درخت حوزه‌های تخصصی

در این مقاله، نگارنده محترم به بحث پیرامون حقوق بشر از نگاه اسلام و غرب پرداخته‏اند . ابتدا در مبحث نخست‏به برخى از مزیتهاى نظام حقوق بشر از منظر اسلام اشاره کرده و بهترین تعریف از نظام حقوقى بشر را تعریف فراگیر اسلام از آن دانسته و نظام حقوقى ارائه شده از سوى آن را برهان‏پذیر برشمردند . سپس به منظور تحقق و تامین حقوق بشر، با طرح پایه‏هاى ضمانت اجرا و جایگاه ارزشهاى اخلاقى و با استناد به آیاتى از قرآن کریم و فراتر از دست‏نوشته‏هاى بشرى براى آن (حقوق بشر) ضمانت اجرایى ویژه‏اى قائل شده‏اند و حقوق بشر در اسلام را برگرفته از قرآن کریم و مانند آن از انسجام، تناسب و سازگارى برخوردار دانسته‏اند . در مبحث دوم نیز اعلامیه جهانى حقوق بشر را به عنوان محصول نظام حقوقى غرب مورد بررسى قرار داده و با ذکر دلایلى از کتاب و سنت‏به علل و عوامل ناکامیها و وضعیت موجود آن و یادآورى نقش صهیونیزم و جریان حق وتو در ناکامیها و نابسامانیهاى حقوق جهانى بشر پرداخته‏اند . در این بررسى، تنها به برخى از مزیتهاى نظام حقوق بشر در اسلام اشاره مى‏کنیم تا خطوط کلى مطلب روشن شود . سپس اعلامیه جهانى حقوق بشر را که محصول نظام حقوقى غرب است، به اختصار مورد بررسى قرار مى‏دهیم .

اماره تصرف یکی از شایع ترین ادله اثبات مالکیت است، به خصوص در مالکیت اموال منقول که اغلب موارد انتقال آنها با دادو ستد انجام می شود و تنظیم سند مرسوم نیست. اما می دانیم که درجه اعتبار اماره از سایر دلایل کمتر است و در صورت تعارض با ادله دیگر از جمله اقرار و سند و شهادت تاب مقاومت ندارد و حکومت با دلیل است. به همین علت است که قانونگذار در ماده 35 قانون مدنی بعد از اینکه تصرف به عنوان مالکیت را دلیل مالکیت دانسته در ادامه مقرر داشته: مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. تا این تصور ایجاد نشود که اعتبار این فرض قانونی به اندازه سایر ادله اثبات می باشد. این امر زمانی که در مفاد اماره و سایر ادله وحدت زمانی وجود دارد امری بدیهی و اثبات شده است،اما گاهی این وحدت زمانی وجود ندارد.در فرض مسئله ما دلیل به مالکیت سابق بر میگردد و اماره تصرف به مالکیت فعلی. اینجاست که تردیدها شکل گرفته و نظرهای مختلفی بیان شده است عده کثیری از علمای حقوق بر این عقیده اند- که قانون مدنی نیز این اصل را پذیرفته -اثبات مالکیت سابق نمی تواند با اماره تصرف معارضه کند و تصرف کنونی مقدم است در مقابل گروه اندکی از علمای حقوق ازجمله دکتر کاتوزیان بر این عقیده اند که تصرف زمانی دلیل مالکیت است که سابقه ملکیت آن معین نباشد. در موردی که مالکیت سابق کسی مسلم باشد، متصرف کنونی نمی تواند در برابر او نیز به تصرف خود استناد کند.در چنین حالتی، متصرف باید ثابت کند که ملک به وسیله یکی از اسباب قانونی به او منتقل شده است (کاتوزیان،1386، ص201 ) که آنها را در ادامه ذکر کرده و مورد نقد و بررسی قرار می دهیم..

در این مقاله نویسنده با بیان معنای سکولاریسم بر این باور اعتماد دارد که سکولاریسم هم ارتباط خویش را با ماورای طبیعت و هم حیات پس از مرگ می‏گسلد و نیز توجه خویش را منحصرا معطوف به این جهان می‏دارد و بر طبق زندگی و حیات این دنیایی برنامه خویش را سامان می‏دهد. نویسنده در ادامه مقاله تحلیل خود از روند سکولاریزاسیون در غرب مسیحی را بر دنیای اسلام تطبیق می‏کند. دکتر سروش معنای دیگری از قول مورخان برای سکولاریسم تعریف می‏کند که سکولاریسم به معنای نفی دخالت روحانیت در امور است که آن را لزوما به معنای نفی دخالت دین در امور نمی‏داند. معنای سومی که برای سکولاریسم در نظر گرفته، سکولاریسم سیاسی به معنای جدا کردن دین از حکومت و البته نه دین از سیاست می‏باشد.

نظر به حرمت قطعی و مسلم ربا در فقه اسلامی، مسأله‏ی ایجاد سیستم بانکداری بدون ربا از آرزوهای همه‏ی مسلمانان بوده است. در راستای همین هدف، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، قانون عملیات بانکی بدون ربا تدوین و تصویب گردید. آنچه در این مقاله مورد بحث قرار گرفته، مشتمل بر دو بخش است. بخش اول یک معرفی اجمالی است از قانون فوق با ذکر اهداف، وظایف، شیوه‏های تجهیز منابع و سیاست‏های پولی مذکور در قانون و در بخش دوم مفاهیم بانک، ربا، بهره و پول مورد تحلیل قرار گرفته و نتیجه گیری شده است که اولاً این مفاهیم در قانون یاد شده تعریف نشده‏اند، ثانیاً ساختار فعلی بانک با مفهوم متعارف آن برای اجرای این قانون متناسب نیست و تحمیل این قانون بر سیستم بانکی موجود موجب تضعیف و تخریب هردو نهاد شده است. ثالثاً در خصوص مفاهیم یاد شده، با توجه به نقش و اهمیتی که پول، بانک و نرخ بهره در اقتصاد جوامع امروز پیدا کرده‏اند، باید مورد باز نگری قرار گرفته و با عنایت به اینکه چنین نهادهایی، با مشخصات و ویژگی‏های امروز، در گذشته سابقه نداشته است، با استفاده از اجتهاد پویا، آنها را برای مخاطبین این عصر و مقتضیات جوامع امروز کشف و یا سازگار نمود.

«انگیزش عاملی پویاست که بر اثر سایقها و نیازهای مختلفی شکل می‌گیرد و رفتار ارگانیزم را به سوی هدف معینی سوق می دهد‌، چنان که رفتار معطوف به هدف محقق شود، به نوبه خود موجب نیرومندی انگیزه ارگانیزم می‌‌‌گردد‌، اما چنانچه در فرایند هدف جویی با ناکامی مستمر مواجه شود‌، موجب تضعیف یا تغییر نوع انگیزه می‌شود‌. در این پژوهش انگیزه‌های مختلف بسیج مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که بسیجیان مناطق مختلف کشور بواسطه چند انگیزه معین به بسیج روی آورده‌، به همکاری با این سازمان پرداخته‌اند‌. این انگیزه‌ها عبارتند از‌: ‌انگیزه پیشرفت‌، پیوند جویی‌، قدرت‌، تکلیف مداری‌، ‌دفاع از مظلوم و … روش مورد استفاده پژوهشگر برای سنجش میزان این انگیزه‌ها روش علی ـ مقایسه‌ای بوده است. پژوهشگر میزان وجود انگیزه‌های مختلف را مورد سنجش قرار داده است‌، سپس سلسله مراتب انگیزه‌ها را مشخص کرده و عوامل مؤثر بر آنها را تعیین کرده و در آخر پیشنهاداتی برای بهبود روند این پژوهش ارائه می‌دهد‌.»

در سال¬های اخیر سؤالاتی درباره چند همسری در اسلام افکار عمومی را به خود جلب کرده است، مانند: آیا تعدد زوجات می¬تواند موضوع قانونگذاری قرار گیرد یا ازدواج مجدد یک امر خصوصی است که دخالت حاکمیت و دادگاه خانواده در آن ضرورتی ندارد؟ اگر این موضوع منوط به اجازه دادگاه باشد، چه شرایطی باید مورد توجه قرار گیرد و در چه مواردی اجازه ازدواج مجدد صادر و در چه پرونده¬هایی چنین ازدواجی مجاز نخواهد بود؟ در این نوشتار ضمن بررسی مقررات قبل از انقلاب، ماده 23 لایحه حمایت از خانواده پیشنهادی دولت، مقررات ازدواج مجدد در سایر کشورهای اسلامی، شرایط ازدواج مجدد و اجازه دادگاه مورد بررسی قرار گرفته است. به نظر می¬رسد علاوه بر توانایی مالی مرد و اجرای عدالت، تهیه مسکن علی¬حده,تأدیه حقوق مالی زوجه قبلی, اعطای وکالت مطلق و بلاعزل به زوجه به عنوان ضمانت اجرا، ضروری است تا در صورت خروج مرد از عدالت و ناتوانی مالی، زوجه بتواند بدون اثبات عسر و حرج خود را مطلقه نماید.

هدف از اجرای پژوهش حاضر، بازنگری و اصلاح آزمون ورودی رشته تربیت بدنی و ارائه الگوی مناسب برای گزینش دانشجو در دانشگاه های سراسر کشور است. این پژوهش از نوع کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه متخصصان تربیت بدنی، عوامل اجرایی آزمون در دانشگاه های مجری و داوطلبان ورود به رشته تربیت بدنی است و نمونه آماری عبارت است از : 43 نفر از متخصصان و عوامل اجرایی، 24 نفر از دانشجویان پسر سال اول رشته تربیت بدنی دانشگاه شهید رجایی که به صورت داوطلبانه انتخاب شد وکلیه داوطلبان ورود به رشته تربیت بدنی که 7000 نفر دختر و پسر با استفاده از پرسش نامه ای مشتمل بر 8 سوال بسته و یک سوال باز که روایی محتوای آن توسط 23 نفر از متخصصان تربیت بدنی تایید شده بود؛ برای جمع آوری نظرات کارشناسان و مجریان آزمون عملی دانشگاه های تهران و شهرستان ها اقدام شد. نتایج نشان داد 82 درصد از پاسخ دهندگان، آزمون را دارای اشکال می دانند. از بین آنها 61 درصد اشکالات اجرایی و 39 درصد اشکالات فنی را عنوان کرده اند. پس از جمع آوری نظرات کارشناسان، متخصصان تربیت بدنی و عوامل اجرایی آزمون در دانشگاه ها، آزمون عملی ورودی سال 1380 بازنگری و اصلاح شد. برای تعیین روایی، پایایی و عینیت آزمون تعداد 24 دانشجوی پسر سال اول رشته تربیت بدنی، در دو روز جداگانه آزمون را دو مرتبه اجراء کردند و روز سوم در آزمون 20 دقیقه دویدن شرکت کردند. ارتباط اجرای آزمون عملی ورودی با آزمون 20 دقیقه دویدن، نمرات آمادگی جسمانی، ژیمنیستیک والیبال و هندبال محاسبه شد که از آموزش دانشکده دریافت شده بود. نتایج نشان می دهد که آزمون عملی ورودی دارای عینیت و پایایی قابل قبولی است (713/0= r و آلفای کرو نباخ ). روایی آزمون برای اندازه گیری آمادگی جسمانی51/0= r و آمادگی قلبی تنفسی 53/0= r مورد تایید است. ( ) . ضرایب همبستگی به دست آمده در خصوص نمرات ژیمنیستیک، هندبال و والیبال معنی دار نبوده است؛ بنابراین آزمون عملی ورودی برای سنجش مهارت های ورزشی روایی قابل قبول ندارد. در نهایت آزمون اصلاح شده برای اجرا بدین شرح ارائه شد: بارفیکس در 20 ثانیه، دریبل فوتبال و بسکتبال، دراز و نشست با توپ پزشکی در 30 ثانیه، پرش جفت پا از روی 4 مانع، غلت و راه رفتن روی چوب موازنه، دو رفت و برگشت 4 در 9 متر، پرتاب توپ پزشکی دو مرتبه و مسافت دویدن در انتها 250 متر برای پسران و 150 متر برای دختران به صورت رفت و برگشت زمان کل اجرای آزمون، تعداد بارفیکس، تعداد دراز و نشست، زمان دو 4 در 9 متر و بیشترین میزان پرتاب توپ پزشکی به عنوان امتیاز هر فرد منظور می شود.

بررسی پیشینه تاریخی و نخستین زمینه‏های سیاسی ـ اجتماعیِ شکل‏گیری فرقه‏های اسلامی درقرن نخست هجری، موضوع این پژوهش است. نویسنده در بررسی و گزارش مستند خود از زمینه‏های قبلیِ فرقه‌گرایی و دسته‌بندی‏های کلامی قرن نخست، ابتدا به بررسی برخی ویژگی‏های فکری اصحاب پیامبر(صلی‌الله علیه و آله و سلّم) و میزان اهتمام آنان به مباحث عقیدتی و چگونگی فهم آنان از معارف و تعالیم قرآنی پرداخته و به دنبال آن، اختلاف‏های فکری صحابه در دوران بعد از پیامبر(صلی‌الله علیه و آله و سلّم) و مهم‌ترین حوادث سیاسی ـ مذهبی عصر صحابه و تابعان را گزارش می‏کند. ظهور اندیشه‏های کلامی و آغاز شکل‏گیری فرقه‌های اسلامی، از جمله مباحث بعدی است که نویسنده به گونه‏ای گذرا به آن اشاره‏کرده است .

چکیده وجودشناسی (Ontology) یکی از عمده‏ترین مباحث فلسفی است که در فلسفه جدید غرب بدان بی‏مهری شده است. در دوران جدید، مارتین هایدگر برای احیای وجودشناسی تلاش زیادی کرد و مانند ملاصدرا کوشید تا از قلمروی مفهومی وجود فراتر رفته و به عرصه حقیقت عینی وجود نزدیک شود. از نظر هایدگر شناخت وجود تنها در شناخت دازاین و تحلیل اگزیستانسی مقدور است و ملاصدرا هم راه شناخت وجود را ادارکات حضوری انسان می‏داند. هر دو فیلسوف در فلسفه وجودی خود، مباحث مهمی درباره انسان، جهان، خدا، حرکت، زمان و لوگوس یا کلام الهی مطرح کرده‏اند که به اختصار در این مقاله بررسی ومقایسه می‏شود.

نویسنده با طرح این پرسش که سهم مربی در تربیت با سهم متربی چه نسبتی دارد؛ برابر است یا بیشتر و یا کمتر، نخست به مفهوم شناسی واژگان مربوط به تربیت در قرآن همچون تربیت، تزکیه، انبات و صنع پرداخته، سپس معیارهای مربی یا متربی محوری را مورد بحث قرار داده است. آن‌گاه از دیدگاه غربیان راجع به این پرسش سخن گفته‌ است و در ادامه دیدگاه قرآن را توضیح داده است. بر اساس نتیجه‌گیری نویسنده، دیدگاه قرآن متربی محور است، نه مربی محور.

اناجیل چهارگانه به عنوان معروف‌ترین بخش عهد جدید، در آغاز آن جای گرفته‌اند. به رغم پژوهش‌های وسیع انجام گرفته درباره تاریخ نگارش، هویّت نویسندگان و درستی و پیوستگی سند آنها، وحدت نظر قاطعی در این‌باره وجود ندارد. البته، در کنار چالش‌ها و تردیدهای جدّی و بر اساس برخی قراین و شواهد، حدس و گمان‌های نیرومندی نیز مطرح است. واژه «انجیل»، دوازده بار در قرآن به شکل مفرد یاد شده است. تصریح بر وحیانی بودن آن و به عنوان مجموعه آیات نازل شده بر حضرت عیسی علیه‌السلام، گواهی آن بر حقّانیت تورات، تصدیق آن از سوی قرآن، بشارت انجیل درباره بعثت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و فراگیر شدن دعوت او، و تحریف، کتمان و حذف بخشی از آموزه‌های آن از مواردی است که در قرآن ذکر شده است. نزول مجموعه‌ای از آیات وحیانی به نام انجیل ـ و نه کتاب به معنای شناخته شده آن ـ مورد تأیید و تأکید قرآن است؛ ولی درباره نگارش آن در زمان حیات مسیح علیه‌السلام به دست و یا املای وی، نفیا و اثباتا گزارشی ندارد. به رغم وجود انجیل‌های فراوان، از جمله اناجیل چهارگانه رسمی در عصر نزول قرآن و پیش از آن، قرآن با کاربرد صیغه مفرد در همه آیات مربوط به آن، بر یکی بودن انجیل نازل شده بر مسیح علیه‌السلام اصرار دارد. نتیجه آنکه وحیانی بودن اناجیل موجود از نظر قرآن، به شدت دچار چالش است. البته گفتنی است که تأیید اجمالی اناجیل عصر نزول و بخشی از آموزه‌های تحریف ناشده آنها از برخی آیات قرآن برمی‌آید.