درخت حوزه‌های تخصصی

یکی از مشکلاتی که درمانگران افراد معتاد با آن روبرو هستند، بازگشت دوباره و چندباره معتادان به استفاده از مواد مخدر است، در این امر عوامل گوناگونی دخالت دارد که برخاسته از مسائل مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. در این مقاله، که حاصل پژوهشی در دوره فرصت مطالعاتی نگارنده است، سعی گردیده با استفاده از تجربه های دیگران و مقایسه آن با تجربه های کسب شده در ایران، یافته های مفید و موثرتری عرضه گردد.

هدف این پژوهش، مطالعة اثربخشی معنویت درمانی بر کاهش ترس از مرگ و استرس زنان 35-50 ساله است. این پژوهش از نوع آزمایشی است و طرح تحقیق بر دو گروه با پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد. جامعة نمونه شامل 30 تن (15 تن گروه آزمایش و 15 تن گروه کنترل) با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. افراد گروه آزمایش 8 جلسه در مداخلات معنویت درمانی شرکت کردند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسش نامة «ترس از مرگ» و پرسش نامة «استرس ادراک شده» بود. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss20 و روش آماری کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج به دست آمده از آمار آزمون F مربوط به بررسی تفاوت میانگین نمره های ترس از مرگ برابر با 971/13 و سطح معناداری 01/0p< و استرس برابر 518/58 و سطح معناداری 01/0p< نشان می دهد تفاوت بین میانگین نمره های ترس از مرگ و استرس در مرحلة پس آزمون در گروه آزمایش و کنترل معنا دار است و می توان گفت: معنویت درمانی گروهی میزان ترس از مرگ و استرس زنان را کاهش می دهد. با توجه به نتایج به دست آمده، می توان گفت: معنویت درمانی در کاهش ترس از مرگ و استرس زنان مؤثر است. با عنایت به یافته های موجود، به نظر می رسد استفاده از مداخلة معنوی در مجموعه مداخلات روان شناختی اثرگذار است.

زمینه: نشانگان داون رایج ترین بیماری ژنتیکی در افراد دارای کم توانی ذهنی با شیوع 1 در 800 تا 1200 تولد زنده است. افراد با نشانگان داون جمعیت منحصربه فردی در عامل های آمادگی جسمی مرتبط با سلامتی هستند.

هدف کلی این پژوهش بررسی رابطه سرسختی روان شناختی و انعطاف پذیری خانواده با شیوه های مقابله با استرس بود. با روش خوشه ای چند مرحله ای 319 دانش آموز دختر به عنوان افراد تشکیل دهنده گروه نمونه مورد تحقیق قرار گرفتند.ابزار گرد آوری اطلاعات در این پژوهش مقیاس مقابله با شرایط پر استرس عندلر و پارکر (CISS) ، پرسشنامه سرسختی اهواز (AHI)و پرسشنامه انعطاف پذیری مثبت شاکری بودند که همگی از روایی و پایایی قابل قبولی برای سنجش متغیرها ی پژوهش برخوردار بودند . در پژوهش حاضر با توجه به فرضیه ها برای تجزیه و تحلیل آماری در سطح آمار استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون، ضریب رگرسیون همزمان و آزمون MANOVA استفاده شد. یافته ها نشان داد که میان سرسختی روانشناختی با سبک مقابله ای هیجان مدار و اجتناب مدار، رابطه مثبت و معنی دار و میان انعطاف پذیری خانواده فقط با سبک مقابله ای اجتناب مدار، رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد، در مورد رابطه سرسختی روان شناختی و انعطاف پذیری خانواده باید بیان شود که بین این دو متغیر رابطه مثبت و معنی داروجود دارد. بنا بر نتایج ضریب رگرسیون همزمان می توان گفت که متغیر سرسختی روان شناختی پیش بینی کننده به ترتیب، سبک مقابله ای اجتناب مدار و هیجان مدار است و انعطاف پذیری خانواده پیش بینی کننده منفی سبک مقابله ای مسأله مدار می باشد، همچنین نتایج نشان دادند کهبه ترتیب شیوه مقابله مسأله مدار، سپس در مرحله دوم شیوه مقابله اجتناب مدار و نهایتاً در مرحله آخر شیوه مقابله اى هیجان مدار در بین دانش آموزان متداول تر است.

    هدف کلی پژوهش بررسی تاثیر آموزش تفکر ژرف اندیشانه بر توسعه یادگیری پژوهش محور دانش آموزان در درس علوم پنچم ابتدایی شهر کرمان بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان پایه پنجم مقطع ابتدایی شهر کرمان بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 23 نفر از دانش آموزان دختر دو کلاس پنجم دوره ابتدایی از یک دبستان دولتی در یک منطقه متوسط انتخاب شدند. برای ارزیابی میزان یادگیری پژوهش محور دانش آموزان، از جعبه ابزار معلمان برای دانش آموزان پیش دبستانی تا هشتم در درس علوم و دو آزمون معلم ساخته درس علوم پنجم استفاده شد. یافته ها نشان داد که پس از آموزش تفکر ژرف اندیشانه، دانش آموزان گروه آزمایش از نظر سطح یادگیری پژوهش محور به سطح کارآموز رسیدند و تفاوت معنی داری را با گروه کنترل نشان دادند. بنابراین آموزش تفکر ژرف اندیشانه تاثیر مثبت و معنی داری بر یادگیری پژوهش محور دانش آموزان در درس علوم دارد. با استفاده از  آموزش تفکر ژرف اندیشانه، دانش آموزان قادر خواهند بود از روش علمی تبعیت نموده و از منابع، تجهیزات و فناوری ها استفاده نموده و از همه اصطلاحات و مفاهیم علمی، متفکرانه بهره ببرند.

مقدمه: هدف از اجرای تحقیق حاضر تعیین تأثیر تمرکز درونی و بیرونی توجه بر تغییرات الکتروانسفالوگرافی در مهارت پرتاپ دارت بود. روش: 14 نفر (6 زن و 8 مرد؛ میانگین سنی: 15/23 سال) از دانشجویان دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی به صورت داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند. شرکت کنندگان به منظور حذف اثر ترتیب استفاده از راهبرد توجهی به روش موازنه متقابل به طور تصادفی در دو گروه قرار گرفتند، گروه اول، ابتدا پرتاب دارت را با رویکرد توجهی درونی و سپس بیرونی انجام دادند و گروه دوم، رویکرد تمرکز توجه درونی را پس از تمرکز توجه بیرونی استفاده کردند (7 دسته کوشش سه تایی). امواج مغزی شرکت کنندگان در سه حالت چشم باز (استراحت)، اجرای مهارت با دستورالعمل های تمرکز توجه درونی و بیرونی توسط دستگاه الکتروانسفالوگرافی ثبت گردید و توسط نرم افزار نروگاید به داده های کمی تبدیل شد و از بین کانال های مذکور، فعالیت امواج آلفا و بتا در نواحی مرکزی و آهیانه ای جهت تجزیه و تحلیل انتخاب شد. یافته ها: نتایج آزمون تحلیل واریانس در اندازه های تکراری نشان داد که لگاریتم توان مطلق موج آلفا در منطقه C4 در وضعیت تمرکز توجه بیرونی و در دو منطقه P3 و P4 در وضعیت تمرکز توجه درونی و بیرونی کاهش معناداری را نسبت به وضعیت استراحت نشان دادند، در حالیکه بین لگاریتم توان مطلق موج آلفا در وضعیت تمرکز توجه درونی و بیرونی تفاوت معناداری وجود نداشت. در نهایت اینکه، لگاریتم توان مطلق موج بتا در وضعیت تمرکز توجه درونی در منطقه P4 به طور معناداری بیشتر از وضعیت تمرکز توجه بیرونی بود. افزایش توان موج بتا در منطقه P4 در تمرکز توجه درونی نشان دهنده تمرکز بیشتر بر حرکات بدن در حین اجراست که از برتری راهبرد تمرکز توجه درونی در افراد مبتدی حمایت می کند.  

هدف : هدف پژوهش تعیین ارتباط میان سبک های والدگری، ابرازگری هیجان، کنترل هیجان و دوسوگرایی در ابراز هیجان مادران با مشکلات رفتاری کودکان بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر و پسر پایه سوم تا ششم 12-9 ساله مقطع ابتدایی مناطق 1، 5 و 7 شهر تهران از 5 مدرسه آفتاب آذرین، امام موسی کاظم، 13 آبان، شهید چراغی و کلام مهر به تعداد 1743 در سال تحصیلی 96-95 بود. حجم نمونه بر اساس قاعده رین 1991، تعداد 200 دانش آموز تعیین شد. سپس به روش در دسترس 102 پسر و 98 دختر که واجد ملاک های پژوهش بودند و نمره T بیشتر از 63 را از سیاهه رفتاری کودک آخنباخ 1979، کسب کرده بودند؛ انتخاب شدند. پرسشنامه ابعاد والدگری آلاباما نسخه کودک 1991، توسط کودکان و پرسشنامه ابرازگری هیجانی کینگ و امونز 1990، کنترل هیجانی راجر و نسشوور 1987 و دوسوگرایی در ابرازگری هیجانی کینگ و امونز 1990 توسط مادران تکمیل شد. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی و رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها : نتایج نشان داد که متغیرهای پژوهش قادرند که 8/20 درصد از واریانس مشکلات رفتاری کودکان را پیش بینی کنند (494/4 =F، 0001/0 =P). در ابعاد والدگری، مشارکت پدر قدرت پیش بینی بیشتری را داشت (194/0- =β، 009/0 =P). در ابرازگری هیجان، مؤلفه ابراز هیجان منفی (162/0 =β، 026/0 =P)، در کنترل هیجان مؤلفه مهار خوش خیم (200/0 =β، 009/0 =P) و دوسوگرایی در ابراز هیجان مثبت نیز توانایی پیش بینی مشکلات رفتاری را داشتند (275/0 = β، 003/0 =P). نتیجه گیری: از آنجا که سبک های والدگری، ابرازگری هیجان و کنترل هیجان و دوسوگرایی در ابراز هیجان مادران می تواند در پیش بینی مشکلات رفتاری کودکان مؤثر باشد؛ بنابراین برای پیشگیری و درمان مشکلات رفتاری این کودکان می توان متغیرهای مذکور را نیز هدف قرار داد و سبک های والدگری و شیوه درست ابراز هیجان را به مادران آموخت

تحقیقات پیشین نشان داده اند که افراد ناشنوا، در مقایسه با افراد شنوا، در پردازش نحوی ضعیف تر عمل می کنند؛ از این رو، انتظار می رود که آنان جهت جبران این نقص از دانش پیشین خود استفاده کنند. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر ناشنوایی بر مهارت آزمودنی ها در درک جملات موصولی فاعلی و تعیین نوع راهبردهای مورد استفاده آنها در درک جملات موصولی فاعلی محتمل و غیرمحتمل معنایی در چارچوب نظری جبرانی تعاملی استنویچ (1980) بود. عملکرد چهار دانش آموز ناشنوای عمیق پایه پنجم به عنوان گروه آزمایش و چهار دانش آموز شنوای طبیعی پایه پنجم به عنوان گروه کنترل در پژوهشی مقطعی با اجرای آزمون درک مطلب جملات موصولی فاعلی محتمل و غیرمحتمل معنایی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که بین عملکرد آزمودنی های شنوا و ناشنوا در درک جملات موصولی فاعلی محتمل معنایی تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0<p)، اما آزمودنی های ناشنوا در مقایسه با آزمودنی های شنوا در درک جملات موصولی فاعلی غیرمحتمل معنایی به طور معناداری ضعیف تر عمل کردند (05/0>p).با توجه به تحلیل داده ها، این نتیجه به دست آمد که مشکلات گروه آزمایش ناشنوا در پردازش جملات موصولی فاعلی غیرمحتمل معنایی می تواند به استفاده آنان از راهبرد بالا به پایین در درک این ساخت های نحوی نسبت داده شود.

زمینه و هدف: کم توانی یادگیری خاص اختلالی است که با توانایی دانش آموز در گوش دادن، فکر کردن، صحبت کردن، نوشتن، هیجی کردن، یا انجام محسابات ریاضی تداخل ایجاد می کند. دانش آموزان با کم توانی یادگیری خاص ممکن است در خواندن، نوشتن، یا ریاضی مشکل داشته باشند. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر بخشی آموزش تقویت حواس پنج گانه بر توانمندی شناختی و مهارت های اجتماعی دانش آموزان با اختلال یادگیری ریاضی بود. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با دو گروه گواه و آزمایش و مرحله پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزانی بود که در سال تحصیلی 99-1398 به مرکز مشکلات یادگیری شهرستان فردوس مراجعه کردند. از این جامعه تعداد 30 دانش آموز به صورت نمونه گیری هدفمند، انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. سپس آزمون هوش وکسلر کودکان (2003) اجرا و از پرسشنامه مهارت های اجتماعی ماتسون (1983) و سیاهه درجه بندی رفتاری کنش های اجرایی (جیویا وهمکاران،2000) به عنوان ابزارهای جمع آوری داده ها در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 70 دقیقه ای تحت آموزش تقویت حواس پنج گانه قرار گرفت و گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. در پایان هر دو گروه مجدداً به ابزار پژوهش پاسخ دادند (پس آزمون) و در پایان دوره پیگیری پس از دو ماه انجام شد. داده ها به روش تحلیل کوواریانس یک راهه در محیط نرم افزار spss نسخه 23 تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که اثر گروه بر ترکیب متغیرهای توانمندی شناختی (0/847=اندازه اثر، 0/001>p، 149/942=F) و مهارت های اجتماعی (0/824=اندازه اثر، 0/001>p، 126/809=F) در دانش آموزان با اختلال یادگیری معنادار است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های این پژوهش، آموزش تقویت حواس پنج گانه می تواند به عنوان یک مداخله موثر بر توانمندی شناختی و مهارت های اجتماعی دانش آموزان با اختلال یادگیری ریاضی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر وضوح خودپنداره، افسردگی، اضطراب و استرس، و عزت نفس در دانشجویان دارای نشانگان ضربه عشق بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری تحقیق دانشجویان دختر و پسر دانشگاه خلیج فارس بودند. نمونه تحقیق 30 دانشجوی مبتلا به نشانگان ضربه عشق بود که به شیوه تصادفی ساده از بین 47 دانشجوی دارای نشانگان ضربه عشق انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. بمنظور سنجش متغیرها از پرسشنامه ضربه عشق راس، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس ((DASS-21، پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ و مقیاس وضوح خودپنداره کمپل و همکاران استفاده شد. گروه آزمایش، در 11 جلسه 90 دقیقه ای تحت مداخله گروهی درمان شناختی-رفتاری قرار گرفت و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بین دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری در متغیر افسردگی، استرس و عزت نفس وجود دارد. اما در وضوح خودپنداره تفاوت معناداری مشاهده نشد. این تحقیق نشان داد که درمان شناختی رفتاری می تواند درمان مناسبی برای کاهش مشکلات هیجانی و بهبود عزت نفس در افراد دچار نشانگان ضربه عشق باشد.

زمینه و هدف: پرستاران تحت تأثیر عوامل فشارزای متعددی هستند که عوامل معنوی می تواند بر کیفیت زندگی کاری آن ها تأثیر بگذارد. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش خودمراقبتی معنوی بر خودشفقت ورزی و شجاعت اخلاقی پرستاران بود. مواد و روش ها: تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و ازنظر روش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه پرستاران شاغل در بیمارستان پاستور نو تهران در پاییز ۱۳۹۸ تشکیل می دادند. از بین پرستاران شاغل در بیمارستان پاستور نو، ۳۰ نفر که معیارهای ورود به پژوهش را دارا بودند، به روش در دسترس انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه ۱۵ نفر) جایگزین شدند. ابتدا افراد هر دو گروه آزمایش و کنترل، پرسشنامه های خودشفقت ورزی نف و شجاعت اخلاقی سکرکا را به عنوان پیش آزمون تکمیل کردند. سپس گروه آزمایش، تحت آموزش خودمراقبتی معنوی قرار گرفتند ولی گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای را دریافت نکردند. بعد از پایان دوره، مجدداً افراد هر دو گروه آزمایش و کنترل، همان پرسشنامه ها را به عنوان پس آزمون تکمیل کردند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۳ و توسط آزمون آماری تحلیل کوواریانس تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که میزان خودشفقت ورزی و شجاعت اخلاقی گروه آزمایش، در مقایسه با گروه کنترل، به طور معناداری افزایش یافته است (۰۵/۰>p). نتیجه گیری: با توجه به یافته های به دست آمده می توان گفت آموزش خودمراقبتی معنوی با کنترل افکار و هیجانات منفی و تقویت احساس تعهد به شغل، ارزش های دینی و نوع دوستی باعث می شود که خودشفقت ورزی و شجاعت اخلاقی در پرستاران را افزایش یابد این امر علاوه بر پرستاران برای سلامت بیماران نیز مفید است.

پژوهش حاضر، با هدف تعیین رابطه مهارت ها و صلاحیت های به کارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات و توانمندسازی روان شناختی انجام گرفت. این تحقیق، از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، از نوع همبستگی است. جامعه آماری، کلیه کارکنان دارای مدرک فوق دیپلم و بالاتر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهر اصفهان می باشند که تعداد آنها در سال 1393 مشتمل بر 165 نفر بود. از بین افراد مذکور، با روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم جامعه و با استفاده از فرمول کوکران، 103 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته مهارت ها و صلاحیت های به کارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات با پایایی 85/0 و پرسش نامه استاندارد توانمندسازی روان شناختی اسپریتزر (1996) با پایایی 81/0، مورد استفاده قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک روش های آمار استنباطی شامل، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تحلیل واریانس چندراهه از طریق نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین مهارت ها و صلاحیت های به کارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات و توانمندسازی روان شناختی کارکنان رابطه معناداری وجود داشت (01/0P<، 269/0=r). هم چنین، بین بعد مهارت های عمومی با توانمندسازی روان شناختی (05/0P<، 247/0=r)، بین بعد مهارت های تخصصی با توانمندسازی روان شناختی (05/0P<، 195/0=r)، صلاحیت های شناختی با توانمندسازی روان شناختی (01/0P<، 283/0=r)، صلاحیت های عملکردی با توانمندسازی روان شناختی (05/0P<، 253/0=r) رابطه معناداری وجود داشت. اما، بین بعد صلاحیت های عاطفی با توانمندسازی روان شناختی (05/0P<، 052/0=r) رابطه معناداری مشاهده نشد.

زمینه و هدف: سازمان سلامت جهانی به دلیل اهمیت کیفیت زندگی کودکان و نوجوانان در مدرسه، موضوع بهزیستی و رضایت کلی دانش آموزان از تجارب مثبت و منفی در فعالیت های درون مدرسه را مطرح کرده است. در نتیجه شناسایی عوامل مرتبط با کیفیت زندگی دانش آموزان دارای اهمیت بسیار زیادی است. بدین ترتیب هدف مطالعه حاضر بررسی نقش مهارت های اجتماعی در پیش بینی انسجام روانی و کیفیت زندگی در مدرسه دانش آموزان پایه ششم ابتدایی بود. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی دانش آموزان دختر و پسر پایه ششم ابتدایی منطقه تبادکان در سال تحصیلی 1398-1397 بود که نمونه ای به حجم 384 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها در این مطالعه از پرسش نامه های مهارت های اجتماعی کرامتی (1386)، انسجام روانی آنتونووسکی (1993) و کیفیت زندگی در مدرسه اینلی و بورک (1989) استفاده شد. جهت تحلیل داده ها از نسخه 22 نرم افزار SPSS با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه به شیوه همزمان استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد بین مهارت های اجتماعی با انسجام روانی و کیفیت زندگی در مدرسه، رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد (0/001> P). همچنین ابعاد مهارت اجتماعی، 4/21 درصد از متغیر انسجام روانی و4/17 درصد از متغیر کیفیت زندگی در مدرسه را پیش بنی کردند (0/001>P). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش و بهبود مهارت های اجتماعی، انسجام روانی و کیفیت زندگی دانش آموزان در مدرسه افزایش می یابد. استلزامات نتایج به دست آمده در مقاله مورد بحث قرار گرفته است.