب سکوت در قبال مشاجرات صحابه»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰ 47 - 70

کلیدواژه‌ها: اهل سنت مشاجرات بین صحابه قاعده امساک عدالت صحابه اجتهاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۳۲۳
از اختلافات اساسی مکتب اهل بیت: و مکتب سقیفه، کیفیت مواجهه با تاریخ صدر اسلام و عملکرد صحابه و وقایع آن دوران است. شیعیان معتقد به ضرورت بررسی منصفانه وقایع آن دوران، متناسب با مستندات نقلی بوده و اصحابی را که از ایمان استوار و فرمانبرداری نسبت به قرآن و پیامبر برخوردار بودند شایسته احترام می دانند، ولی کسانی را که از این ویژگی برخوردار نبوده و دچار لغزش و حتی مرتکب جرائمی شدند، با سایر افراد برابر ندانسته و به نقد و حتی مخالفت با آنها می پردازند. در مقابل، اهل سنت به نظریه عدالت کامل صحابه باور داشته و انتقاد ازعملکرد آنان را برنمی تابند. در همین راستا به ابداع قاعده ای کلامی پرداخته و به موجب آن، سکوت در برابر مشاجرات صحابه را واجب و ضروری دانستند. سؤال این است که آیا این قاعده با قرآن و سنت منطبق است؟ این مقاله با روش توصیفی، تحلیلی و با استناد به منابع معتبر، قاعده مزبور را مورد بررسی قرار داده و نادرستی آن را به اثبات می رساند.
۸۹۱.

بررسی تطبیقی صفت قیام مسلحانه امام از نگاه امامیه و زیدیه

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 69-98

کلیدواژه‌ها: امام امامیه زیدیه و قیام مسلحانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۳۱۷
امامت یکی از اصول بنیادین اسلامی است که بسیاری از اصول دیگر در پرتو آن تبیین میشوند. همانگونه که اختلاف در امامت بهعنوان اصل بنیادین، سبب بهوجود آمدن برخی از فِرَق اسلامی گردیده، اختلاف در صفات امام نیز باعث بهوجود آمدن فِرَقی مانند امامیّه و زیدیّه در عالم تشیّع شده است. صفاتی مانند قیام مسلّحانه، عصمت، افضلیّت، علم، نسب امام و بلوغ از  مهمترین صفات اختلافی بین امامیّه و زیدیّه است. در این پژوهش با استفاده از روش عقلی برهانی، نقلی وحیانی و نقلی تاریخی ثابت شده که امامیّه به  لازم نبودن قیام مسلّحانه امام در هر شرایطی، تأکید میکند و با توجه به عصمت و علم امام، آگاهی و اقدام به قیام برعهده امام است. نبودِ انصار واقعی، اصل ثابتِ حفظ اسلام و احقاق حقّ مردم، نه حقوق شخصی از مهمترین دلایل قیام نکردن برخی از امامان است؛ ولی زیدیّه به لزوم قیام مسلّحانه امام در هر شرایطی اصرار دارند.
۸۹۲.

میسیولوژیکال مدلینگ بررسی هفت مدل تبشیری هم بافت مندسازی در جهان اسلام

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 189 - 239
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۱۱۹
مسیحیّت تبشیری برای نفوذ در جهان اسلام  اقداماتی را از صد سال پیش آغاز کرد. بعد از نابودی استعمار، سلطه استعمارگرایانه مسیحیّت هم تضعیف شد.  به این ترتیب حمایت میسیونرهای  مسیحی خارجی از نو مسیحیان مسلمان زاده از بین رفت و آنها به موازات  استعمار نو، روش های جدیدی را اتخاذ کردند. میسیولوژیست ها به تجربه دریافتند که  در روش های سنتی تبشیری، به دلیل غفلت از مقوله هایی چون  فرهنگ و بافت اجتماعی مقاصد تبشیری، چندان توفیقی در مسیحی سازی مسلمانان نداشته اند؛ بنابراین به تدریج به سمت روش های تبشیری نوین روی آوردند که الزامات فرهنگی و زمینه جامعه مقصد را  مورد توجه قرار می داد. یکی از رویکردهای نوین تبشیری روش «هم بافت مندسازی» است که در این مقاله به صورت تحلیلی و توصیفی و با بررسی اسناد میسیولوژی به آن پرداخته است . در نوشتار حاضر ضمن بررسی  این رویکرد و معرفی طیف c با تاکید بر c5  یا جنبش درون ، مدل های اجرایی رویکرد هم بافت مند سازی  مانند: مدل شتر روش پل زنی قرآن و انجیل، مدل طلوع، روش ترجمه بومی کتاب مقدس، مدل تغییر کیش آلن تیپت روش تغییر هویت و مدل محمد پیامبر کتاب مقدّس در اعتقادات مسلمانان بررسی می شود. پروتستان ها، مخالف C5 «جنبش درونی» هستند و این مدل را افراطی و خطرناک می دانند. مدل هویت یکپارچه در مسیح در مقابل مدل جنبش درونی است که  توسط دکتر فرد فرخ نوشته شده است. مدل جزیی آن مدل پل زنی مفهومی است که سعی به انتقال مصداقی هویت اسلامی به هویت مسیحی را دارد.
۸۹۳.

بررسی تطبیقی جهاد ابتدایی از منظر فقه و سنت تاریخی معصومین علیهم السلام و عهدین

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۱ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 53 - 90

کلیدواژه‌ها: جنگ جهاد جهاد ابتدایی جنگ هجومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۴۴
جنگ و جهاد ممکن است گاه به صورت دفاعی در برابر تجاوز دشمن، و گاه به صورت تهاجمی (ابتدایی) به منظور حمله به دشمنی که آغاز گر جنگ با ما نبوده، صورت پذیرد. در این تحقیق می کوشیم دیدگاه اسلام و مکتب اهل بیت: راجع به مشروعیت جهاد ابتدایی و یا تهاجمی را جویا شویم. هم چنین با بررسی تاریخی در پی پاسخ این سؤالیم که آیا در میان جنگ های مقدسی که شرح و بسطشان در قرآن و روایات بیان شده، جهاد تهاجمی نیز وجود دارد؟ از نتایج بررسی های صورت گرفته می توان دریافت که گر چه در اسلام گاه برای ایفای حقوق افراد مستضعفی که تحت ظلم حاکمان مستبد هستند اجازه جهاد ابتدایی صادر شده است، ولی مشروعیت جهاد ابتدایی مشروط به شرایطی است که عملاً امکان آن را بسیار محدود می کند. از همین رو تمامی جنگ های مقدسی که در صدر اسلام، در دوره حکومت پیامبر9 و امام علی7 رخ داده اند، جنبه دفاعی داشته اند. گر چه در طول تاریخ، خلفا و یا برخی از حاکمان مسلمان اقدام به جهاد ابتدایی کردند، اما رفتار آنها مورد تأیید صاحبان اصلی مکتب اسلام، یعنی اهل بیت: نبوده است. در مقابل در میان 294 جنگ منقول در کتاب مقدس، بیش از 141 موردشان جنگ های هجومی می باشند.
۸۹۴.

صفات منتظران بر اساس دعای عهد

نویسنده:
منبع: مطالعات مهدوی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۵ 27-46

کلیدواژه‌ها: دعای عهد منتظر انتظار صفات منتظران سبک زندگی منتظرانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۸ تعداد دانلود : ۱۹۰۹
«زندگی منتظرانه»، به سبکی از زندگی گفته می شود که طی آن، شخص مؤمن، اعمال و رفتار خود را بر مدار جلب رضایت امام عصرf قرار می دهد. «منتظر» سعی می کند با اصلاح معایب و برطرف کردن نواقص، خود را جزو خدمتگزاران ایشان قرار دهد. برای رسیدن به این مهم، توصیه های فراوانی از جانب ائمه معصومb صادر گردیده است. به عبارت دیگر، بهترین تحقق این مهم، انتخاب مسیری است که از کلام اهل بیت عصمت و طهارت (که سیاست گزار اصلی رسیدن به سعادت هستند) تعیین شده است. یکی از آن توصیه ها کثرت خواندن دعایی به نام «دعای عهد»، با مضامین منتظرانه است. این دعا خدا شناسی، امام شناسی، طلبیدن برخی اوصاف و در انتها تبیین برخی از برنامه های حکومت حضرت و پاسخ به برخی شبهات را دربر می گیرد. این نوشتار با بررسی برخی از عبارت های این دعا، با روش تحلیل و توصیف، محورهای بایسته های رفتاری منتظران را تبیین و دست آخر برای زندگانی منتظران، با اتکا بر این دعای شریف سیری شفاف و هدفمند استخراج می کند.
۸۹۵.

دیدگاه قاضی سعید قمی در مسئله نسبت سنخ وجود خدا و ممکنات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۱ 135 - 162

کلیدواژه‌ها: قاضی سعید قمی توحید وجود خدا وجود ممکنات وحدت وجود تباین وجود الهیات سلبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۰۸
یکی از مسائل الهیات فلسفی تبیین رابطه وجود خدا و مخلوقات است. نسبت سنخ وجودی خدا و ممکنات از جمله فروع این مسئله است. نظرات مختلفی مانند «وحدت شخصی وجود»، «وحدت تشکیکی وجود»، و «تباین وجودها» در این رابطه مطرح شده است. در میان دانشمندان اسلامی قاضی سعید قمی به تباین بین وجود خدا و ممکنات قائل بوده است. این نظریه از حیث روش شناختی دارای مشکلاتی است که از جمله آن عدم هم خوانی با برخی مبانی فلسفی وی مانند قاعده «فاقد شیء نبودن معطی شیء»، قاعده «الواحد لا یصدر عنه الا الواحد» و «قرب و بعد نسبت به خدا» می باشد. این مبانی بیشتر با  نظریه هم سنخی تطابق دارد، مگر اینکه قائل به تخصیص آن ها شویم.  الهیات تنزیهی و عدم امکان شناخت خداوند نیز از لوازم و آثار نظریه تباین است. قاضی سعید به الهیات تنزیهی در مقام ذات خداوند قائل بوده، ولی در مقام واحدیت صفات را ثابت می داند. او راه عقل را برای شناخت خدا بسته می داند، ولی معرفت شهودی با فنای فی الله را مسیر امکان شناخت خدا می داند.
۸۹۶.

بازنمایی تحلیلی _ تطبیقی مهدویت در صحاح سته

نویسنده:
منبع: مطالعات مهدوی سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۳ 94-126

کلیدواژه‌ها: مهدی خلیفه فتن آخرالزمان اثنی عشر اشراط الساعه شیعه و سنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۴۱۰
بدون تردید مسئله مهدویت از مسائل مهم اعتقادی مسلمانان بوده که در طول تاریخ مورد توجه علما و محدثین قرار گرفته است. لذا پرداختن به چنین مسئله ای که در ساختار معرفتی و اعتقادی مسلمانان تاثیر عمیقی دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از سوی دیگر تحقیق در چنین موضوعی در صحاح سته که مهمترین منابع دینی اهل سنت می باشد اهمیت مسئله را مضاعف می کند. برخلاف تصور برخی که گمان کرده اند در صحیحین (صحیح بخاری و مسلم) هیچ اشاره ای به این مطلب نشده است . نگارنده بر این عقیده است که مسئله مهدویت از جهات گوناگون در صحاح سته و نیز صحیح بخاری و مسلم مورد توجه واقع شده است. در صحاح سته به حدیث معرفت و نیز روایت دوازده خلیفه پرداخته شده و نیز به برخی از موضوعات مهم علائم ظهور مانند نزول عیسی ع در آخر الزمان و اقتدا به امام مهدیQ و ظهور سفیانی و خسف بیداء و... تصریح کرده است. در این مقاله سعی شده به روش تحلیلی و با نگاه تطبیقی تقریبی این موارد را بازنمایی کند و این تحقیق را مطابق معیارهای معتبر در فهم و تطبیق تحلیل کرده و هیچ دخل و تصرفی در داوری نداشته باشد تا حق مطلب ادا شده و نزد محققان مقبول افتد.
۸۹۷.

دیرینگی اندیشه غیبت پاسخی به شبهه نوپایی اندیشه غیبت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال سیزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۹ 219 - 236

کلیدواژه‌ها: غیبت تحیر شیعیان سازمان وکالت دیرینگی غیبت فرق مهدوی ملاقات نیابت خاص

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۳۲۲
نوشتار در پیش رو با طرح سه شبهه آغاز شده است: 1. اندیشه غیبت در عصر غیبت صغری، اندیشهای نوپا و جدید بوده است؛ 2. شیعیان در عصر غیبت صغری نسبت به اندیشه غیبت ناآشنا بودهاند؛ 3. شیعیان در عصر غیبت به جهت ناآشنایی با اندیشه غیبت علاوه بر تحیر و سرگردانی، فاقد تئوری سیاسی نیز بودهاند. در این تحقیق ابتدا به بیان اصل شبهات، و تحلیل و بررسی آنها مبادرت شده و بعد به پاسخگویی آنها به صورت تفصیلی پرداخته میشود تا علاوه بر اثبات دیرینگی اندیشه غیبت، بیدلیل بودن تحیر و سرگردانی شیعیان نیز به اثبات برسد. بر این اساس ابتدا به تلاش مستمر حضرات معصومین؟عهم؟ در خصوص تبلیغ و تبیین مسئله غیبت با دو شیوه گفتاری و رفتاری پرداخته میشود و بعد به ذکر کتابها و نوشتجاتی که پیرامون اندیشه غیبت از ناحیه اصحاب ائمه؟عهم؟ و دانشمندان هم عصر ائمه؟عهم؟ تألیف شده، اشاره میشود. در ادامه به بیان فرقههای انحرافی مهدویت پرداخته شده که ادعا میکنند رهبرانشان از انظار مردم غایب شدهاند. در مرحله بعد به تبیین و تشریح سازمان وکالت و نیابت پرداخته شده و جایگاه، گستره و کارکرد آن نیز مورد مداقه قرار میگیرد و در آخر و پایان نوشتار به ملاقاتهای صورت گرفته در عصر غیبت اعم از خصوصی و عمومی پرداخته میشود که از مجموع و نتایج این جستارها میتوان علاوه بر پاسخگویی به شبهات مزبور به توجیه دیرینگی غیبت و امام غایب نیز پرداخت.
۸۹۸.

درآمدی بر معیارهای شناخت امام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۱ 5 - 28

کلیدواژه‌ها: امام معیارهای شناخت امام راههای شناخت امام مشکلات شناخت امام. مقدمه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۲۹۵
امامت جایگاه بیبدیلی در میان آموزههای اسلامی دارد و از همین رو مسئله شناخت امام و معیارهایی که به کمک آن میتوان به این شناخت رسید نیز مسئلهای مهم و قابل توجه خواهد بود اما پیش از ورود به بحث معیارها میتوان با طرح پرسشهای مقدماتی در اینباره به تصویر روشنتری از ابعاد این مسئله دست یافت. پاسخ به پرسشهای یاد شده میتواند بر آنچه از اهلبیت: در اینباره رسیده پرتوافکنی کرده و ما را به فهم دقیقتری از فرمایشات آنان برساند. پرسشهای یاد شده بدین قرارند: چه کسی را و با چه ویژگیهایی را میخواهیم شناسایی کنیم؟ موقعیتهای نیاز به شناخت امام چند گونه است؟ و مشکلات آن کدام است؟ نقش امام در شناخته شدن چیست؟ نقش نیاز و اضطرار مردم به امام در شناخت امام چیست؟ معیارهای شناخت امام برای چه کسانی میتواند راهگشا باشد؟ چه چیزهایی میتوانند معیار شناخت امام باشند؟ آیا امام باید همه معیارهای مذکور در رَوایات را داشته باشد یا احراز برخی کافی است؟ کدام یک از معیارهای یاد شده در روایات مربوط به دوره حضورند و کدام مربوط به عصر غیبت؟
۸۹۹.

توحید و شرک در مذهب کلامی سلفیه و امامیه

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 127-156

کلیدواژه‌ها: توحید شرک سلفیه امامیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۷ تعداد دانلود : ۳۷۷
مسلمانان در بسیاری از موضوعات اعتقادی، فقهی و اخلاقی آرای مشترک دارند. در این مقاله کوشش شده با پرداختن به یکی از اصول مشترک مذاهب کلامی و نیز ارائه تفسیر و تبیین مذاهب از مهمترین مسئله اعتقادی یعنی توحید، این حقیقت را گوشزد کند که همه شرایع آسمانی بر توحید استوارند و مسلمانان نیز با ندای توحید از هرگونه شرک و دوگانهپرستی تبرّی میجویند. این تحقیق توصیفی تحلیلی است و با توجه به نوع تحقیق به صورت کتابخانهای انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان  میدهد بر خلاف آیات و روایاتی که انسانها را به توحید دعوت میکنند و توسل و شفاعت را از مصادیق عبادت و موجب قرب الهی میدانند، «وهابیت» توسل و شفاعت از اولیای خدا را با اصل توحید در عبادت منافی میداند، به همین جهت ابنتیمیه طلب شفاعت از اولیا و توسل و استمداد از ارواح مقدسه را عبادت آنها تصور میکند، و از این رو همه مسلمانان عالم را، غیر از کسانی که مثل او فکر میکنند، مشرک و کافر میداند. همین موضوع موجب بروز اختلافی شدید در بین امت اسلامی شده و توحیدی که بهترین وسیله برای وحدت امت اسلامی میتواند باشد به ابزاری برای تفرقه تبدیل گردیده است.تنها راه برای رسیدن به کمال و قرب الهی و وحدت بین مسلمین، گرد آمدن دور حبل الله و توحید است که انبیا نیز برای همین هدف مبعوث شدهاند.
۹۰۰.

بررسی تطبیقی دیدگاه های رشید رضا در المنار و علّامه طباطبائی در المیزان پیرامون مسئله شفاعت

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 283 - 304

کلیدواژه‌ها: رشیدرضا طباطبائی شفاعت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۷ تعداد دانلود : ۳۸۷
هدف این مقاله بررسی تطبیقی دیدگاه های رشیدرضا در تفسیر المنار و علّامه طباطبائی در المیزان پیرامون مسئله شفاعت در قرآن کریم می باشد. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی تطبیقی دیدگاه های این دو اندیشمند پرداخته ا ست. پیامد های به دست آمده عبارتند از اینکه رشیدرضا ضمن بررسی آیات مربوط به شفاعت معتقد است آیات قرآن دلالتی بر وجود شفاعت در قیامت ندارد و تنها نجات دهنده بشر، اعمال نیک او می باشد. به باور رشیدرضا بین آیات شفاعت هیچ گونه ناسازگاری وجود ندارد. ایشان با بیان استدلال عقلی بر نفی شفاعت می گوید: شفاعت نزد حاکمان دنیایی یا بر پایه جهل است یا بر پایه عدم عدالت و هر دو حالت در مورد خداوند منتفی است. علّامه طباطبائی معتقد است آیات قرآن برای تبیین مسئله شفاعت کفایت می کند و با بررسی دقیق آیات قرآن می توان دیدگاه قرآن در این زمینه را استخراج نمود. اینکه در برخی از آیات به کلی شفاعت مردود شده دلیلش این است که خداوند می خواهد شفاعت استقلالی را نفی کند و آیاتی که دلالت بر وجود شفاعت با اذن الهی دارد وجود شفاعت را به صورت غیر استقلالی و با اراده خداوند اثبات می کند. از نظر علّامه، شفاعت فرصتی برای رحمت گری خداوند در قیامت است و با شفاعت، نه جهلی از خدا بر طرف می شود و نه به خدا منفعتی می رسد. شفاعت علاوه بر اثر اخروی اثر دنیایی نیز دارد تا مردم به سمت شفیعان سوق داده شوند. نتیجه اینکه آیات قرآن بر مسئله شفاعت دلالت قطعی دارند و به صورت واضح بر اینکه شفاعت هم امکان عقلی دارد هم امکان وقوعی، تصریح می نمایند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان