مطالب مرتبط با کلیدواژه

جنسیت


۸۸۱.

بررسی تطبیقی زبان و جنسیت در اشعار طاهره صفارزاده و فدوی طوقان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب غنایی سال ۲۲ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۲ 217 - 234

کلیدواژه‌ها: زبان ادبی جنسیت بررسی تطبیقی طاهره صفارزاده فدوی طوقان شعرمعاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۲۱۳
پیشینه مطالعات زبان و جنسیت به دهه هایی از قرن نوزدهم می رسد. هنگامی که در بستر مفاهیم نقد ادبی نو، نخستین جریان ها تحت عنوان "فمینیسم" در غرب شکل گرفت. بر مبنای نظراتی که سبک گفتار و نوشتار زنان و مردان را با یکدیگر متفاوت می داند، زبان می تواند محل بروز و ظهور عناصر جنسیتی واقع شود. بر اساس این آراء، پژوهش های متعددی در بررسی نشانگان جنسیتی زبان در آثار ادبی صورت گرفته است. از آنجایی که شعر زنان یکی از مواضع قابل تامل در بررسی تعامل زبان و جنسیت است، پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی– تحلیلی فراهم آمده، با رویکردی تطبیقی به بررسی شاخص های جنسیتی زبان در دو سطح فکری و زبانی اشعار طاهره صفارزاده و فدوی طوقان پرداخته است تا به این پرسش ها پاسخ دهد که  اولا شاخص های جنسیت چگونه و در چه سطحی در زبان شعری این شاعران بازتاب یافته و دیگر اینکه وجود عوامل مشترک فرامتنی در شعر این دو تا چه حد توانسته برآیند مشابهی در دستاوردهای پژوهش داشته باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که عوامل مشترکی چون زنانگی، تاثیرپذیری هر دوی این شاعران از تحولات اجتماعی و سیاسی عصر خود، زیستن در بازه زمانی واحدی از تاریخ معاصر و نیز اثرپذیری شعر آنان از آموزه های ادبی رمانتیسم و رئالیسم، موجب شکل گیری رفتارهای جنسیتی اغلب مشابهی در زبان شعری آنان شده است.
۸۸۲.

تأثیر جنسیت بر رفتارهای سوگواری در مرثیه های شخصی فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی سال ۱۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۵۸) 1 - 30

کلیدواژه‌ها: جنسیت رفتارشناسی سوگ سوگ سروده های شخصی فردیت شاعر مطالعات میان رشته ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۸۵
سوگ سروده های شخصی در میان گونه های غنایی، بسیار به حسیّات طبیعی و عواطف راستین انسانی نزدیک است. ظهور فردیت شاعر در مرثیه های شخصی، امکان مطالعات روان شناختی/ مؤلف محور را در این گونه ی ادبی فراهم کرده است. مسئله ی اصلی این تحقیق میان رشته ای، سنجش اثرگذاری متغیّر جنسیت بر رفتارهای سوگواری در مرثیه های شخصی شاعران زن و مرد است. برای انجام پژوهش از روش تحقیق ترکیبی (توصیفی- تحلیل قیاسی- آماری) استفاده شده. جامعه­ی آماری تحقیق، شامل مراثی شخصی (سوگ همسر/ معشوق- فرزند) از هفت شاعر مرد و هفت شاعر زن (درمجموع 16 مرثیه) است که این نتایج به دست آمد: زنان در رثای فرزندانشان بیشتر واکنش های عاطفی و فیزیکی از خود نشان می دهند؛ واکنش های ارتباطی و معنوی کمتر در این دسته مرثیه های زنان وجود دارد. مردان در سوگ فرزندانشان، واکنش های احساسی و فیزیکی به میزان فراوان، اما متفاوت تر و کمتر نسبت به زنان بازتاب می دهند؛ همچنین مردان واکنش های معنوی، ارتباطی و رفتاری بیشتری انعکاس داده اند، به گونه ای که خشم، آمریت و روی گردانی از ارزش ها با جلوه ای برون گرایانه و فرادستانه در مراثی مردان قابل توجه است. زنان و مردان در سوگ همسر، واکنش های فیزیکی و احساسی کمتر و درعوض واکنش های معنوی بیشتری نشان می دهند. این امر از بار عاطفی و فردیت بازتاب یافته در مراثی سروده شده برای همسر در میان سوگ سروده های شاعران زن و مرد کاسته است. مطابق داده های پژوهش، هرچقدر بر میزان آزادی های اجتماعی و فرهنگی زنان افزوده شده، واکنش های معنوی و رفتاری در مراثی آنان نمود بیشتری یافته است؛ بنابراین می توان تفاوت رفتارهای سوگواری در سوگ سروده های شخصی را متأثر از متغیر/ عامل جنسیت به شمار آورد. 
۸۸۳.

باورهای یادگیری فارسی آموزان غیر ایرانی: تأثیر متغیرهای جمعیت شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال ۱۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۵۰ 9 - 37

کلیدواژه‌ها: باورها یادگیری زبان جنسیت زبان مادری تحصیلات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۵۸
باورهای زبان آموزان در مورد یادگیری زبان می تواند تأثیرات مهمی بر توانایی و انتظارات آن ها برای یادگیری زبان داشته باشد. به نظر می رسد که تاکنون پژوهشی در مورد باورهای فارسی آموزان غیرایرانی در باره یادگیری فارسی در حوزه زبان دوم انجام نشده است. هدف این پژوهش، بررسی باورهای این زبان آموزان است. ابزار پژوهش حاضر، پرسشنامه باورهای یادگیری هورویتز (Horwitz, 2008) مشتمل بر 34 گویه و دربرگیرنده 5 سویگانِ استعداد یادگیری زبان خارجی، سویگانِ دشواری یادگیری زبان، سویگانِ سرشت یادگیری زبان، سویگانِ راهبردهای یادگیری و ارتباطی و سویگانِ انگیزه ها و انتظارات است. روایی و پایایی پرسشنامه پس از محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 842/0 به دست آمد. 167 زبان آموز غیر فارسی در بازه سنی 20 تا 30 سال و با سابقه یادگیری زبان فارسی از 6 ماه تا یک سال در این پژوهش شرکت کردند. یافته های به دست آمده نشان می دهد که از دیدگاه زبان آموزان غیرایرانی، یادگیری زبان فارسی کمی دشوار است. بر اساس دیگر یافته های این پژوهش، متغییرهایی چون سن و جنسیت تأثیری بر باورهای یادگیری زبان فارسی زبان آموزان ندارد. یافته های دیگر این پژوهش نشان می دهد که میانگین سویگان استعداد یادگیری گروه فارسی آموزان دارای تحصیلات دانشگاهی، به طور معنا داری با میانگین گروه فارسی آموزان بدونِ تحصیلات دانشگاهی تفاوت دارد. یافته ها همچنین نشان می دهد که در میان فارسی آموزان عربی زبان و غیر عربی زبان، بین میانگین سویگان استعداد یادگیری و میانگین سویگان انگیزه و انتظارات تفاوت معنا داری وجود ندارد. به این معنا که زبان مادری تأثیری بر استعداد یادگیری زبان و انگیزه و انتظارات نداشته است. ولی آزمون های آماری در مورد سویگان های دشواری یادگیری زبان، سرشت یادگیری زبان و راهبردهای ارتباطی و یادگیری معنا دار بوده است. مدرسان با شناخت باورهای یادگیری زبان بهتر می توانند روش ها و شیوه های یاددهی خود را با باورهای فارسی آموزان خارجی سازگار و هماهنگ سازند.
۸۸۴.

نقش فعالیت های حمایتی والدین بر عملکرد سواد خواندن دانش آموزان: آزمون برابری مدل ها بر حسب جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی آموزشی دوره ۶ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۱ 104 - 132

کلیدواژه‌ها: برنامه آموزش سواد خواندن فعالیت های حمایتی والدین جنسیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۵۹
در دهه گذشته اهمیت حمایت والدین از فرزندان در فرایند یاددهی-یادگیری، توجه بسیاری از سیاست گذاران، مربیان، والدین و رسانه ها را در برنامه های آموزشی به خود جلب کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش فعالیت های خانوادگی و فردی بر عملکرد سواد خواندن دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی بر اساس مطالعات پرلز 2011 انجام پذیرفت. روش مورد استفاده همبستگی بود. با روش نمونه گیری سه مرحله ای (پایه چهارم، مدارس، دانش آموزان) خوشه ای طبقه ای و تصادفی، تعداد 5318 دانش آموز (2473 دختر و 2845 پسر) در پایه چهارم ابتدایی و والدین آن ها انتخاب شدند. مقیاس های مورد استفاده شامل وضعیت اقتصادی-اجتماعی (78/0=α)، نگرش دانش آموز به خواندن (71/0=α)، نگرش والدین به خواندن (85/0=α)، توانایی های اولیه خواندن (93/0=α)، فعالیت های اولیه سوادآموزی (83/0=α)، فعالیت های خواندن در منزل (74/0=α)، تعامل سواد والدین-فرزندان (78/0=α) بود. پس از تأیید مدل های اندازه گیری، نتایج نشان داد در آزمون تغییرناپذیری مدل در برابر جنسیت، تفاوت معناداری در ضرایب مسیر وضعیت اجتماعی-اقتصادی به نگرش والدین به خواندن، نگرش والدین به خواندن به فعالیت های خواندن در منزل و توانایی های اولیه خواندن به عملکرد سواد خواندن و تأثیر نگرش والدین به خواندن بر فعالیت های خواندن در منزل و تعامل سواد والدین-فرزندان وجود داشت. بر این اساس می توان گفت نقش حمایتی والدین در عملکرد سواد خواندن فرزندانشان به طور مستقیم و غیر مستقیم از طریق نگرش ها و منابع آموزشی  اثرگذار است. 
۸۸۵.

جایگاه و نقش جنسیت در تعیین کیفر تعزیری با تأکید بر ماده 18 قانون مجازات اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهش های حقوق تطبیقی عدل و انصاف سال ۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲۲ 7 - 30

کلیدواژه‌ها: جنسیت بزهکار بزه دیده ماده 18 ق.م.ا اصول رهنمود محور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۳۹
از ویژگی های فردی تاثیر گذار بر تعیین کیفر تعزیری جنسیت می باشد که قانونگذار هم در تعیین عنوان مجرمانه و هم در شیوه ی اجرای مجازات به آن توجه نشان داده است. بخشی که پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی آن پرداخته ولی در بندهای ماده ی ۱۸ قانون مجازات اسلامی مورد توجه قرار نگرفته است، جنسیت بزهکار و بزه دیده می باشد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که جنسیت در اصول رهنمود محور (ماده ی ۱۸ ق.م.ا) هیچ جایگاهی نداشته و امتیازی برای زنان بزهکار و بره دیده محسوب نمی گردد. درحالی که توجه قانونگذار به نقش جنسیت از این حیث می تواند واجد اثر باشد که قضات را در صدور آرائی متناسب با جنسیت بزهکاران و بزه دیدگان زن مکلف دارد. چرا که با توجه به بندهای ماده ی ۱۸ بنظر می رسد اعمال تاسیسات ارفاقی که در مسیر حرکت در راستای اصول رهنمود محور می باشد نسبت به بزهکاران جنس مؤنث می تواند الزامی گردد.
۸۸۶.

مردمی شدن خانواده؛ فرایند آسیب دیدگی و بحران خانوادگی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال ۱۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 85 - 104

کلیدواژه‌ها: خانواده خانواده مردمی شده آسیب اجتماعی جنسیت نقش های جنسیتی فردگرایی بی خانمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۳۸
عنصر بنیادین در تعیین نسبت میان مردمی شدن و آسیب دیدگی خانواده، مسئله جنسیت است. خانواده اسلامی بر بنیاد تفاوت جنسبت و نقش های جنسیتی استوار بوده و دارای هویت اخلاقی و ساختار عمودی تعدیل یافته است. اما خانواده مردمی شده مبتنی بر تشابه نقش های جنسیتی، حقوق مدار و دارای ساختار افقی است. این مقاله با استفاده از رویکرد فرهنگی، کوشیده است در پرتو تقابل فرهنگ امروزی با فرهنگ اسلامی در موضوع جنسیت، نقش مردمی شدن در بحران خانواده های اسلامی در سه سطحی مترتب به هم صورت بندی می شود: 1) در سطح انکار تفاوت های جنسیتی، بحران هویت جنسیتی، فروپاشی اقتدار مردانه و زنانه شدن خانواده تحلیل شده است. 2) در سطح انکار نقش های جنسیتی، تضعیف نقش های مادری و همسری بررسی شده و با تأکید بر اشتغال زنان، فرایند تبدیل شدن خانه به خوابگاه فهم پذیر شده است. 3) در سطح تشدید حقوق محوری، به برخی دیگر از آسیب ها توجه شده که در محورهای سه گانه (مناسبات طلبکارانه، افزایش منازعات خانوادگی، و بی خانمانی) طبقه بندی شده است. نکته مهم این است که در این پژوهش، آسیب های مهمی که از خاستگاه مردمی شدن بر خانواده های اسلامی تحمیل می شود به گونه ای صورت بندی شده که با ملاحظه پیوند نظام مند آنها و دلالت هایی که هرکدام در دیگر ابعاد حیات خانوادگی دارد، می تواند تمام آسیب های نهاد خانواده را فهم پذیر سازد. همین امر موجب می شود محتوای این پژوهش متفاوت با پژوهش های دیگر باشد.
۸۸۷.

زن، مرد و فلسفه سیاسی: آینده فلسفه سیاسی ای که مرد بود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۴۶) 201 - 221

کلیدواژه‌ها: زن مرد جنسیت زن ستیزی فلسفه فلسفه سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۳۸
از نیمه دوم قرن بیستم، زن در فلسفه سیاسی به یکی از مناقشه برانگیزترین مباحث تبدیل شده است. برخی از متفکران مطالعات زنانه مانند سوزان مولر اوکین و کارول پتمن، در تحقیقات خود نشان دادند که فلسفه سیاسی از اساس مردانه بوده است و لذا به محض این که در برابر زن برابر قرار می گیرد، چنان فرو می ریزد که چیزی برای استفاده باقی نمی ماند. بنابراین همزمان دو سوال بنیادین طرح می شود: نخست، مطالعات زنان برای طرح مباحث فلسفی خود چه باید بکند؟ و دوم، با سنت بزرگ فلسفه سیاسی چه باید کرد؟ تاکنون سه جواب به این دو سوال داده شده است: گریز از فلسفه، تاسیس فلسفه سیاسی فمنیستی و جنسیت زدایی از فلسفه سیاسی. لیکن همچنانکه نشان خواهیم داد این پاسخ ها در نهایت قانع کننده نیستند. در مقابل، در این مقاله ایده فلسفه سیاسی خنثی/ناخنثی را مطرح کرده ایم که با روش تحلیلی استنتاجی حاکم بر مباحث فلسفی، تلاش می کند تا هم راهی بیابد برای حفظ سنت بزرگ فلسفه سیاسی و هم این که بحث زن به لحاظ هستی شناختی امکان حضور و به رسمیت شناخته شدن را بیابد.
۸۸۸.

مطالعه پیکره بنیاد تفاوت های جنسیتی در گویش بابلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و زبان شناسی دوره ۱۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۷ 85 - 116

کلیدواژه‌ها: زبان شناسی اجتماعی زبان شناسی پیکره ای گویش بابلی جنسیت کلیدواژه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۷۵
زبان شناسی پیکره ای یکی از روش های نوین در مطالعات زبان شناختی است که به مطالعه زبان در پیکره های زبانی می پردازد. زبان شناسی اجتماعی نیز به تفاوت ها و شباهت های زبان شناختی میان (و در) گونه های زبانی می پردازد و تأثیر متغیرهای اجتماعی را در تولیدات زبانی بررسی می کند. در اثر پیش رو به بررسی نقش جنسیت در کلام گویشوران گویش بابلی براساس رویکرد پیکره ای بیکر (2010) در زبان شناسی اجتماعی پرداخته شده است. در ابتدا پیکره گویشی گویش بابلی تولید شد و پس از ترانویسی املایی، به فارسی معیار ترجمه شد. داده های پیکره از طریق مصاحبه با گویشوران جمع آوری شد و به منظور کنترل متغیر موضوع داده های متنی، از تمام مصاحبه کنندگان خواسته شد که در مورد موضوع مشکلات و سختی های زندگی صحبت کنند. به منظور بررسی نقش متغیر اجتماعی جنسیت، کلیدواژه های داده های متنی شرکت کنندگان در دو گروه سنی میانسال و سالمند از هر دو جنس با کنترل متغیر سن، توسط نرم افزار لنکس باکس شناسایی گردید و سپس دسته بندی معنایی کلیدواژه ها انجام شد. نتایج نشان داد متغیر جنسیت در بازنمایی مفهوم سختی ها و مشکلات زندگی مؤثر بوده است.
۸۸۹.

جنسیت و دوره حیات شغل؛ شواهدی از صنایع تولیدی استان یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اقتصاد صنعتی سال ۷ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲۵ 1 - 16

کلیدواژه‌ها: دوره حیات شغل جنسیت صنایع تولیدی استان یزد مدل مخاطره متناسب کاکس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۴۳
پژوهش حاضر به بررسی دوره حیات شغل نیروی کار شاغل در صنایع تولیدی استان یزد و عوامل موثر بر آن با تاکید بر جنسیت پرداخته است. با توجه به ثبت مشخصات و سوابق شغلی نیروی کار استان یزد در پایگاه اطلاعات تجمیعی سازمان تامین اجتماعی از سال 1390، دوره زمانی مورد مطالعه از 1390 تا 1399 در نظر گرفته شده است. برآورد مدل مخاطره متناسب کاکس نشان می دهد که در حالت تحلیل چند متغیره، جنسیت تاثیر معنی داری بر دوره حیات شغل ندارد، ولی در حالت تک متغیره، تاثیر معنی دار است و زن بودن نسبت مخاطره را افزایش می دهد. همچنین، متاهل بودن و افزایش بار تکفل نیروی کار، نسبت مخاطره را کاهش می دهد. تاثیر دستمزد بر دوره حیات شغل در دو حالت تک متغیره و چند متغیره ناچیز ولی متناقض است. مهاجر بودن و نرخ بیکاری، نسبت مخاطره را افزایش می دهد و صنایع با سطح تکنولوژی پایین و بالا نسبت خطر بالاتری نسبت به دو گروه دیگر، یعنی صنایع با سطح تکنولوژی متوسط به پایین و متوسط به بالا دارند. در نهایت، نتایج پژوهش نشان می دهد که دوره حیات شغل در بازار کار استان یزد، بیش از آن که تحت تاثیر جنسیت به عنوان یک ویژگی فردی باشد، تحت تاثیر نرخ بیکاری است. بنابراین، افزایش ثبات شغلی زیرگروه های مختلف جامعه، از جمله زنان، و کاهش نرخ بیکاری مستلزم توجه جدی به متغیرهای کلان اقتصادی و شرایط کلی اقتصاد کشور است. 
۸۹۰.

فراتحلیل تفاوت های جنسیتی در انواع هیجان های تحصیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی تربیتی سال ۱۹ بهار ۱۴۰۲ شماره ۶۷ 140 - 162

کلیدواژه‌ها: فراتحلیل هیجان های تحصیلی هیجان های تحصیلی مثبت و منفی هیجان های تحصیلی فعال و غیرفعال کننده جنسیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۶۷
در طول سه دهه اخیر پژوهشگران زیادی به بررسی تفاوت های جنسیتی در هیجان های تحصیلی پرداخته-اند ولی نتایج بسیاری از آن ها باهم متناقض بوده است؛ بنابراین انجام یک فراتحلیل جهت دستیابی به یک نتیجه جامع در این زمینه ضروری به نظر می رسید. در این راستا هدف پژوهش حاضر ترکیب نتایج حاصل از پژوهش های موجود در زمینه تفاوت های جنسیتی در هیجان های تحصیلی است. روش مورداستفاده این پژوهش فراتحلیل است. جامعه آماری کلیه پژوهش های منتشرشده در کشور بین سال-های 1370 تا 1400 بود. بعد از بررسی پژوهش های اولیه بر اساس ملاک های ورود و خروج، 146 اندازه اثر از 80 پژوهش منتخب وارد فرآیند تحلیل شدند. به منظور گردآوری اطلاعات از چک لیست مصرآبادی (1395) و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها، از اندازه اثر ترکیبی با دو مدل اثرات ثابت و تصادفی، نمودار قیفی، تحلیل حساسیت، فرارگرسیون استفاده شد. در این پژوهش از بین انواع شاخص-های d از شاخص g هجز استفاده شد. نتایج نشان داد که تفاوت به دست آمده در شاخص هیجان های تحصیلی کل و انواع هیجان ها، با توجه به تفسیر معیار d کوهن پایین تر از سطح کوچک است. با توجه به ناهمگنی اندازه های اثر، به تحلیل زیر مؤلفه ها پرداخته شد. مبتنی بر اندازه های اثر به دست آمده بین دختران و پسران در شاخص هیجان های تحصیلی کل و انواع هیجان ها تفاوتی وجود ندارد.
۸۹۱.

رابطه جنسیت و مسئولیت اخلاقی بر مبنای دیدگاه آیه اللّه جوادی آملی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۸) 31-59

کلیدواژه‌ها: جنسیت مسئولیتپذیری اخلاقی جنسیت پذیری فلسفه اخلاق آیه الله جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۵۸
پژوهش حاضر به بررسی رابطه جنسیت و مسئولیت پذیری اخلاقی از منظر آیه اللّه جوادی آملی و تطبیق آن با برخی دیدگاه ها در حوزه روان شناسی، جامعه شناسی و از منظر فمینیسم، پرداخته و در صدد پاسخ به این پرسش است که آیا مسئولیت پذیری در بُعد فردی، خانوادگی و اجتماعی جنسیت پذیر است؟ و به لحاظ اخلاقی، آیا مردان مسئولیت پذیرتر هستند یا زنان؟ بر مبنای دیدگاه آیه اللّه جوادی آملی و با توجه به یافته های این پژوهش، مسئولیت پذیری اخلاقی، جنسیت ناپذیر است و هر یک از زنان و مردان به یک میزان به لحاظ اخلاق مسئولیت پذیرند و البته، در بُعد خانوادگی، زنان از مسئولیت پذیری اخلاقی بیشتری نسبت به مردان برخوردارند. به رغم آنکه نگاه و نظر برخی روان شناسان و همچنین فمینیست ها - در خصوص مسئولیت پذیرتر بودن اخلاقی زنان در خانواده - با نگاه آیه اللّه جوادی آملی همسو و همراستاست، در زمینهٔ میزان مسئولیت پذیری زنان و مردان به لحاظ اجتماعی، اختلاف نظرهایی وجود دارد.
۸۹۲.

جنسیت و فاعل اخلاقی در روان شناسی رفتارگرا(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۸) 79-103

کلیدواژه‌ها: رفتارگرایی روان شناسی اخلاق جنسیت فاعل اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۱۵۹
رفتارگرایی و رویکردهایی که رفتار، بخشی از بنیاد تئوریک آن را تشکیل می دهد متأثر از انگارهٔ تأثیرگذاری عوامل محیطی و درونی بر رفتار، پایه رشد اخلاقی را رفتار، تأثیر دیگران و موقعیت های محرک دانسته و مکانیسم اکتساب آن را از طریق شرطی شدن و الگو قرار دادن دیگران معرفی می کنند. البته، با توجه به ویژگی های الگوپذیر، الگو و نیز موقعیتی که رفتار اخلاقی در آن شکل گرفته و بروز می یابد، تأثیرگذاری و کارآییِ الگوبرداری رفتار اخلاقی، پیچیدگی خاص خود را خواهد داشت و با ورود مؤلفه های شناختی دیدگاه های تعدیل یافته تر رفتارگرایی مانند بندورا این پیچیدگی مضاعف می شود. در حالی که تحلیل یادگیری و آگاهی، جبر محیطی، داوری و ارزش اخلاقی از منظر طیف های مختلف رفتارگرایی از نوع رادیکال تا انواع تعدیل یافته تر متفاوت بوده و با ورود متغیّر جنسیت، احتمال تغییر در فرایند و مکانیسم کنش گری اخلاقی افراد وجود دارد در این مقاله تلاش شده تا به روش کتابخانه ای و با شیوه تحلیلی۔ توصیفی، بحث جنسیت پذیری اخلاق از منظر طیف های مختلف روان شناسی رفتارگرا و با تمرکز بر تحلیل مؤلفه های مؤثر در کنشگری اخلاقی واکاوی شود. طبق یافته های این تحقیق، تأثیر جنس بر فاعلیت اخلاقی در رویکردهای تعدیل یافته تر رفتارگرایی تأیید می شود؛ هرچند این تأثیر در رویکردهای رادیکال می تواند به صورت غیر مستقیم قابل پیگیری باشد.
۸۹۳.

بازنمایی جنسیت در شعر فروغ فرخزاد و احمد شاملو: تلفیق شعرشناسی شناختی و تحلیل گفتمان انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تازه های علوم شناختی سال ۲۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۱) 155 - 172

کلیدواژه‌ها: شعرشناسیِ شناختی بدن مندی جنسیت طرحواره های ادبی تحلیل گفتمان انتقادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۱۵۱
مقدمه: شعرشناسی شناختی به مثابه روشی برای خوانش ادبیات که الگوهای شناختی را به شعر تعمیم می دهد، باید بتواند به پرسش های مطرح در نظریه های ادبی، از جمله تاثیر جنسیت، پاسخ گوید. رابطه زبان و جنسیت، متأثر از روابط قدرت و نیازمند تحلیل گفتمان انتقادی است. هدف پژوهش حاضر بررسی بازنمایی جنسیت در شعر فروغ فرخزاد و احمد شاملو است. روش کار: در مطالعه حاضر شعرشناسی شناختی با تحلیل گفتمان انتقادی Fairclough تلفیق و چارچوب نظری حاصل برای بررسی اشعار به کار گرفته شد. دو اثر از فرخزاد و شاملو برای مطالعه انتخاب و تمام خوانی شدند. جنسیت بر اساس موارد زیر در اشعار ردگیری شد: اشاره مستقیم یا ضمنی به مرد و زن، اشاره به زنان یا مردان در نقش های مختلف، اشاره به تجربیات مختص به یک جنسیت، استفاده از حوزه کنش جنسی برای مفهوم سازی و انتساب زنانه و مردانه به اشیا و پدیده های فاقد جنسیت. بر اساس این موارد بریده های متنی تعریف و با استفاده از چارچوب نظری تلفیقی بررسی شدند. یافته ها: بازنمایی زنان و مردان در شعر فرخزاد و شاملو را می توان در سه محور تبیینی زنان و مردان به عنوان والد، زنان و مردان به عنوان سوژه رابطه و زنان و مردان مستقل از یکدیگر دسته بندی کرد. در محور اول هر دو شاعر گفتمان غالب را طرد می کنند، اما در دو محور دیگر شاملو عمدتاً مؤید گفتمان غالب و فرخزاد در مقابل آن است. نتیجه گیری: بازنمایی جنسیت در شعر فرخزاد و شاملو از خلال بررسی فضاهای رقیب آشکار می شود. فضاهای رقیب در شعر فرخزاد بیشتر میان انواع زنان و در تقابل با گفتمان غالب و در شعر شاملو میان جنسیت ها و با به حاشیه راندن جنسیت زنانه شکل می گیرد.
۸۹۴.

تحلیل انتقادی نگرش جنسیتی در مدیریت سیاسی در دوره پهلوی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناختی سال ۱۷ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۶۳) 66 - 97

کلیدواژه‌ها: گفتمان سیاست جنسیت مدرنیته پدرسالاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۶۲
مدیریت سیاسی زنان و مردان حاصل بازتولیدنابرابری هایی است که دولت ها نقش مهمی در آن دارند و دارای خاصیت تعیین کنندگی برای گفتمان های حاکم است و زنان همواره به عنوان دیگری و هویت ساز برای مردان و عامل تعیین قدرت و اقتدار هستند. پرسش اصلی این پژوهش بازنمایی رابطه جنسیت و سیاست در گفتمان پهلوی و در پی آن مدیریت سیاسی زنان در ساختار حاکمیت سیاسی کشور است. این مساله با بررسی متون تولیدشده مولفان گفتمان پهلوی، از جمله محمد رضا پهلوی، به عنوان مانیفست این گفتمان و چگونگی بازنمایی نقش های سیاسی زنان بر اساس روش تحلیل انتقادی گفتمان و هدف این مقاله شناسایی موانع زنان در مدیریت سیاسی در این دوران است، دوره ای که همراه با اعطای حق رای، حضور معدود و محدود زنان در سمت های سیاسی بروز قابل توجهی می یابد. نتایج تحقیق نشان می دهد که در مدرنیسم دوران پهلوی، غیردینی سازی جامعه در چندین جبهه انجام شده است، ساختار قضایی نوسازی و حقوقدانان تحصیل کرده جدید، جایگزین قضات روحانی سنتی می شوند، با توسعه آموزش های پایه و همچنین آموزش عالی برای زنان، زمینه حضور آن ها به عرصه های سیاسی و اجتماعی فراهم می شود و زنان در نقش هایی مانند نمایندگی مجلس ملی، مجلس سنا، سمت وزارت و همچنین قضاوت، وارد عرصه مدیریت سیاسی می شوند. هرچند این فرصت در طبقه ای خاص از زنان روی داد و علی رغم رویه مدرن سازی جامعه، بخش کلان آن، نگرش سنتی داشت و در این تغییرات سهمی نداشتند. از سویی، دستاوردهای مورد انتظار مدرنیسم در جوامع غربی و موفقیت های زنان در رسیدن به اهداف خود در قالب فمینیسم، نیز این فعالیت ها را مورد تخاصم حاکمیت قرار داد و در پی آن، تعاریفی ایدئولوژیک برای فمینیسم ارائه شد.
۸۹۵.

جنسیت و فاعل اخلاقی در رویکرد تکاملی به اخلاق(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۵) 45-71

کلیدواژه‌ها: روان شناسی اخلاق اخلاق تکاملی تکامل و اخلاق داروینیسم جنسیت فاعل اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۵۷
تحلیل کُنش اخلاقی افراد، حسب مبانی و چارچوب نظری دیدگاه های مختلف روان شناختی متفاوت بوده و دامنه این تفاوت می تواند تا تمایز جنسیتی نیز گسترده شود. از طرفی، فرضیه تکامل داروین، با نفوذ گسترده و قدرتمند خود در حوزه زیست شناسی و دیگر حوزه ها، تحلیل کنشگری اخلاقی افراد را نیز تحت تأثیر قرار داده و از همین رو، تبیین هایی منطبق با مبانی دیدگاه تکاملی در این حوزه مطرح شده است. در تحقیق حاضر، به مرور اصول تأثیرگذار بر فاعلیت اخلاقی در نظریه تکامل پرداخته شده و ضمن واکاوی برخی امیال و رفتارها که به شکل مستقیم و یا غیر مستقیم از مصادیق خُلق یا سطوح فاعلیت اخلاقی به شمار می آیند، نقش جنسیت بر کنشگری اخلاقی افراد تحلیل و بررسی شده است. مرور دیدگاه های اخلاق تکاملی، مؤید این نکته است که اصول، مبانی و تبیین های منطبق بر دیدگاه تکاملی و لوازم آن، اراده و مسئولیت رفتار افراد را تحت  تأثیر خود قرار می دهد. همچنین وجود تبیین هایی از برخی امور اخلاقی نظیر همدلی، مراقبت، تعهد و پرخاشگری مبتنی بر دیدگاه تکاملی، می تواند بحث جنسیت پذیری اخلاق در این رویکرد را درخور پی گیری سازد.
۸۹۶.

استفاده از مسیرهای جانبی: استراتژی های زنان در مواجهه با محدودیت های گردشگری

نویسنده:
منبع: پژوهش انحرافات و مسائل اجتماعی دوره ۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ 129 - 152

کلیدواژه‌ها: گردشگری سفر زنان جنسیت محدودیت های اوقات فراغت و تحلیل ثانویه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۲۱
مقاله حاضر به بررسی تفاوت تجربه گردشگری زنان و مردان، به عنوان جنبه ای از اوقات فراغت پرداخته است. چهار دسته محدودیت های هنجاری، وظایف نقشی زنانه، ضعف اقتصادی و نداشتن احساس امنیت موجب می شود تا زنان در تنظیم برنامه گردشگری خود متفاوت از مردان عمل کنند. برای این منظور، داده های پیمایش ملی ارزش ها، نگرش ها و رفتارشناسی گردشگری ایران، با حجم نمونه 5009 نفر از کل استان های کشور، تحلیل ثانویه شد. مبتنی بر ادبیات تحقیق، هشت فرضیه درباره انگیزه سفر، اقدام به سفر، انتخاب اقامتگاه، وسیله نقلیه و تور گردشگری میان زنان و مردان مقایسه شد. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که زنان در سفرهای تنهایی یا با دوستان خود، بیشتر از تورهای گردشگری استفاده می کنند؛ کمتر از خودروی شخصی استفاده می کنند؛ کمتر به قصد تفریح و بیشتر با هدف زیارت سفر می کنند. همچنین زنانِ تنها بیشتر به قصد دیدار اقوام خود به سفر می روند و در سفرهای با دوستان خود کمتر در چادرهای مسافرتی بیتوته می کنند. هرچند زنان کمتر از مردان، تنهایی یا با دوستان خود به سفر رفته بودند، میزان سفرهای داخلی زنان با مردان تفاوت معنی داری نداشت؛ زیرا سفرهای با خانواده آنها بیش از مردان بود. همچنین هرچند تعداد سفرهای خارجی زنان کمتر از مردان بود، تعداد سفرهای خارجی زنان شاغل با مردان، تفاوت معناداری نداشت. به نظر می رسد که علی رغم محدودیت های جدی در کیفیت تجربه گردشگری زنان نسبت به مردان، آنان با استفاده از گریزگاه های ساختاری و هنجاری جامعه توانسته اند به لحاظ کمّی، تجربه گردشگری برابری را با مردان برای خود رقم بزنند.
۸۹۷.

شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر کاهش انگیزه کارکنان با استفاده از مدل تحلیل شبکه ای در کمیته امداد امام خمینی (ره) استان فارس(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تعالی منابع انسانی سال ۲ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳) 24 - 1

کلیدواژه‌ها: جنسیت سطح درآمد سطح شغل سرپرستی جو سازمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۴۳
این مطالعه باهدف شناسایی و اولویت بندی عوامل موثربرکاهش انگیزه کارکنان با استفاده ازمدل تحلیل شبکه ای درکمیته امدادامام خمینی (ره) استان فارس انجام گردیده است.این تحقیق ازنظرهدف تحقیق کاربردی، و براساس ماهیت و روش یک پژوهش توصیفی-پیمایشی است.جامعه آماری این پژوهش،۷۲۳ نفرازکارکنان کمیته امداد امام خمینی تشکیل می دهندکه از این میان، نمونه ای متشکل از۲۵۱نفر با استفاده ازفرمول کوکران انتخاب شده است.نمونه گیری به صورت تصادفی انجام شد.جمع آوری اطلاعات جهت آزمون فرضیات ازدو پرسشنامه استفاده شده است.نخست پرسشنامه مبتنی برطیف لیکرت 5 درجه برای غربال ابتدایی معیارها و زیرمعیارها است و پرسشنامه خبره جهت اولویت بندی معیارها و زیرمعیارها مبتنی برمقایسه زوجی می باشد.جهت ارزیابی روایی پرسشنامه مبتنی برطیف لیکرت ازروش صوری-محتوایی استفاده شده است.برای ارزیابی پایایی نیز ضریب آلفا کرونباخ محاسبه شده است.در پرسشنامه خبره که مبتنی برمقایسه زوجی تمامی عناصر با یکدیگراست احتمال اینکه یک متغیردرنظر گرفته نشودصف است. بنابراین چون تمامی معیارها در این سنجش مورد توجه قرارگرفته است و طراح قاد به جهت گیری خاصی در طراحی سوالات نمی باشد لذا این پرسشنامه فی نفسه از روائی برخوردار است.دراین پژوهش، ازفرایند تحلیل شبکه برای اولویت بندی شاخص ها استفاده شده است. به این منظوراز ماتریس مقایسه زوجی برای تعیین وزن معیار ها بهره گرفته شده است.فراینداجرای تکنیک ANPبا استفاده از نرم افزارsuper decision انجام شده است.براساس نتایج بدست آمده؛ عامل سطح درآمدبا وزن 0.294 دررتبه1قرار دارد.عامل سرپرستی با وزن 0.265 در رتبه2 قراردارد.عامل سطح شغل با وزن 0.182 در رتبه 3 قرار دارد.عامل جنسیت با وزن 0.16 دررتبه 4 قراردارد.عامل جو سازمانی با وزن 0.099 دررتبه 5 قراردارد.
۸۹۸.

مقایسه میان هوش معنوی طلاب و دانشجویان با استفاده از پرسش نامه اسلامی هوش معنوی (IQSI)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال دوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۵ 67 - 91

کلیدواژه‌ها: هوش هوش معنوی پرسش نامه اسلامی هوش معنوی دانشجویان طلاب جنسیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۹۳
هوش معنوی، هوشی است که تمامی ابعاد دیگر هوش انسانی را یکپارچه می کند. هدف از این پژوهش مقطعی، بررسی مقایسه ای هوش معنوی در میان دانشجویان و طلاب حوزه علمیه، و همچنین بررسی تفاوت های جنسیتی بود. در این مطالعه از ابزار سنجشی پرسش نامه اسلامی هوش معنوی (IQSI) استفاده شده که بر پایه دیدگاه های اسلامی از مؤلفه های مهم هوش معنوی طراحی شده است. نمونه این پژوهش شامل ۳۰۶ تن از دانشجویان و طلاب حوزه علمیه بود که در محدوده سنی ۱۸ تا ۲۵ سال قرار داشتند، و به روش خوشه ای از میان دانشکده های دانشگاه تهران و حوزه های علمیه برادران و خواهران تهران انتخاب شدند. نتایج نشان داد که به طور کلی هوش معنوی در طلاب و دانشجویان متفاوت است، به طوری که طلاب از توانمندی های تجربه ای معنوی بیشتری برخوردارند. اما تفاوت معنادار جنسیتی در هوش معنوی وجود ندارد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که ظرفیت های معنوی را بیش از همه می توان در بافت طلاب حوزه علمیه عمیقاً بررسی کرد. بر این اساس لازم است همراه با مشارکت این قشر، پژوهش های تبیینی و پیش بینی کننده در این حیطه در دستور کار قرار گیرد.
۸۹۹.

مقایسه سازه تصور از خدا در میان چهار گروه طلاب، دانشجویان، فرهنگیان و مشاغل آزاد(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۱ 81 - 99

کلیدواژه‌ها: تصور از خدا تأهل تجرد جنسیت سن تحصیلات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۲۱
سازه تصور از خدا، از موضوعات بسیار مهم، در حوزه روان شناسی دین است که ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار می دهد. هدف پژوهش حاضر، مقایسه سازه تصور از خدا در بین چهار گروه طلاب، دانشجویان، فرهنگیان و مشاغل آزاد بود. روش پژوهش از نوع توصیفی - مقایسه ای و جامعه آماری این پژوهش شامل طلاب حوزه علمیه، دانشجویان دانشگاه علمی و کاربردی، فرهنگیان آموزش و پرورش و مشاغل آزاد بود که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 3۶7 نمونه گرفته شد. اطلاعات به دست آمده از طریق آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار spss نسخه 2۶ تجزیه و تحلیل شدند. یافته های به دست آمده حاکی از آن بود که سازه تصور از خدا بر اساس «ناصریت»، «رحمانیت - غافریت»، «منعمیت - رازقیت»، «خالقیت - قادریت» و «عالمیت»، در بین چهار گروه طلاب، دانشجویان، فرهنگیان و مشاغل آزاد، تفاوت معناداری دارد. افراد متأهل نسبت به افراد مجرد در تمام ویژگی ها بالاتر هستند و این تفاوت معنادار است. در گروه مردان و زنان، تفاوت معناداری به دست نیامد. تصور از خدا در گروه های سنی بالاتر، بر اساس ناصریت، رحمانیت - غافریت و منعمیت - رازقیت، بالاتر از گروه های سنی پایین تر بود و این تفاوت معنادار است. در سطوح مختلف تحصیلی گروه فوق لیسانس بالاترین و گروه دیپلم و زیر دیپلم پایین ترین نمره تصور از خدا را دارند و تفاوت معنادار است.
۹۰۰.

مقایسه هوش بهر دانشجویان بر اساس رشته تحصیلی و جنسیت در دانشگاه سلمان فارسی کازرون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه آموزش عالی سال ۷ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲۷ 141 - 156

کلیدواژه‌ها: هوش هوش بهر جنسیت رشته تحصیلی تصورات قالبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۱۶
هدف از تحقیق حاضر بررسی تجربی تصورات قالبی رایج، مبنی بر تفاوت هوش بهر دانشجویان دختر و پسر و تفاوت هوش بهر افراد شاغل به تحصیل در رشته های کم محبوبیت در مقابل شاغلین به تحصیل در رشته های محبوب تر است. از طریق نمونه گیری هدف مند، پس از مشورت با برخی دانشجویان و اساتید دانشگاه سلمان فارسی کازرون و بررسی رتبه های قبولی دانشجویان، رشته ادبیات فارسی به عنوان رشته ای کمتر محبوب و رشته فن آوری اطلاعات به عنوان رشته ای محبوب در این دانشگاه شناخته شد. از دانشجویان هر 4 پایه این دو رشته دعوت به همکاری شد. 123 تن از دانشجویان کارشناسی شاغل به تحصیل در این دو رشته در دانشگاه سلمان فارسی کازرون با طرح حاضر همکاری نمودند. فرم A مقیاس 3 آزمون هوش نابسته به فرهنگ کتل به طور گروهی بر این دانشجویان اجرا شد. نتایج دو اجرای آزمون T برای گروه های مستقل تفاوت هوش بهر دانشجویان دختر و پسر را رد کرد اما تفاوت در نتایج هوش بهر حاصله از آزمون کتل را در دو رشته تحصیلی تأیید نمود.