درخت حوزه‌های تخصصی

ایران اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
حکومت های ایرانی- اسلامی خلفای مسلمان
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۴۱ تا ۴۶۰ مورد از کل ۱۲٬۷۹۱ مورد.
۴۴۱.

سبک شناسی مواجهه رسول الله صلّی الله علیه و آله با گسست های فعال اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۰ ۷-۳۲

کلیدواژه‌ها: رسول الله گسست اجتماعی مواجهه قبیله امت سبک شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۳۳۶
این پژوهه با روش توصیفی و تحلیلی در صدد بازنمود سنخ مواجهه رسول الله صلّی الله علیه و آله با گسست های فعال اجتماعی است. هدف این نوشتار تلاش برای بهره گیری و کاربست برون داد مدیریت قدسی تعاملات اجتماعی در مدینه النبی است. بررسی های این مقاله مقدمه ای است برای پاسخ دادن به این پرسش که از چه الگویی برای تقابل با گسست های فعال اجتماعی بایستی بهره جست؟ نتایج حاصل از تحلیل و ترکیب داده های جمع آوری شده نشان می دهد که رسول الله صلّی الله علیه و آله، بسته به ملاحظاتی چند با «تبدیل منطق تضادآفرین قبیله ای به تعامل»، «کم رنگ سازی تمایزطلبی ها و توازن بخشی به تضادهای اجتماعی» و «رویکرد فرصت محور به گسست های اجتماعی» درصدد حل و راکدسازی تضادهای اجتماعی بودند. بی گمان، این موارد، همه انواع موجود و صور محتمل در مدیریت اجتماعی آن حضرت در مواجهه با گسست های اجتماعی نیست؛ با مطالعه و تأمل بیشتر در این موضوع، و با ملاحظات مختلف، می توان به داده های بیشتری دست یافت، یا فرض های قابل مطالعه زیادتری را در آن اندیشید.
۴۴۲.

واکاوی تاریخی اجزاء و ارکان شهری کاشان در عهد صفوی (براساس منابع تاریخی و اسناد تصویری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۱ ۱۱۷-۱۴۴

کلیدواژه‌ها: صفویه ساختار فضایی شهر کاشان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۳۹۷
کاشانِ عصر صفوی به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص میان دو شهر مهم صفوی، اصفهان و قزوین بیشتر مورد توجه شاهان قرار گرفت و مسیر آبادانی و پیشرفت را درپیش گرفت. این نوشتار می کوشد، ضمن پاسخ دادن به این پرسش، ساختار کالبدی فضایی شهر کاشان در عصر صفوی چگونه بوده است؟ به صورت نمونه وار تصویری از سیمای کالبدی شهر در دوره صفویان ارائه نماید و براین فرض استوار است که تحولات کالبدی شهر در این دوره متأثر از کاخ، شارستان، بازار، حصار و غیره بوده است. نوع مطالعه در این پژوهش تاریخی و روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که توجه و علاقه شاهان صفوی به عمران و آبادنی شهرها سبب شد که در این دوره بناهای اقتصادی (بازار، کاروانسرا)، رفاهی (مهمانسرا، آب انبار، سد)، مذهبی (مسجد)، بهداشتی (حمام)، اقامتی (خانه) و تدفینی (آرامگاه و زیارتگاه) در کاشان ساخته شد و یا مرمت گردید.
۴۴۳.

نیروی دریایی ایران با تأکید بر نقش کشتی پرسپولیس در امنیت خلیج فارس در دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران سال سی ام تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۶ (پیاپی ۱۳۶) 33 - 57

کلیدواژه‌ها: خلیج فارس ناصرالدین شاه قاجار امنیت نیروی دریایی کشتی پرسپولیس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۵۶۷
خلیج فارس و کرانه های شمالی و جنوبی آن همواره در سطح ملی، منطقه ای و جهانی از اهمیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برخوردار بوده است. در ابتدای دوره قاجار، این آبراه اهمیت تجاری و بازرگانی داشت؛ سپس دارای اهمیت سیاسی و نظامی نیز شد. فقدان یک نیروی دریایی کارآمد برای ایرانیان، همواره مهم ترین دلیل عدم کنترل مطلوب خلیج فارس از سوی حکومت های ایرانی به خصوص در دوران جدید و معاصر بوده است. برخی از پادشاهان حکومت های ایرانی از صفویه تا قاجاریه، در پی ایجاد نیروی دریایی قدرتمند برای برقراری امنیت و رونق تجارت و بازرگانی خلیج فارس بودند. در این مقاله، تشکیل نیروی دریایی مدرن و منظم در خلیج فارس توسط ناصرالدین شاه قاجار و نقش کشتی پرسپولیس در ایجاد امنیت داخلی و خارجی در این آبراهه با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع تاریخی و کتابخانه ای مورد بررسی قرار گرفته است. براساس نتایج این مقاله، هدف اصلی ناصرالدین شاه از ایجاد نیروی دریایی، مقابله با دخالت قدرت های استعماری، به خصوص انگلستان در منطقه خلیج فارس بود. البته در این راه موفق نبود و فقط توانست با کشتی پرسپولیس حکمرانان یاغی و گریز از مرکز را در کرانه های شمالی خلیج فارس تنبیه و سرکوب کند.
۴۴۴.

بررسی تطبیقی دیدگاه شهید مطهری و سید حسین نصر درباره انحطاط تمدن اسلامی ایرانی و راه های برون رفت از آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۹ ۵۳-۷۸

کلیدواژه‌ها: تمدن اسلامی ایرانی عوامل انحطاط تمدن بررسی تطبیقی راههای برون رفت از انحطاط تمدن مرتضی مطهری سید حسین نصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۶ تعداد دانلود : ۵۲۷
انحطاط تمدن اسلامی ایرانی از دیر باز مورد توجه اندیشمندان بوده است. تحقیق حاضر با تکیه بر آثار منتشره از این دو اندیشمند با روش مطالعه تطبیقی در صدد مقایسه دیدگاه آنان درخصوص عوامل انحطاط تمدن اسلامی ایرانی و راهکارهای برون رفت از آن می باشد. یافته ها نشان می دهد، آنها عوامل انحطاط را به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم کرده اند. و در معرفی عناصری مانند حاکمیت استبداد و استعمار به عنوان عوامل انحطاط اشتراک دارند، اما در برخی موارد نیز اختلافاتی دارند. در بخش عوامل داخلی شهید مطهری بر عواملی مانند تحریف تعالیم اسلام، حمایت زیان بار از دین و ... تأکید دارد و نصر بر مواردی ازجمله انحطاط در نهاد دین، انحطاط نهادها و... . ودر بخش عوامل خارجی شهید مطهری به نقش غیر مسلمانان، سلطه و استعمار سیاسی اشاره اما نصر تاثیرگذاری علم و فناوری غربی و آسیب های فرهنگی در پرتو جهانی سازی را متذکر می شود. در بخش راهکارها نیز هر یک نظرات خود را دارند.
۴۴۵.

تبیین و تحلیل نقش شوروی در حوادث مناطق کردنشین ایران 1320ش/ 1941م- 1325ش/ 1946م.(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲۲ 53-78

کلیدواژه‌ها: شوروی مناطق کردنشین ایران جمهوری کردستان حکومت پهلوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۲ تعداد دانلود : ۶۷۲
ارتش سرخ شوروی در شهریور 1320/ اوت 1941 برای دست یافتن به خط تدارکاتی متفقین و به بهانه حضور مستشاران آلمانی در ایران، شمال ایران را به اشغال خود درآورد. طی حضور این ارتش در صفحات شمال و شمال غرب ایران جنبش هایی ناسیونالیستی در آذربایجان و کردستان ظهور یافت که حکومت مرکزی را تا مدتی دچار بحران کرد. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش شوروی در حرکت های گریز از مرکز در کردستان ایران در سال های 1320ش/ 1941- 1325ش/ 1946م. است. این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع اولیه همچون مطبوعات و اسناد انتشار نیافته و منابع کتابخانه ای صورت گرفته است. یافته های پژوهش بیانگر این است که هدف اتحاد جماهیر شوروی از دامن زدن به گرایش های قومی در مناطق کردنشین ایران این بود که از این طریق منافع سیاسی و اقتصادی خویش را تامین کند و بتواند پایگاهی برای نفوذ خود در ایران برای دوران پس از جنگ جهانی دوم ایجاد نماید و با توجه به سیاست های پهلوی اول که خواستار از بین بردن زبان، تاریخ و فرهنگ کردها در چارچوب ذوب هویت های قومی در هویت ملی بود و حمایت شوروی از کردها باعث واگرایی آنان از حکومت مرکزی شد و جریانات کردی ارتش شوروی را نه نیرویی اشغالگر، بلکه یک نیروی رهایی بخش قلمداد کردند.
۴۴۶.

تحلیل رویکرد دینی تاریخ نگاران ایلخانی به جایگاه نهاد وزارت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۹ ۷۹-۱۰۰

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاران ایلخانی جایگاه نهاد وزارت رویکرد دینی تاریخ نگاران ایلخانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۶۱۳
وزارت مفهومی پربسامد در تاریخ نگاری ایلخانی به شمار می رود. جهان بینی اسلامی در گرایش تاریخ نویسان ایلخانی به ثبت تحولات نهاد وزارت تأثیر گذاشته است. نگرش اسلامی تاریخ نویسان میانه ایران، وزارت را به بستر مهم اندیشه ورزی اهل قلم تبدیل کرده است. رویکرد به وزارت، همراهی جریان های فکری اسلامی و ایرانی را نزد تاریخ نویسان ایرانی شریعت مدار به نمایش می گذارد. نوشتار حاضر در پی پاسخ به این سؤال است که مؤلفه های اندیشه اسلامی در رویکرد تاریخ نویسان ایلخانی به نهاد وزارت چه تأثیری داشته اند؟ دستیابی به پاسخ این پرسش با تحلیل بینش تاریخ نگاران ممکن خواهد بود. وزارت همچون ابزاری در دست پادشاه عادل دین پناه، او را به مقصودی عالی رهنمون می ساخته است. رویکردهای شریعت مدارانه به وزارت را می توان در بیان اهمیت نهاد وزارت، بیان شرایط وزارت، نقش آفرینی اعتقادی وزیران و داوری پیرامون عملکرد وزیران غیرمسلمان جستجو کرد.
۴۴۷.

مؤلفه های تاریخ نگاری شعبی براساس روایت های بر جای مانده از وی در متون کلاسیک تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران سال سی ام تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۶ (پیاپی ۱۳۶) 9 - 31

کلیدواژه‌ها: عامر شعبی تاریخ نگاری اسلامی روایت کوفه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۲ تعداد دانلود : ۴۵۴
ریشه های تاریخ نگاری اسلامی به روایاتِ راویان و اخباریان سده اول و دوم قمری باز می گردد که در متون تاریخی سده های بعد بر جای مانده اند. از این رو، فهمِ شیوه تفکر مسلمانان درباره گذشته، به یک معنا بدون بررسی این روایت های تاریخی امکانپذیر نیست. در این میان، روایات ابوعمرو عامربن شراحیل عبد شعبی معروف به شعبی (متوفای 104ق)، به عنوان نخستین اخباری مکتب عراق، از جایگاه خاصی در تاریخ نگاری اسلامی برخوردار است؛ زیرا شناخت و بررسی روایات وی ما را به فهمِ دقیق تر تحولات تاریخ اسلام در سده نخست رهنمون می سازد. بر همین اساس، در مقاله حاضر تلاش شده است تا با خوانش روایت های شعبی در متون کلاسیک تاریخی، به فهم مؤلفه های تاریخ نگاری او پرداخته شود. به سخن دیگر، مسئله مقاله حاضر شناسایی بینش و اندیشه تاریخ نگاری این اخباری کوفی و تأثیر این نگرش ها در روایتِ رخدادهای تاریخ اسلام است. رویکرد اتخاذ شده در این تحقیق، رویکرد معناکاوی است. بر پایه این رویکرد، به منظور فهم تاریخ نگاری شعبی، در کنار شناسایی عناصر زبانی روایت هایش لازم است که رابطه میان متن «روایت ها»با نویسنده (شعبی) و بافت اندیشه ای و فرهنگی زمانه متن نیز بررسی و تحلیل شود. نتیجه تحقیق نشان می دهد که نظام فکری و اندیشه های شعبی بر مؤلفه های هویت سازی عربی-اسلامی، بینش قبیله ای-قومی و مشروعیت سازی برای امویان استوار بوده که این مؤلفه ها به شدت متأثر از اوضاع زمانه وی بوده است.
۴۴۸.

تحلیلی بر شیوه مواجهه پیامبر(ص) با چالش های مهاجران در مدینه (مطالعه موردی: کمبود مسکن، فقر و بیکاری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران سال سی ام پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۷ (پیاپی ۱۳۷) 109 - 134

کلیدواژه‌ها: پیامبر (ص) چالش های مهاجران کمبود مسکن فقر بیکاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۸ تعداد دانلود : ۴۷۳
پیامبر(ص) پس از سیزده سال تلاش برای ترویج اندیشه توحیدی در مکه، به دلیل مقاومت سرسختانه اشراف قریش در برابر گسترش اسلام، درصدد یافتن کانون جدیدی برای اسلام برآمدند. آن حضرت پس از  آشنایی با گروهی از اهل یثرب و ارائه اسلام به آنها که سه سال به طول انجامید و زمینه انتشار اسلام در این شهر فراهم شد، تصمیم گرفت به یثرب هجرت کند. زمینه هجرت پیامبر(ص) و بسیاری از مسلمانان مکی به یثرب، پس از انعقاد دو عهدنامه شفاهی (عقبه اول و دوم) فراهم شد. با هجرت پیامبر(ص) و مسلمانان، جامعه نوپای اسلامی در مدینه، به ویژه مهاجران با مشکلاتی چون فقدان مسکن، فقر و بیکاری مواجه شدند. پیامبر(ص) با شناخت دقیق ریشه مشکلات و ارزیابی شرایط و امکانات این شهر، اقدامات اساسی را در سطوح مختلف به منظور رفع این مشکلات انجام داد. هدف نگارنده پژوهش حاضر که با استناد به منابع تاریخی و به روش کیفی (توصیفی- تحلیلی) صورت گرفته، پرداختن به شیوه مواجهه پیامبر(ص) با مشکلات مهاجران در مدینه است. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که مهم ترین چالش های مهاجران در مدینه و علل این چالش ها چه بوده و پیامبر(ص) از چه راهکارهایی برای حل این چالش ها استفاده کرده است؟ براساس یافته های پژوهش، عمده ترین چالش مهاجران در آغاز حضور در مدینه، فقدان مسکن، تنگی معیشت و بیکاری بود که پیامبر(ص) با اقداماتی کارآمد در دو مرحله کوتاه مدت (مُسکّنی) و بلندمدت (درمانی) به حل این مشکلات پرداخت.
۴۴۹.

بررسی عوامل مؤثر در مسئله مند شدن وضعیت تابعیت کردهای فیلی عراق در یکصد سال اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران سال سی ام بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۵ (پیاپی ۱۳۵) 151-175

کلیدواژه‌ها: کردهای فیلی تابعیت ایران عراق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۵ تعداد دانلود : ۵۸۱
بیشتر کردهای فیلی ساکن عراق طبق قانون تابعیت 1924 عراق به تابعیت آن کشور درآمدند. از زمان تشکیل کشور عراق تا دوره عبدالکریم قاسم، گرفتن تابعیت عراقی برای کردهای فیلی آسان بود، اما از دوره عبدالسلام عارف به بعد به تابعیت عراقی درآمدن کردهای فیلی بسیار مشکل شد. در دوره حزب بعث نه تنها کسب تابعیت عراقی برای کردهای فیلی تقریباً غیرممکن شده بود، بلکه طی چندین دوره پس از سلب تابعیت، به کشور ایران اخراج شدند و از سقوط دولت بعث تاکنون نیز وضعیت خاص تابعیت کردهای فیلی برای آنها مشکل ایجاد کرده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر وضعیت تابعیت کردهای فیلی در یکصد سال اخیر است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع اسنادی، کتابخانه ای، خبرگزاری ها و مصاحبه با افراد آگاه به امور کردهای فیلی، انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که از یک سو تبار ایرانی، شیعه، مرزنشین و مهاجر بودن بخشی از کردهای فیلی و از سوی دیگر، شکل قانون تابعیت کشور عراق و رشد تفکرات ناسیونالیستی پان عرب، از جمله مهم ترین عوامل تأثیر گذار بر وضعیت تابعیت کردهای فیلی بوده است. ترس دولت بعث از همسویی کردهای فیلی با ایران و همچنین موقعیت مناسب اقتصادی و همکاری سیاسی آنها با احزاب کرد و شیعه مخالف رژیم بعث، از مهم ترین عوامل سلب تابعیت و اخراج آنها بود.
۴۵۰.

قَلیان و قلیان کَشی و نقش آن در تمایزات اجتماعی ایران در عصر ناصرالدین شاه قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران سال سی ام پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۷ (پیاپی ۱۳۷) 61 - 85

کلیدواژه‌ها: قلیان کَشی قلیان چی اشراف اقشار پایین تمایز اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۵ تعداد دانلود : ۳۴۰
قلیان کَشی یکی از عادات و تفریحات ایرانیان در روزگار قاجار بود که چون همه اقشار اجتماعی به آن روی آورده بودند، تمایزات بسیاری را در خود نهفته داشت. بنابراین پژوهشگر با روش مقایسه ای مبتنی بر داده های کتابخانه ای و به ویژه سفرنامه ها و براساس مفهوم «تمایز اجتماعی» ابداعیِ پیر بوردیو، در پی یافتن پاسخی برای این سؤال است که «قلیان به عنوان یک کالای مصرفی و قلیان کَشی به عنوان بخشی از سبک زندگی ایرانیان» چه نقشی در حفظ و بازتاب تمایزات میان اقشار اجتماعی در عصر ناصرالدین شاه قاجار داشته است؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که قلیان در عصر قاجار یک کالای مصرفی و قلیان کَشی نیز برای گذراندن اوقات فراغت همه اقشار جامعه رواج داشته، اما قشرهای بالای جامعه، هم با استفاده از قلیان های تزئینی و گران بها -مبتنی بر سلیقه زیباشناختی خود- تشخّص و تمایز خود را نسبت به دیگر اقشار نشان می دادند و هم با در اختیار گرفتن قلیان چی های مبادی آداب و رعایت آداب و رسوم قلیان کَشی، در پی آن بودند که سلسله مراتب اجتماعی خود را حفظ کنند؛ درحالی که اقشار پایین جامعه تنها برای برطرف کردن نیاز خود همچون رفع خستگی از کار روزانه، به کشیدن قلیان می پرداختند.
۴۵۱.

همگرایی و واگرایی سران قریش در برخورد با پیامبر(ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 37-56

کلیدواژه‌ها: پیامبر (ص) سران قریش همگرایی واگرایی مکه مدینه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳۲ تعداد دانلود : ۴۹۷
سیادت و قدرت سیاسی مکه در آستانه ظهور اسلام به صورت پیرسالاری (جنتوکراسی [1] ) بود و شیوخ خاندان های قریش در برخورد با مسائل و مشکلات پیش آمده در دارالندوه اجتماع می کردند. مواجهه آنان با رسالت پیامبر(ص)، بارها سران قریش را به تشکیل شورا و بررسی راهکارهای مقابله با نفوذ اسلام کشاند. اظهار نظر ها، نحوه برخوردها به صورت کلامی و عملی، اختلاف و دسته بندی سران و بزرگان قریش، نشان می دهد که آنان در موارد متعددی در برخورد با پیامبر(ص) اشتراک نظر نداشته و دچار اختلاف و واگرایی می شدند. مقاله پیش رو قصد دارد ضمن نشان دادن همگرایی و واگرایی سران قریش در برخورد با پیامبر(ص)، با ارائه شواهد و داده های تاریخی به تحلیل و واکاوی آنها نیز بپردازد. به نظر می رسد برخوردهای سران قریش با پیامبر(ص) در مواقعی که به صورت مذاکره و مسالمت آمیز انجام می شده از همگرایی و در مواقعی که به اعمال فشار، خشونت، محدودیت و یا نبرد می انجامیده از واگرایی بیشتری برخوردار بوده است. [1] . Gentocracy
۴۵۲.

بررسی جایگاه و اهمیت قلعه ساسانی شاه جُغَل (جِقِلَه) بروجرد در حفظ امنیت راه های منطقه زاگرس مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۴ (پیاپی ۱۳۴) 35-55

کلیدواژه‌ها: زاگرس مرکزی شهرستان بروجرد قلعه شاه جغل کاربری امنیتی ساسانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۲ تعداد دانلود : ۵۵۳
قلعه «شاه جُغَل» یا «جِقِلَه»[1] یکی از قلعه های کوهستانی منطقه زاگرس مرکزی است. موقعیت مکان گزینی آن به گونه ای است که بر سر یکی از مسیر های ارتباطی دشت بروجرد به خرم آباد قرار دارد و در کوه های غربی دشت «سیلاخور» در دهانه تنگه «دره بیداد» بر بالای محیطی صخره ای ساخته شده است. از این قلعه اتاقک ها، آب انبار و راه پله هایی جهت دسترسی به آن و برخی آثار سفالی باقی مانده است. نکته قابل تأمل در مورد این قلعه، مکان گزینی و قرارگیری آن در ارتفاعاتی مشرف به محیط پیرامونی است. بر این اساس، می توان سؤالات کلیدی را با در نظر گرفتن بقایای معماری موجود و یافته های سطحی چنین مطرح کرد که: این قلعه مربوط به کدام دوره تاریخی است و ماهیت کاربری آن چیست؟ نگارندگان این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از روش میدانی (بررسی، مستندنگاری و مطالعات باستان شناختی) و مطالعات کتابخانه ای، درصدد ارائه پاسخی منطقی و علمی به سؤال مورد نظر بودند. نتایج پژوهش نشان می دهد که این قلعه بیش از هر چیزی کاربری امنیتی در جهت تأمین امنیت راه های ارتباطی-تجاری منطقه شرقی زاگرس مرکزی را داشته است. همچنین می توان گفت با در نظر گرفتن شواهد باستان شناختی، این قطعه مربوط به دوره ساسانی است. [1]. Jeqela
۴۵۳.

بررسی عوامل و چگونگی احیا و رونق صنعت فرش در دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۳ (پیاپی ۱۳۳)

کلیدواژه‌ها: قاجار صنعت فرش احیا تولید و تجارت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۱ تعداد دانلود : ۷۳۴
صنعت فرش در ایران از پیشینه و قدمت طولانی برخوردار است، اما در دوره قاجار (نیمه دوم قرن سیزدهم قمری/ نوزدهم میلادی) تحت تأثیر عواملی چون آشنایی و علاقه مندی تجار و مردم اروپا نسبت به فرش ایران و تقاضای روزافزون برای این کالا در بازارهای جهانی، سرمایه داخلی و خارجی در این رشته تولیدی به کار افتاد و صنعت فرش احیا و از رونق و شکوفایی خاصی برخوردار شد. در این پژوهش، سعی بر آن است تا با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اسناد به جا مانده از دوره قاجار، ضمن نگاهی کوتاه به وضعیت تولید و تجارت فرش ایران در نیمه اول قرن سیزدهم قمری/ نوزدهم میلادی، عوامل و چگونگی احیای صنعت فرش در این دوره زمانی مورد بررسی قرار گیرد. براساس یافته های پژوهش، استیصال اقتصاد ایران در قرن سیزدهم قمری/ نوزدهم میلادی و تلاش برای یافتن یک منبع عمده مالی و قابل اطمینان به منظور تأمین مالی واردات، همچنین تقاضای روزافزون برای فرش ایران در بازارهای بین المللی و به دنبال آن، سرمایه گذاری داخلی و خارجی در تولید و تجارت فرش و در نهایت، وجود نیروی انسانی فراوان و ارزان و در دسترس بودن مواد اولیه مورد نیاز در داخل، از عوامل اصلی احیا و رونق صنعت فرش در اواخر دوره قاجار بوده است.
۴۵۴.

مدارس نوین و آموزش دختران در مناطق کردنشن(1304- 1320)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۱ (پیاپی ۱۳۱) 139 - 161

کلیدواژه‌ها: آموزش نوین دختران کردستان ک‍رم‍ان‍ش‍اه‍ان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۵ تعداد دانلود : ۵۸۴
 شاید بارزترین تمایز عینیِ مدارس نوین با مکاتب قدیم باز شدن پای دختران به آموزش بود. آموزش دختران در نظام سنتی، در خانه و محدود به برخی از خانواده های خاص بود. در این شیوه زنان باسواد و عالم فقط در خانه خواص امکان پرورش می یافتند. با ایجاد و گسترش مدارس نوین، محدودیتی برای این امر وجود نداشت و دست کم به صورت نظری، راه علم آموزی به روی آن ها باز شد. قبل از تأسیس سلسله پهلوی توسعه و گسترش مدارس نوین در کردستان و کرمانشاهان از لحاظ کمّی و کیفی پایین تر از میانگین کشوری بود. پس از تأسیس سلسله پهلوی و روند روبه رشد توسعه مدارس در این مناطق، با وجود مخالفت ها و مقاومت های اولیه، پذیرش مدارس نوین به تدریج جای گرفت. با وجودی که روند آموزش نوین زنان در این مناطق مسیری پرپیچ و خم، طولانی و با دشواری ها فراوان بود. نتایج پژوهش نشان می دهد ورود دختران به مدارس در این مناطق هم همواره سیر صعودی داشته است. این پژوهش بر آن است با روشی توصیفی تحلیلی دگرگونی های صورت گرفته در حوزه آموزش دختران کُرد را بررسی و سهم ملاحظات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی را تبیین نماید.
۴۵۵.

شبه کوفی : بازتاب هنر اسلامی در هنر بیزانس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۶ 75-86

کلیدواژه‌ها: شبه کوفی هنر بیزانس خط کوفی نوشتار کتیبه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۹ تعداد دانلود : ۶۲۴
خوشنویسی از آغاز در تمدن اسلامی به خاطر کتابت قرآن کریم اهمیت بسیاری داشت. حضور و بکارگیری خط کوفی به عنوان یکی از رایج ترین شیوه های خوشنویسی در قرون اولیه اسلامی با داشتن خصوصیات بصری و مفهومی خاص خود در کلیساها و صومعه های یونانی قرن های دهم و یازدهم میلادی (چهارم و پنجم هجری) سؤالات بسیاری را در مورد علت بکارگیری این عنصر خارجی در هنر مذهبی بیزانسی مطرح نموده است. پژوهش حاضر به روش تاریخی – تحلیلی تلاش دارد تا با توجه به زمینه های آشنایی بیزانسی ها با این خط، به علت و چرایی به کارگیری این عنصر بیگانه در هنر مذهبی بیزانس بپردازد. هدف از انجام این تحقیق، تحلیل خط کوفی از منظر بصری و مفهومی در برخی از آثار هنری بیزانسی است. نتایح حاصله نشان می دهد که در نمونه های مورد بررسی، کیفیت طلسم گونگی خط و ارتباط معنایی کلمات قرآنی با مفاهیم شمایل نگاری بیزانسی، منجر به استفاده از این سبک خوشنویسی در هنر و معماری بیزانسی شده است.
۴۵۶.

وزارت تبلیغات آلمان و سازمان پرورش افکار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۸ 57-88

کلیدواژه‌ها: وزارت تبلیغات آلمان سازمان پرورش افکار گوبلز هیتلر رضا شاه فرهنگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۳ تعداد دانلود : ۹۱۴
در سالیان اخیر پژوهش هایی در باره الگوپذیری سازمان پرورش افکار از وزارت تبلیغات آلمان انجام شده است. با این همه در مورد تأثیر احتمالی ساختار و فعالیت های وزارت تبلیغات آلمان در زمان هیتلر بر شکل گیری و فعالیت های سازمان پرورش افکار ایران در دوره رضا شاه پهلوی، اثر مستقلی به چاپ نرسیده است. مقاله حاضر بخشی از اسناد آلمانی و ایرانی موجود در زمینه روابط دو دولت را در این دوران (1320/1304-1941/1925) مورد بررسی قرار داده و این احتمال را مورد ارزیابی قرار می دهد. این مقاله در صدد است به این سؤال پاسخ دهد که احتمال اثرپذیری و الگوگیری سازمان پرورش افکار از وزارت تبلیغات آلمان به لحاظ ساختاری و رویکردهای فرهنگی به چه میزانی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سازمان پرورش افکار بنا بر مقتضیات سیاسی، فرهنگی و تاریخی تا اندازه زیادی با الگوبرداری از برنامه های مشابه در وزارت تبلیغات آلمان شکل گرفته و از آن متأثر بوده است. این اثرات در دو مورد الگو برداری از سبک زندگی غربی و ترویج تمامیت خواهی سیاسی شاخص تر است.
۴۵۷.

بررسی تحلیلی جایگاه خلافت عباسی در روند مشروعیت یابی حکومت های محلی ایران از هجوم مغول تا سقوط بغداد (656- 616 ق.)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 57-78

کلیدواژه‌ها: حکومت های محلی خلافت عباسی مشروعیت خوارزمشاهیان مغولان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۶ تعداد دانلود : ۵۸۸
در پی حمله مغول به ایران در سال 616 قمری و مرگ سلطان محمد خوارزمشاه در 617 قمری دوره ای از رقابت های سیاسی برای کسب قدرت آغاز گردید و بخش های مختلف ایران تحت نفوذ حکومت های محلی قرار گرفت. حد فاصل تهاجم مغول تا سقوط بغداد، برای حکومت های محلیِ ایران به لحاظ حل بحران مشروعیت و تداوم حاکمیت، دورانی سخت بود و پیوند با بازماندگان سلطنت خوارزمشاهی، خلافت عباسی و دربار مرکزی مغول، مهم ترین ابعاد تکاپوهای سیاسی ایشان به شمار می رفت. از مهم ترین مبانی مشروعیت حکومت های محلی، کسب تأیید خلیفه عباسی در چارچوب نظریه خلافت اسلامی بود. مسئله اصلی این مقاله، بررسی مناسبات حکومت های محلی با نهاد خلافت پس از حمله مغول و چگونگی تنظیم این مناسبات و تغییرات آن در مواجهه با مغولان در راستای استمرار مشروعیت و تداوم حاکمیت است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای صورت گرفته، مشخص نمود که حمله مغولان و افزایش تهدید آنان، به تدریج روند مشروعیت یابی حکومت های محلی از خلافت را دچار تغییر نمود.
۴۵۸.

نقش رعایت حقوق شهروندی مهاجرین و پناهندگان در توسعه پایدار از دیدگاه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۷ ۲۳-۳۶

کلیدواژه‌ها: قرآن هجرت در راه خدا پناهندگی حقوق شهروندی مهاجران و توسعه پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۷ تعداد دانلود : ۴۳۹
رعایت حقوق شهروندی مهاجرین در جامعه اسلامی در قرن های اوج تمدن خود که ریشه در باورهای منبعث از معارف اسلامی دارد مرکز توجه اندیشمندان جهان می باشد. این مقاله به دنبال پاسخ این سوال است که آیا قرآن به موضوع حقوق شهروندی مهاجرین پرداخته و ابعاد مختلف آن را بیان نموده است؟ روش این تحقیق اکتشافی و استخراج داده ها به روش کتابخانه ای و ابزار جمع آوری داده ها به صورت فیش برداری می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که اولاً قرآن دغدغه عدالت نسبت به مهاجرین در راه خدا را دارد. ثانیاً کشورهای اسلامی موظفند که 1. محلی برای زندگی مهاجرین تأمین نمایند 2. مشکلات مهاجرین اعم از عضویت (شهروندی)، آموزش، بهداشت و تأمین اجتماعی را حل کنند. 3. ثروتمندان جامعه اسلامی نیاز مالی مهاجرین را برطرف کنند. 4. در حل مشکلات فرهنگی اجتماعی مهاجرین بکوشند. 5. رفتاری منطبق بر اخلاق اسلامی همانند عفو، ایثار، عدم خسّت و حسادت داشته و نهایتاً آنها را دوست داشته باشند.
۴۵۹.

رهیافت تاریخی در چرایی اسلام ناپذیری قریش: نظریه انحصارگرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۷ ۳۷-۵۲

کلیدواژه‌ها: انحصار اقتصاد قریش مکه اسلام پیامبر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۹ تعداد دانلود : ۵۷۷
چرایی عدم پذیرش اسلام از سوی اکثریت مردم مکه پس از 13 سال تبلیغ پیامبر، از موضوعاتی است که اندیشه ورزان حوزه دین، سیاست و تاریخ را به خود مشغول داشته است. در گونه شناسی کلی نظریه های این باب، برخی جمود فکری، عنصر جاهلیت و بت پرستی و یا ساختار و سنت های قبیله ای و برخی شرایط اقلیمی را مورد تاکید قرار داده اند. پژوهش حاضر درصدد است با توصیف و تحلیل زمینه های ساخت انحصار به پاسخ مطلوب دست یابد. نقش بی بدیل قدرت اقتصادی به عنوان پشتوانه انحصارگرایی، و تسری این مسئله در ابعاد سیاسی اجتماعی و گزارش های همسو، قراین نظریه مختار است. انحصارگرایی در این جامعه، علاوه بر ایجاد نظام طبقاتی، وضع و اجرای قوانین را نیز در اختیار اعضای این حلقه انحصاری قرار می داد. طبقه ای که پذیرش محتوای دعوت پیامبر، به منزله قبول خطا در خودبرترانگاری و شکسته شدن حلقه انحصاری آنها بود.
۴۶۰.

نقش نهاد مدنی اصناف پایتخت درانقلاب مشروطیت ایران

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران اسلامی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 41-70

کلیدواژه‌ها: اصناف انقلاب مشروطیت قاجار نهاد مدنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۲۶۲
اصناف در مبارزات انقلاب مشروطیت در کنار دیگر کنشگران اجتماعی و سیاسی مشارکت داشتند. تحقیقاتی که در مورد عاملین انقلاب مشروطیت انجام گرفته بیشتر به نقش و جایگاه روحانیان، روشنفکران و بازرگانان پرداخته است و نقش عاملیت نهاد اصناف چندان مورد توجه قرار نگرفته است شناخت این نقش برای تجزیه و تحلیل علل پیدایش و پیروزی مشروطیت ایران ضروری به نظر می رسد. در نظامنامه نخستین انتخابات مجلس شورای ملی شش قشر اجتماعی از جمله اصناف حق انتخاب شدن داشتند و 53 درصد ازکرسی های نمایندگی پایتخت به اصناف اختصاص یافته بود، با توجه به این گزاره سؤال اصلی پزوهش این گونه مطرح می شود که چرا و چگونه اصناف به چنین جایگاهی رسیدند که به تنهایی بیشتر از مجموع پنج طبقه اجتماعی مهم دیگر در مجلس دارای کرسی نمایندگی بودند؟ این فرضیه مفروض است که اصناف در دوران مبارزات انقلاب مشروطیت حضوری گسترده وتأثیرگزار داشته اند و به دلیل برخورداری از سازمان، دارای انسجامی نهادی بوده و به صورت سازماندهی شده و هماهنگ عمل کرده بنابراین نقشی اصلی در پیروزی مشروطیت داشته اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان