درخت حوزه‌های تخصصی

مهم ترین بستر برای توسعه دولت الکترونیکی، وب سایتهایند که نقش رابط بین دولت و شهروندان را ایفا می کنند. وب سایتها در مراحل مختلف تکوین دولت الکترونیکی کارکردهای گوناگونی دارند. این کارکرد در وهله اول، ارائه اطلاعات دولتی و تامین ارتباط میان دولت و مخاطبان آن است. با وجود این در صورت، ساخت پایگاههای وب مستقل و ناهماهنگ با یکدیگر برای سازمانهای دولتی، این خطر وجود دارد که در طول زمان با مجموعه ای نامتقارن و ناموزون از وب سایتهای دولتی روبه رو شویم که کاربرد آنها را کاهش دهد و بهره وری لازم را از سرمایه گذاری صورت گرفته فراهم نسازد. در گونه ای از پایگاههای وب که به نام پرتالهای استانی شناخته می شود، این هماهنگی از طریق ابلاغ «سرفصلها و عناوین اطلاعات پرتال استانی و حداقل ضوابط و ویژگیهای نرم افزاری آن» در سال 1383 از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (سابق) صورت پذیرفته است. در این مقاله نتایج پژوهشی ارائه می شود که در آن به بررسی وضعیت پرتالهای استانی در مقایسه با سرفصلها و عنوانهای یاد شده پرداخته شده است. به این منظور پس از معرفی سرفصلها و عنوانها، نتایج بررسی وضع کنونی پرتالهای استانی ارائه و در ادامه نیز به چگونگی بازنگری در مجموعه اقلام محتوایی و اطلاعاتی پرتالهای استانی از طریق بررسی نوشتجات، استخراج اقلام پرتالهای مشابه در سه کشور پیشرفته در حوزه دولت الکترونیکی و کاربرد روش دلفی بیان می شود.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه میان میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با ویژگی­های جمعیت شناختی اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، برای ایجاد توانایی در کاربرد مؤثر فناوری اطلاعات و ارتباطات، شناخت فواید و مشکلات استفاده از آن و همچنین بررسی کاستی­ها و چالش با ارائه راه­کار انجام شده­است. پژوهش حاضر با هدف کاربردی، توصیفی و بر اساس روش همبستگی-پیمایشی است.ابزار گردآوری داده­ها شامل پرسش­نامه، مشاهده و مصاحبه هستند. جامعه آماری مورد مطالعه، متشکل از 274 نفر عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد است. در بررسی نتایج پژوهش، رابطه میان میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با توجه به جنسیت اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، میانگین استفاده از رایانه و نرم­افزارها، اینترنت و سرویس­های اینترنتی، میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در انجام عملکردهای آموزشی میان زنان بیشتر از مردان، و میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در انجام عملکردهای پژوهشی مردان بیشتر از زنان است.در رابطه با سن رابطه منفی (معکوس) وجود دارد. در ارتباط با سطوح گذرانده شده (مقدماتی، متوسطه، پیشرفته، تجربی) در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، اختلاف معنی­داری نشان می دهد، که به ترتیب کم به زیاد به صورت زیر هستند: 1- مقدماتی 2- تجربی3- متوسط 4- پیشرفته و در خصوص مرتبه­های گوناگون علمی (مربی آموزشیار، مربی، استادیار، دانشیار و استاد)، در مقادیر به­دست آمده از سابقه خدمت متفاوت اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد هیچ تفاوت معنی­داری وجود ندارد. در مکان­های استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشتر در منزل و محل کار و در برخورد با مشکل در زمینه استفاده، بیشتر به کندی سرعت اتصال به شبکه اشاره کردند.

پژوهش حاضر به بررسی رفتار اطلاع­یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه­های بیرجند و فردوسی در فراگرد تهیه طرح پژوهش پایان­نامه­های خود بر اساس الگوی فراگرد جست­وجوی اطلاعات کولثاو می­پردازد. آزمودنی­های این پژوهش 236 نفر از دانشجویان کارشناسی ­ارشد دانشگاه­های بیرجند و فردوسی بودند که طرح پژوهش پایان­نامه­های آنها تا پایان نیم سال اول تحصیلی 1387-1388 به تصویب شورای تحصیلات تکمیلی دو دانشگاه رسیده بود. در نهایت 158 (95/66 درصد) پرسشنامه قابل استفاده از نمونه مورد بررسی گردآوری شد. این پژوهش در دو مرحله انجام گرفت: در مرحله نخست از پرسشنامه و در مرحله دوم از مصاحبه برای گردآوری داده­­ها استفاده شد. یافته­های حاصل از هر دو مرحله این پژوهش نشان می­دهد دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه­های بیرجند و فردوسی در فراگرد تهیه طرح پژوش پایان نامه های خویش همان مراحل ذکر شده در الگوی فراگرد جست­وجوی اطلاعات کولثاو را با تفاوتهای جزئی طی کرده و تقریباً احساسات و اندیشه های متناظر با مراحل موجود در الگوی کولثاو را نشان داده­اند. نتایج هم­چنین نشان می­دهدکه به طور کلی بین دانشجویان مرد و زن همچنین بین دانشجویان حوزه­های تحصیلی مختلف (علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی و کشاورزی) از نظر احساسات و اندیشه های حاکم بر مراحل مختلف فراگرد جست وجوی اطلاعات تفاوت معناداری وجود ندارد. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که الگوی کولثاو به جنسیت و حوزه تحصیلی خاصی وابسته نیست و در همه حوزه­های تحصیلی و برای هر دو جنسیت مرد و زن قابل کاربرد است

هدف: هدف از نگارش این مقاله بررسی مفاهیم «فقر اطلاعاتی» در جوامع بشری است. روش: در این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای، دیدگاه های مختلف درباره فقر اطلاعاتی، اَبعاد و علل این مساله مورد مداقه قرار می گیرد. یافته ها: در مقایسه با وجوه مختلف فقر، فقر اطلاعاتی پیچیده تر است و اَبعاد وسیع تری را در بر می گیرد و خود سبب تشدید سایر وجوه فقر از جمله فقر اقتصادی می شود. به این ترتیب فقر اقتصادی و فقر اطلاعاتی به هم مرتبط هستند. اصالت/ارزش: این مقاله سعی در معرفی اَشکال عمده فقر در جوامع امروزی دارد و بیان می دارد که فقر اطلاعاتی با مفاهیمی از قبیل فقیر و غنی اطلاعاتی، شکاف دیجیتالی و اضافه بار اطلاعاتی سروکار دارد؛ به علاه اینکه راه های مقابله با آن را بیان می کند.

با توجه به گسترش روزافزون کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانها، استفاده از آن برای مدیریت دانش نیز رو به افزایش است. فناوریهایی مانند شبکه های سطح محلی (LAN)، اینترانت، اینترنت، ایمیل، پایگاه های اطلاعاتی سازمان و ... همگی نقش مؤثری در مدیریت دانش ایفا کرده اند. از سوی دیگر، قابلیت دسترسی بیشتر، ارائه نرم افزارهای پیشرفته تر و کاهش هزینه ها و استقرار تجهیزات رایانه، نقش پشتیبان فناوری اطلاعات برای مدیریت دانش را بیش از پیش نموده و پیشرفتهای قابل توجهی در رفتار هوشمندانه و مبتنی بر دانش سازمانها و افراد آنها به وجود خواهد آورد. آنچه در فناوری اطلاعات مهم است «تفکر اطلاعات گرا» یا تفکری است که از مجموعه ای از اطلاعات مفید و موثّق تشکیل شده است. به عبارت دیگر، آنچه اطلاعات تولید میکند، فکر انسان خردمند است نه ابزار. فناوری اطلاعات بیشترین سهم را در مدیریت دانش داشته است، به طوری که پشت همه فعالیتهای مدیریت دانش، فناوری اطلاعات نهفته است. اما فناوری اطلاعات تنها مؤلفه مدیریت دانش نیست، بلکه مؤلفه هایی نظیر تحول ساختار سازمانی و فرایند تصمیم گیری و ... نیز از دیگر اجزای مدیریت دانش به شمار میروند (فرهادی، 1383، نقل شده در آخشیک، 1386).بیشتر تجزیه و تحلیل ها بر این است که پیدایش فناوریهایی مانند اینترنت و سیستمهای مبتنی بر دانش، توزیع دانش و اجرای مدیریت دانش را تسهیل میکنند، اما این نگرش نیز وجود دارد که فناوریهای مزبور در واقع ضد دانش و مدیریت دانش هستند و فقط موجب انباشت اطلاعات میشوند نه دانش (شائمی برزکی، 1384:ص39) بنابراین، مدیریت دانش با مشکلات مبهم و غیر روشمند روبه روست که تعریف و محدوده مشخصی ندارد. هدف از مقاله حاضر، بیان نقش و کاربرد ابزارهای فناورانه نوین برای بهینه سازی مدیریت دانش از قبیل اینترانت، پایگاه های اطلاعاتی سازمان و ... ، ادامه نمونه هایی از به کارگیری فناوری اطلاعات در پیشبرد مدیریت دانش در ایران و کشورهای دیگر و بیان تأثیرهای مطلوب و احتمالاً ناکارآمد این ابزارها در مدیریت دانش میباشد.

ظهور نظریه معناشناختی اطلاعات با رشد سریع و انفجارگونة اطلاعات در قرن بیستم در طول جنگ جهانی دوم همراه بود؛ نظریه¬ای که بر خلاف نظریه ریاضی اطلاعات که برگرفته از دیدگاه شانونی به اطلاعات بود، به محتوای پیام در یک پدیده تأکید دارد. آنچه در این نظریه معیار سنجش اطلاعات قرار میگیرد، میزان معنایی است که توسط عامل انسانی دریافت میشود. در این پژوهش، ضمن بررسی تفاوتهای دو نظریة مطرح در حوزه اطلاعات ـ نظریه ریاضی و نظریه معناشناختی ـ به تاریخچة نظریه معناشناختی اطلاعات، کاربردپذیری این نظریه درحوزه کتابداری و اطلاع رسانی و تبلور آن در نظریه¬های حوزه رفتار اطلاعاتی و اطلاعیابی پرداخته شده است

هدف: هدف این تحقیق تعیین میزان تناسب مجموعه منابع اطلاعاتی کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی همدان با نیازهای جامعه استفاده کننده است. روش: در این پژوهش از روش پیمایشی- توصیفی استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه پژوهش شامل کلیه اعضای استفاده کننده از کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی همدان می باشد، که از بین آن ها یک نمونه آماری 345 نفری بصورت تصادفی جهت انجام پژوهش انتخاب شدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که 9/40 درصد مراجعه کنندگان به کتابخانه مرکزی، جهت دسترسی به منابع اطلاعاتی مورد نیاز خود ""اغلب اوقات"" از این کتابخانه استفاده می کنند. 1/35 درصد جامعه استفاده کننده از کتابخانه مرکزی دانشگاه ، میزان تناسب کتاب های فارسی موجود با نیازهای اطلاعاتی خود را در حد ""زیاد"" ارزیابی نموده اند.. مهمترین عواملی که در افزایش تناسب بین مجموعه منابع اطلاعاتی و نیازهای استفاده کنندگان کتابخانه موثر بوده اند عبارتند از: روزآمد بودن منابع، تهیه منابع در موضوعات مختلف، توجه به درخواستهای استفاده کنندگان، تهیه راهنمای استفاده از منابع جدید و تهیه انواع منابع به شکل الکترونیک.