مطالب مرتبط با کلیدواژه

تهران


۸۴۱.

تبیین جامعه شناختی تأثیر فرهنگ مصرف گرایی بر رفتار مخرب زیست محیطی (مورد مطالعه: جوانان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال ۲۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 109 - 142

کلیدواژه‌ها: فرهنگ مصرف گرایی رفتارهای زیست محیطی جوانان تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۷۱
امروزه مسائل زیست محیطی، مفهوم اجتماعی دارد و می توان گفت مشکلات زیست محیطی ریشه فرهنگی-اجتماعی دارند. رفتارهای زیست محیطی انسان به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر محیط زیست، مد نظر بسیاری از اندیشمندان، پژوهشگران و محیط گرایان قرار گرفته است. در همین راستا جامعه شناسان تحلیل و بررسی مسائل زیست محیطی را نیازمند مطالعات جامعه شناختی و راه حل های اجتماعی می دانند. در حال حاضر یکی از چالش های اصلی دنیای مدرن، شکل گیری بحران های زیست محیطی است که متأثر از رفتارهای انسانی است. فراوانی مسائل زیست محیطی در سال های اخیر، توجه و حساسیت اندیشمندان حوزه های مختلف، به ویژه جامعه شناسان را به این موضوعات برانگیخته است. در همین راستا جامعه شناسان تحلیل و بررسی مسائل زیست محیطی را نیازمند مطالعات جامعه شناختی و راه حل های اجتماعی می دانند. مطالعه حاضر با هدف تبیین جامعه شناسی تأثیر فرهنگ مصرف گرایی بر رفتار مخرب زیست محیطی با استفاده از رویکرد کمی و روش پیمایش به انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش جوانان 35-18 ساله شهر تهران بوده اند که 453 نفر از آن ها در شش منطقه و برحسب وضعیت توسعه یافتگی این مناطق با استفاده از شیوه نمونه گیری سهمیه ای انتخاب و با استفاده از ابزار پرسش نامه مطالعه شدند. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش در دو قسمت توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته های توصیفی نشان دهنده وضعیت نسبتاً مطلوب رفتار زیست محیطی بین افراد مورد مطالعه است. یافته های استنباطی پژوهش، بیانگر این است که متغیر مصرف گرایی درمجموع در حد متوسط، توان تبیین واریانس متغیر رفتار زیست محیطی را بین افراد مورد مطالعه دارد و اثر این متغیر بر رفتار مخرب زیست محیطی نیز مستقیم و معنادار است. درباره تأثیر ابعاد این متغیر بر رفتار مخرب زیست محیطی نیز باید گفت اثر ابعاد فردمحوری، لذت و تجمل گرایی و تخیل گرایی بر رفتار زیست محیطی مستقیم و معنادار و اثر بعد کثرت گرایی غیرمعنادار است. درنهایت تفاوت معناداری بین مردان و زنان و همچنین سطح توسعه یافتگی مناطق مختلف به لحاظ میزان اثرگذاری متغیر مصرف گرایی بر رفتار مخرب زیست محیطی وجود ندارد.  
۸۴۲.

مطالعه جامعه شناختی عملکرد سازمان های مردم نهاد خدمات بهزیستی در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره ۱۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 107 - 126

کلیدواژه‌ها: ارزیابی عملکرد بهزیستی تخصص گرایی تهران سمن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۵۸
ارزیابی عملکرد سازمان های مردم نهاد (سمن ها) از شاخص های اصلی در بهینه سازی فرایند مدیریت آن ها است. این مقاله با هدف ارزیابی عملکرد سمن های خدمات بهزیستی و پیشنهادهای مدیریتی برای ضعف های آن ها نوشته شده است. روش تحقیق ترکیبی است. داده های کمی با مطالعه پیمایشی پرسشنامه ای و داده های کیفی با مصاحبه عمیق جمع آوری شدند. جامعه آماری در مطالعه پیمایشی، مددجویان و خدمات گیرنده های سمن های بهزیستی در تهران بودند که از بین آن ها ۳۸۴ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در مصاحبه عمیق، مشارکت کنندگان شامل مدیران و کارشناسان زبده سمن ها به تعداد ۱۵ نفر بودند. یافته ها نشان داد سمن ها فقط در حوزه های غیرحرفه ای خود موفق بوده اند و فقدان دانش گرایی و تخصص گرایی و عدم تأمین مالی مهم ترین عوامل ناکامی آن ها در فعالیت های حرفه ای شان بوده است. تحلیل عملکرد سمن های بهزیستی با استفاده از مدل تحلیل اهمیت-عملکرد مشخص کرد چهار حوزه فعالیت حرفه ای سمن ها در بخش اتلاف منابع قرار دارد و مستلزم انتقال آن ها به بخش عملکرد بهینه است. سمن های بهزیستی عملکرد موفقی نداشته اند و این امر مستلزم ترمیم سه بخش فرایند از طریق نحوه تعامل آن ها با دولت، محتوا از طریق تخصص گرایی، و بهبود عملکرد و توسعه با ارزیابی های دوره ای است.
۸۴۳.

تبیین تحولات ساختار فضایی منطقه کلان شهری تهران با تأکید بر قیمت مسکن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر ایمن سال ۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۶ 73 - 100

کلیدواژه‌ها: ساختار فضایی تحولات قیمت مسکن منطقه کلانشهری تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۱۸
افزایش بی رویه قیمت زمین و مسکن در چند دهه اخیر منجر به واگرایی خیل مهاجرین نسبت به شهر تهران و در مقابل توجه به پیرامون مرکز منطقه کلان شهری تهران شده است. پژوهش حاضر درصدد مطالعه فرآیند تکوین ساختار فضایی منطقه کلان شهری تهران با توجه به تحولات کمی قیمت مسکن در رویکرد ریخت شناسانه است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. برای تحلیل های آمار فضایی از نرم افزارهای Arc Gis و GeoDa استفاده شده است. متغیرهای تراکم جمعیت و اشتغال به عنوان متغیر وابسته و فاصله از مرکز، فاصله از راه های اصلی و قیمت مسکن به عنوان متغیر مستقل استفاده شده اند و اثرات این متغیرها با آزمون رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) سنجیده شده است. مطابق یافته ها اثرات راه های اصلی بر توزیع تراکم جمعیت از 34 درصد در سال 85 به 33 درصد در سال 95 و اثرات فاصله از راه بر تراکم اشتغال از 37 درصد به عدد 33.3 درصد در سال 95 رسیده که روند کاهشی را طی می کند. اثر فاصله از مرکز بر تراکم جمعیت از 18.8 درصد در سال 85 به عدد 26.7 درصد در سال 95 رسیده است، بدین معنی که شهرهای نزدیک به شهر تهران افزایش جمعیت بیشتری را تجربه کرده اند. قیمت مسکن و اثرات آن بر تراکم جمعیت از 23 درصد در سال 85 به 27 درصد در سال 95 رسیده است. با توجه به ضریب R2 می توان گفت اثرات افزایش قیمت مسکن در گذر زمان بر پراکنش فضایی جمعیت و اشتغال نقشی فزآینده دارد و سهم مهمی در تغییرات ساختار فضایی منطقه کلانشهری تهران گذاشته است.
۸۴۴.

زیبایی شناسی نماهای آجرکاری مدرنِ آپارتمان های مسکونی شهر تهران طی دو دهه اخیر از منظر منطقه گرایی انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معماری ایران پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۴ 243 - 261

کلیدواژه‌ها: آپارتمان مسکونی نمای آجرکاری مدرن منطقه گرایی انتقادی معماری معاصر ایران تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۸۱
آپارتمان مسکونی ردیفی درحال حاضر متداول ترین گونه مسکن در تهران محسوب می شود که به صورتی یکدست و متحدالشکل در سیمای شهر تبدیل شده است. در طی دو دهه گذشته، در شهر تهران نماهای آجرکاری با طرح های غیرمتداول و الگوهایی مدرن در آپارتمان های مسکونی مشاهده می شود. پژوهش پیش رو مدعی این امر است که این گرایش واکنشی به نمای متداول آپارتمان های مسکونی بوده و تلاشی منطقه گرایانه است. ازاین رو هدف این مطالعه، شناسایی نمونه های شاخص این گرایش به نمای آجرکاری مدرن آپارتمان های مسکونی و بررسی پاسخ های آن به عواملی چون اقلیم و طبیعت محلی، معماری پایدار، میراث معماری، شرایط و محدودیت های منطقه ای است. عامل نهادی یعنی قوانین مصوب شهری نیز برای روشن تر شدن موضعِ منطقه گرایی مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه توصیفی تحلیلی، چهار نمونه از بافت های شهریِ مناطق گوناگون تهران از جنوب تا شمال شهر گزینش و بررسی شده اند. ساختمان مسکونی قیطریه از دهه 1380ش و خانه چهل گره، آپارتمان های مسکونی ویلا و کهریزک از دهه 1390ش با توجه به جایگاه آن ها در معماری معاصر ایران و کیفیت زیبایی شناسانه طرح نما توصیف و تحلیل شدند. در طی دو دهه گذشته، در گرایش روبه گسترش نماهای آجرکاری مدرن تغییرات زیبایی شناختی روی می دهد که علاوه بر پیوستگی با سه بُعدی بودنِ آجرکاری مدرن تهران، در روند طراحی و اجرا نیز نسبت به نماهای رایج آپارتمان های مسکونی واکنشی انتقادی داشته اند. آجر در این بناها علاوه بر کارکرد زیبایی شناختی، عملکردی اقلیمی و فرهنگی نیز ایفا کرده است. در ساخت این آپارتمان های مسکونی با بهره گیری از فناوری پیشرفته ساخت سازه و استفاده از انواع مصالح آجر دستی و ماشینی و با توجه به زیبایی شناسی معماری روز جهان، آثار منطقه گرایانه ای شکل گرفته است. ازنظر نهادی تصویب معافیت اندک عوارض شهری بر نمای آجری و سعی بر اِعمال نفوذ بر طرح نما تا حدودی در گسترش نماهای آجرکاری در تهران اثرگذار بوده است.
۸۴۵.

تحلیل ساختاری محرک های مؤثر بر وضعیت آینده توسعه شهری دانش پایه در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری و شهرسازی ایران دوره ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۷ 277 - 289

کلیدواژه‌ها: توسعه توسعه شهری دانش پایه شهر دانش تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۹
شهرها کانون اندیشه، رقابت و رشد در سرتاسر جهان هستند. توسعه شهری دانش پایه از ابعاد کاربردی توسعه پایدار است که امروزه گره گشای مشکلات شهری است. شهر دانش پایه خروجی توسعه شهر دانش پایه، شهری مبتنی بر اقتصاد منطقه ای دانش پایه با صادرات با ارزش افزوده بالا که از طریق تحقیق، فناوری و قدرت فکری ایجاد و برای تشویق و تقویت دانش طراحی شده است. هدف از این پژوهش شناخت و تحلیل محرک های توسعه شهری دانش پایه در کلان شهر تهران می باشد. پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی بوده و به لحاظ هدف، کاربردی می باشد. محرک ها مؤثر از طریق تحلیل محتوی کیفی استخراج و با روش دلفی توسط 20 متخصص غربال گری و در سه مرحله با ماتریس دوسویه، در 9بعد و 43 شاخص امتیازدهی شده و از روش تحلیل ساختاری با نرم افزار MicMac بر پایه روش تحلیل اثرات متقاطع مورد تحلیل قرار گرفت و در ادامه اثرات مستقیم و غیرمستقیم این محرک ها بر آینده توسعه شهری دانش پایه در شهر تهران مشخص شد. از میان متغیرهای بررسی شده بیشترین متغیرهای مؤثر شناسایی شده، متغیر مدیریت بازار محور از بعد زیرساخت سیاسی با میزان تأثیرگذاری مستقیم 408 در جایگاه اول، متغیر تقویت سرمایه انسانی از بعد زیرساخت انسانی با میزان تأثیرگذاری مستقیم 400 در جایگاه دوم و متغیرهای مدیران دانشی و یکپارچه سازی فعالیت های سیاسی از بعد زیرساخت سیاسی با میزان تأثیرگذاری مستقیم 361 در جایگاه سوم، متغیر یکپارچه سازی فعالیت های سیاسی از زیرساخت سیاسی با میزان تأثیرگذاری مستقیم 361 در جایگاه چهارم و متغیر کیفیت اجتماعی از زیرساخت انسانی با تأثیرگذاری مستقیم 356 در جایگاه پنجم قرار گرفتند. به این ترتیب محرک های مؤثر در توسعه شهری دانش پایه در شهر تهران در ابتدا زیرساخت سیاسی و بعد زیرساخت انسانی می باشد. در نهایت می توان اشاره کرد که شهر تهران هنوز شرایط لازم برای رسیدن به شهر دانش پایه را ندارد زیرا هنوز توسعه شهری دانش پایه در این شهر شکل نگرفته است.
۸۴۶.

تصویرپردازی سناریو مبنا از آینده های جایگزین: تفکر درباره آینده حکمرانی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش شهرسازی دوره ۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 110 - 129

کلیدواژه‌ها: آینده های جایگزین سناریوپردازی تهران تصویرپردازی حکمرانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۱۸۲
بیان مسئله: تفکر و تصمیم گیری در مورد آینده شهر، به منزله ترکیبی از سیستم های پیچیده و غیر قطعی، بسیار دشوار است؛ این پیچیدگی، عدم قطعیت و دشواری، زمانی افزایش می یابد که تفکرات و تصمیم های ما، آینده های بلندمدت شهر را مورد توجه قرار دهند. توجه به این موضوعات، ضرورت آینده اندیشی و بدیل اندیشی در فراگرد  مدیریت و برنامه ریزی شهری را بیش از پیش نمایان می سازد.هدف: هدف این مقاله شناسایی و تبیین آینده های جایگزین برای شهر تهران با تاکید بر مفهوم حکمرانی شهری است. بدین منظور کوشش شده است با بهره گیری از روش "چهار آینده جایگزین عمومی دیتور" ، تصاویر آینده شهر تهران، در قالب کهن الگوهای "رشد ، فروپاشی ، جامعه نظم یافته و جامعه تحول یافته "، ترسیم شوند.روش: این مطالعه با هدف شناسایی و تبیین آینده های جایگزین شهر تهران، از روش "چهار آینده جایگزین" استفاده می کند که شامل ساخت سناریوهایی بر اساس شناسایی روندها و محرک های کلیدی تأثیرگذار بر تهران است. سناریوهای توسعه یافته شامل "مرکز تجاری پایتخت"، "عبور از فرجام ری"، "خانواده تهران" و "رصدگرهای تهران" می شوند. هر سناریو دارای روایت خاصی است که چشم اندازی متمایز برای آینده شهر را ترسیم می کند.یافته ها: از میان 87 روند و عامل شناسایی شده در فرآیند پژوهش، 14 عامل با مراجعه به خبرگان به عنوان متغیرهای کلیدی سناریوهای آینده شهر تهران انتخاب شد. در این میان اعتماد شهروندان به نهادهای حاکمیتی بیشترین تاثیر را بر آینده حکمرانی شهر تهران خواهد داشت.نتیجه گیری: این پژوهش بر اهمیت درک پویایی های جهان معاصر و پیچیدگی های مضاعف مناطق کلان شهری تأکید می کند. با در نظر گرفتن سناریوهای متفاوت و  اتخاذ رویکردی کل نگر، می توان به حکمرانی بهتر و موثرتر و عبور از پیچیدگی های توسعه امیدوار بود. بهره گیری مدیران و برنامه ریزان شهری از رویکردهای سناریومبنا در کلانشهرهایی نظیر تهران، مواجهه با پیچیدگی ها را تسهیل و تحقق حکمرانی خوب را امکان پذیرتر می کند. دستیابی به تصاویر  آینده شهر تهران، ضمن شناسایی مهم ترین چالش ها و فرصت های نهفته در آینده های جایگزین، مبنایی برای خط مشی گذاری در حوزه حکمرانی شهری و اداره مطلوب شهر تهران فراهم می آورد.  این رویکرد پیش نگر برای رسیدگی به مسائل چندوجهی که شهرها با چشم اندازهای در حال تغییر با آن مواجه هستند، ضروری است.
۸۴۷.

مطالعه مولفه های موثر بر توانمندسازی خانوادگی زنان جوان آسیب پذیر شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ورزش و جوانان دوره ۲۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 549 - 550
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۶۱
پژوهش حاضر با هدف مطالعه مولفه های موثر بر توانمندسازی خانوادگی زنان جوان آسیب پذیر  شهر تهران در سال 1396 تدوین گردید. پژوهش از نوع کیفی مبتنی بر رهیافت نظریه زمینه ای است. جامعه آماری پژوهش شامل زنان آسیب پذیر شهر تهران بوده است که به طور داوطلبانه در  طرح های اصلی شهرداری تهران در راستای بهبود شریط زندگی و ارتقای توانمندی افراد در معرض آسیب، شرکت نموده اند که از این بین تعداد 59 نفر بر اساس روش نمونه گیری نظری به عنوان نمونه نهایی انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها، از مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته استفاده گردید. روایی مصاحبه بر اساس اعتبار، قابلیت وابستگی، تاییدپذیری و قابلیت انتقال مورد بررسی و تایید قرار گرفت و پایایی آن بر اساس بازآزمون برابر با 74/0 به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده گردید. بر اساس نتایج تحلیل داده های کیفی حاصل از مصاحبه، ارائه مدل پارادایمی در قالب ابعاد 6 گانه شامل موجبات علی (3مقوله)، پدیده اصلی (1مقوله)، راهبردها (3 مقوله)، ویژگی های زمینه ای (2 مقوله)، شرایط مداخله گر (4 مقوله) و پیامدها (4 مقوله) بوده است. شرایط علّی مشتمل بر مهارت های ارتباطی، شبکه حمایت خانوادگی و دسترسی به خدمات مشاوره ای؛ شرایط زمینه ای شامل تجربه زیستن و تجارب مکمل؛ شرایط مداخله گر  شامل تحصیلات، مواجهه با خشونت خانگی، اختلاف زناشویی، الگوی روابط قدرت در خانواده؛ راهبردها  شامل تغییر در سبک زندگی، مشارکت در فرایندهای تصمیم گیری و توازن بخشی به ساختار قدرت خانواده و پیامدها شامل موفقیت در حل اختلافات زناشویی، فعلیت بخشی به پتانسیل های تربیتی و اجتماعی کننده خانواده، احیای کارکردهای عاطفی- روانی محیط خانواده و بهبود توانایی اداره و سرپرستی خانواده بوده است.   ازین رو، مدیران و مسئولان امر می توانند با استفاده از مدل ارائه شده، میزان توانمندی زنان جوان آسیب دیده را و بهبود بخشند.
۸۴۸.

شناسایی عوامل موثر بر ارتقاء فرهنگ عمومی اماکن ورزشی استان تهران (با رویکرد حضور زنان در استادیوم های ورزشی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ورزش و جوانان دوره ۲۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 269 - 288
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۱۰
هدف از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل موثر بر ارتقای فرهنگ عمومی اماکن ورزشی استان تهران (با رویکرد حضور زنان در استادیوم های ورزشی) بود. پژوهش با توجه به نحوه گردآوری داده ها آمیخته از نوع اکتشافی متوالی بود. ابزار جمع آوری داده ها در مرحله کیفی، مصاحبه های نیمه ساختار یافته با 23 نفر از اساتید مدیریت ورزشی و جامعه شناسان ورزشی صاحب نظر در خصوص موضوع تحقیق، کارشناسان و مدیران ارشد فدراسیون های ورزشی، مدیران استادیوم ها و اماکن ورزشی، سیاست گذاران و اصحاب رسانه ای بود. به روش نمونه گیری هدفمند و به شیوه گلوله برفی انتخاب شده اند. در مرحله کیفی داده ها ، از طریق روش کدگذاری در سه مرحله باز، محوری و انتخابی تجزیه و تحلیل شدند. ابزار پژوهش در مرحله کمی تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن توسط اساتید مدیریت ورزشی و جامعه شناسان ورزشی تایید و میزان پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و (812/0=α) گزارش شده است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS 22 و PLS-Smart انجام گرفت. یافته ها نشان داد؛ آموزش، برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و نظام سیاسی، نظام قانونی، نظام فرهنگی و نظام مذهبی نقش اساسی در ارتقای فرهنگ عمومی اماکن ورزشی و استادیوم شهر تهران دارند. با توجه به یافته ها ضروریست، مدیران ورزشی به منظور ارتقای فرهنگ عمومی اماکن ورزشی پتانسیل موجود در این حوزه ها را شناسایی و راهکارهای عملی را اجرا نمایند.
۸۴۹.

تاثیر ساختارهای مدیریتی بر عدم انطباق طرح های شهری مورد: طرح جامع و تفصیلی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره ۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 123 - 141

کلیدواژه‌ها: تهران طرح جامع طرح تفصیلی ساختارهای مدیریتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۱۳۹
فضای شهرها دارای ارزش های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی هستند. ارزش این فضاهای جغرافیایی تابع کاربری آن است که در طرح های توسعه شهری بر مبنای استاندارد مورد نیاز هر شهروند در سطوح محله ای، منطقه ای و شهری تعیین می گردند. از آنجائی که در مراحل مختلف یک طرح اعم از تعیین سرانه های هر کاربری، پیشنهاد، تهیه، تصویب، اجرا و نظارت، نهادهای مختلفی دخالت دارند، چالش هایی ایجاد می شود که از جمله آن ها می توان به عدم انطباق طرح های تهیه شده با طرح های فرادست و یا تغییر کاربری های مصوب اشاره کرد. فضای جغرافیایی شهر تهران به دلیل موقعیت پایتختی و مرکز اقتصادی، سیاسی و اداری در ایران همواره با توسعه فضایی مواجه بوده است. افزایش سریع جمعیت شهر تهران و توسعه فضایی شهر که از دهه 1340 شمسی شروع شده است، زمینه تدوین طرح های مربوطه را فراهم نمود. لیکن در عمل این طرح ها با دگرگونی های متعددی مواجه شد. متاخرترین طرح جامع تهیه شده برای شهر تهران، طرح جامع مصوب سال 1386 بوده است که بر مبنای آن طرح تفصیلی مصوب 1392 تهیه گردید؛ اما طرح های تفصیلی تهیه شده با طرح جامع (فرادست) انطباق ندارد و بررسی ها حاکی از دگرگونی فراوان طرح جامع دارد. بخشی از این دگرگونی های ناشی از تضادهای درونی طرح و بخشی ناشی از نگرش های متفاوت نهادهای متولی در امر تدوین طرح های مربوطه است. در همین راستا، این پژوهش به بررسی تاثیر این نهادها و ساختارهای مدیریتی بر تغییرات کاربری طرح جامع در قالب طرح تفصیلی تهران پرداخته است. این تحقیق جز تحقیقات کاربردی و از نظر روش جز تحقیقات توصیفی- تحلیلی می باشد. گردآوردی داده ها به روش اسنادی – پیمایشی انجام گرفته است. بررسی ها نشان داده است که از مجموع 61562 هکتار مساحت کل پهنه های کلان چهارگانه (G,M,R,S) طرح جامع شهر تهران، 12132 هکتار معادل 19.7 درصد کل مساحت شهر، دستخوش تغییرات پهنه بندی و عدم انطباق شده است. طبق نتایج به دست آمده در این تحقیق، نهادهای تهیه کننده طرح های تفصیلی و جامع (3.29). نهادهای تهیه کننده طرح ها، قوانین شهرسازی و مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری (3.25)، نهادهای بررسی کننده طرح (3.24)، مشاوران تهیه کننده طرح ها (3.22) و شرح خدمات طرح ها (3.19) بیشترین تاثیر را بر عدم انطباق طرح ها داشته اند.
۸۵۰.

دستور زبان معماری خانه های ارزشمند تهران در دوران قاجار با رویکرد معاصرسازی بافت های تاریخی شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گفتمان طراحی شهری دوره ۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 41 - 57

کلیدواژه‌ها: معاصرسازی بافت های کهن جنوتایپ فنوتایپ میراث معاصر بافت های باارزش تاریخی تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۳۵
بیان مسئله: سوال اصلی که باعث شروع این مطالعه شد، به دو چیز برمی گردد: 1) آیا مدرسان و دانشجویان در برابر عدم قطعیت باید انتظارات خود را به طور معقولی پایین بیاورند؟ 2) اگر نه، آیا آن ها می توانند یک برنامه پشتیبانی برای خود ایجاد کنند که گزینه مناسبی را برای آن ها فراهم کند اهداف: به گونه ای که هدف یادگیری مطابق با اهداف برنامه درسی تضمین شود؟ این مقاله یک سفر آموزشی جمعی را شروع کرد که در ابتدا با شکوه های جدی مواجه بود، اما در نهایت بازخورد مثبتی از دانشجویان دریافت کرد. شیوع ویروس کووید 19 در سطح جهان، مدرسی که از خارج از کشور کارگاه را هدایت می کرد و آموزش همیشگی رو در رو در کارگاه طراحی شهری، باعث نگرانی های اولیه شد. روش ها: برای رفع این مشکلات، مدرسان بخش اول کارگاه را به آشنایی نظری با پنج اپیزود کشف شهری اختصاص دادند. آشنایی با تئوری، در حالی که در کارگاه های عملی کمتر استفاده می شود، تردیدهای اولیه دانشجویان را برطرف کرد. افزایش اعتماد به نفس دانشجویان، روحیه آن ها را برای اضافه کردن ساعات بیشتر به تولید تفاسیر خود، بهبود بخشید و راه آنها را به سمت تعریف مشکل، سنتز و طراحی باز کرد. نتیجه گیری: این روش در جستجوی کسب تلاش های پدیدار شناختی و هستی شناختی ای در آموزش کارگاه طراحی شهری است که به طور یکپارچه تر؛ با وارد کردن تئوری به طراحی، از روش های همگرا استفاده می کند.
۸۵۱.

ارزیابی و تحلیل قیمت واحدهای مسکونی منطقه 5 شهرداری تهران با در نظر گرفتن نوسانات بازار ارز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره ۲۰ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) 37 - 50

کلیدواژه‌ها: تهران رگرسیون وزن دار جغرافیایی رگرسیون وزندار جغرافیایی چندمقیاسه قیمت مسکن منطقه 5

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۹۷
قیمت مسکن یکی از شاخص هایی است که شناخت عوامل مؤثر بر آن برای افزایش کارایی طرح ها و ارائه راهبردها و سیاست های برنامه ریزی مسکن کمک شایانی می کند. با وجود نوسان های فراوان نرخ ارز در سال های اخیر لزوم استفاده از مدلی که در آن علاوه بر ویژگی های مسکن به عوامل اقتصادی تأثیرگذار بر قیمت مسکن از جمله نرخ ارز توجه شود بیش از پیش احساس می شود. از آنجا که مدل سازی قیمت مسکن از جمله مسائلی است که دارای مؤلفه مکانی است باید در ارائه مدل مربوط به قیمت مسکن به مکان قرارگیری آن نیز توجه شود. از این رو در این پژوهش تحلیل پراکنش فضایی قیمت مسکن در منطقه 5 شهرداری تهران و عوامل مؤثر بر آن بررسی شده است. در این زمینه از داده های خرید و فروش مسکن در این منطقه در بازه سال های 1397 و 1398 و 1399 برای مدل سازی قیمت مسکن استفاده شده است. نتایج تحقیقات با استفاده از روش رگرسیون وزن دار جغرافیایی چندمقیاسه (MGWR: Multiscale Geographically Weighted Regression) به دست آمده است که در قیاس با روش های رگرسیون وزن دار جغرافیایی (GWR: Geographically Weighted Regression) و حداقل مربعات معمولی (OLS: Ordinary Least Squares) نتایج بهتری را ارائه کرد. میزان ضریب تعیین تعدیل شده در الگوریتم های OLS و GWR و MGWR به ترتیب برابر با 762/0 و 821/0 و 853/0 حاصل شد. در این زمینه روش MGWR توانست ناهمگونی های فضایی موجود در داده های قیمت مسکن را مدل سازی کند. بر اساس نتایج به دست آمده متغیر نرخ ارز (قیمت دلار) بیشترین تأثیر را در مدل سازی قیمت مسکن دارد.
۸۵۲.

بررسی جاذبه های بوم شناسی مناطق حفاظت شده اطراف تهران با تأکید بر ظرفیت تحمل گردشگری، نمونه موردی: ورجین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۵) 61 - 82

کلیدواژه‌ها: جاذبه های بوم شناسی مناطق حفاظت شده ظرفیت تحمل گردشگری تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۱۱۳
رشد سریع صنعت گردشگری و اولویت دادن به منافع اقتصادی در مناطق حفاظت شده اطراف تهران، اصول توسعه پایدار را به زیر پا نهاده و فشار روزافزونی را بر محیط زیست به دنبال دارد ازاین رو به منظور کاهش این فشار، محاسبه ظرفیت برد مناطق گردشگری به عنوان راهکار کلیدی توصیه می شود. هدف اصلی در این پژوهش تعیین ظرفیت برد گردشگری در منطقه حفاظت شده ورجین به جهت نزدیکی به پایتخت و با برخورداری از طبیعت کم نظیر از جاذبه های بوم شناسی است. روش انجام پژوهش در پژوهش حاضر، پیمایشی و از نوع توصیفی -تحلیلی است. داده های مورد نظر از طریق مصاحبه با محیط بانان، آمار آب و هوایی از ایستگاه سینوپتیک لواسان و با بهره گیری از نرم افزار GIS جهت نمایش موقعیت و توپوگرافی منطقه جمع آوری شد. تعیین ظرفیت برد، با روش TCC به عنوان ابزار کمی در سه سطح فیزیکی، واقعی و مؤثر محاسبه گردید. جهت تعیین ظرفیت برد گسترده، جاذبه های بومشناسی، نظیر بازدید از حیات وحش، منابع آب و همچنین کوهنوردی انتخاب و ظرفیت برد جاذبه های طبیعی مورد نظر بر اساس (نفر/هکتار/روز) تعیین و سپس با استاندارد جهانی Baud-Bovy مقایسه گردیدند. برآورد ظرفیت های برد مؤثر در هر سه جاذبه گردشگری مشخص کرد که محاسبات انجام شده، کم تر از 5 نفر در هر هکتار بوده و با استاندارد جهانی مرتبط با طبیعت (بادباوی و لاوسون) مطابقت دارد. نتایج حاصل از پژوهش مذکور بیانگر ظرفیت برد مناسب جهت توریسم گسترده و جذب گردشگر در منطقه حفاظت شده ورجین می باشد.
۸۵۳.

تحلیل پیوند فضایی عوامل محیطی و پایگاه اجتماعی ساکنان در شهر تهران از دیدگاه عدالت محیط زیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای برنامه ریزی شهری دوره ۱۲ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 161 - 178

کلیدواژه‌ها: توزیع فضایی تهران طبقات اجتماعی محیط زیست نابرابری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۲۶
توزیع نابرابر امکانات محیط زیستی و تفاوت در قرار گرفتن در معرض مخاطرات و آسیب های نشات گرفته از محیط زیست، مفهوم عدالت محیط زیستی را به ادبیات توسعه وارد نموده است.  هدف این تحقیق پی بردن به میزان همبستگی در توزیع فضایی طبقات اجتماعی-اقتصادی و توزیع امکانات و عناصر آسیب رسان محیطی در گستره 615 کیلومترمربعی شهر تهران است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر اطلاعات و آمارهای دریافت شده از منابع و مراجع آماری مرتبط است. مؤلفه های متغیر مستقل مشتمل بر پوشش سبز زمین، تعداد روزهای پاک و بهداشت محیط هستند. 62866 نقطه تصادفی با فاصله اقلیدسی برابر، مبنای تهیه داده و تشکیل لایه های اطلاعاتی از هر کدام از شاخص ها در سیستم اطلاعات جغرافیایی قرارگرفته است. برای این لایه ها از توابع Spatial analyst (Interpolation-IDW)،Spatial Join ، Fuzzy Overlay در ArcGIS استفاده شده است. یافته ها نشان دادند که همبستگی میان توزیع طبقات اجتماعی و توزیع تعداد روزهای با هوای پاک، مستقیم بوده و با نسبت پوشش سبز و بهداشت محیط رابطه معکوس دارد. در مجموع رابطه معکوسی میان توزیع فضایی طبقات اقتصادی با عوامل محیطی در شهر تهران برقرار است. به لحاظ فضایی در غرب شهر پهنه های با بالاترین رقم همبستگی در کنار پهنه های با کمترین همبستگی قرارگرفته اند. نتیجه اینکه در گذر زمان انطباق فضایی طبقات اقتصادی با مزیت های محیطی تعدیل شده است
۸۵۴.

تحلیل وضعیت تاب آوری شهر تهران با رویکرد مرور سیستماتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۴) 111 - 134

کلیدواژه‌ها: تاب آوری تاب آوری شهری مرور سیستماتیک تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۹۳
هدف پژوهش حاضر این است که با استفاده از روش مرور سیستماتیک، مطالعات حوزه تاب آوری شهری در تهران را تحلیل کند. نویسندگان با استفاده از کلیدواژه های «تاب آوری» و «تاب آوری شهری» در پایگاه های اطلاعاتی اس.آی.دی و مگ ایران مطالعات مربوط به تاب آوری شهری در تهران را جستجو کردند. برای انتخاب مطالعات جهت ورود به مرور سیستماتیک از چارچوب پریسما[1] استفاده شد که درنهایت 55 مطالعه به فرایند مرور سیستماتیک وارد شدند. 49 درصد از مطالعات مرور شده به این نتیجه رسیدند که میزان تاب آوری در سطح مناطق شهری تهران متفاوت است. عدم دسترسی یکسان به خدمات شهری، وجود بافت فرسوده در برخی مناطق و متفاوت بودن توانایی مالی و سطح مشارکت اجتماعی ساکنان ازجمله دلایل متغیر بودن تاب آوری در سطح مناطق شهری تهران است. علاوه براین، 38 درصد از مطالعات به این نتیجه رسیدند که وضعیت تاب آوری در شهر تهران نامطلوب است؛ که دراین بین سکونتگاه های غیررسمی، بافت های فرسوده و بافت مرکزی شهر تهران شرایط نامناسب تری داشتند. در مجموع مرور سیستماتیک نشان از دو ویژگی برجسته وضعیت تاب آوری شهر تهران دارد. مشخصه اول نشان دهنده وضعیت متفاوت تاب آوری در سطح شهر تهران و مشخصه دوم نشان از وضعیت نامناسب تاب آوری در برخی از محدوده های شهر تهران می دهد. این نتایج می تواند برای سیاستگذاران و دست اندرکاران مدیریت شهری بسیار حائز اهمیت باشد. بدینسان که با استفاده از نتایج این مطالعه، برنامه ریزان و مدیران شهری می تواند سیاست ها، طرح ها و برنامه های ارتقای تاب آوری شهر تهران را متناسب با وضعیت هر کدام از مناطق شهری تهیه، بررسی یا به روز کنند. [1]. Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses (PRISMA)
۸۵۵.

ارزیابی کارایی انرژی در ضوابط و مقررات شهری با تأکید بر الگوی پهنه بندی (مورد پژوهی: منطقه 6 شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۲۵) 51 - 72

کلیدواژه‌ها: پهنه بندی تهران ضوابط و مقررات شهری کارایی انرژی نرم افزار GIS

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۲۴
امروزه با توجه به شاخص سرانه مصرف انرژی در ایران و عدم کارایی انرژی شهرها، تهیه ضوابط و مقررات شهری در اجرایی ترین سطح سیاست گذاری شهری با هدف افزایش کارایی انرژی در پهنه بندی، به عنوان خروجی اصلی طرح های تفصیلی، امری الزامی است. هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی و سنجش کارایی انرژی در ضوابط و مقررات شهری با تأکید بر الگوی پهنه بندی و شامل سه سوال اصلی است: ارتباط میان مفاهیم ضوابط و مقررات شهری و کارایی انرژی چیست و پارامترهای تأثیرگذار بر کارایی انرژی در ضوابط و مقررات شهری کدام اند؟ چارچوب ارزیابی کارایی انرژی در ضوابط و مقررات شهری در پهنه بندی، معیارها، شاخص ها و اوزان آن ها چگونه است؟ چگونه می توان کارایی انرژی بافت موجود شهری و بافت شهری شبیه سازی شده مبتنی بر ضوابط و مقررات شهری پهنه بندی را ارزیابی و مقایسه نمود؟ این پژوهش در تقسیم بندی تحقیقات علمی بر اساس هدف، کاربردی، بر مبنای روش، توصیفی-تحلیلی  و ترکیبی از پژوهش های کیفی و کمی تلقی می شود.  این پژوهش با بکارگیری روش های کتابخانه ای و میدانی شامل پرسشنامه و تحلیل داده های ثانویه و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی AHP توسط نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و  نرم افزار Expert Choice انجام شده است. همچنین قابل ذکر است منطقه 6 شهر تهران به عنوان محدوده مطالعاتی پژوهش انتخاب شده است.یافته ها نشان می دهد کارایی انرژی در منطقه 6 تهران با اعمال ضوابط و مقررات شهری با تأکید بر پهنه بندی طرح تفصیلی در مقایسه با وضع موجود % 25/22 کاهش یافته، که این امر موجب افزایش مصرف انرژی و در نتیجه پیامدهای محیط زیستی نامطلوب ناشی از آن شده است. بنابراین پژوهش حاضر با تکیه بر یافته های خود بر تهیه دستورالعمل های ضوابط و مقررات پهنه بندی منطبق بر انواع اقلیم در ایران و همچنین در نظر گرفتن پارامترهایی کاربردی در راستای افزایش کارایی انرژی در ضوابط و مقررات پهنه بندی، تأکید می کند.
۸۵۶.

تحلیل توزیع فضایی خدمات شهری وارتباط آن با قیمت املاک در سطح مناطق شهرداری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۱۱ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۴۰ 31 - 50

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی خدمات شهری عدالت فضایی ارزش املاک تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۳۸
یکی از مهم ترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی، ازهم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری بوده که زمینه ساز نابرابری شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است. در گستره شهرتهران گرچه عدم توازن در پراکنش خدمات شهری محرز است امّا به طور دقیق مشخص نیست که درکدام مناطق شهرداری، تمرکز خدمات و در کدام مناطق کمبود وجود دارد. هدف این مقاله ، بررسی توزیع فضایی 16 مورد از خدمات شهری در سطح مناطق 22 گانه شهرداری تهران و دریافت این نکته است که آیا برخورداری از خدمات با قیمت املاک به عنوان نمودی از سکنی گزینی طبقات اجتماعی-اقتصادی رابطه دارد؟ داده ها و اطلاعات از منابع اسنادی و کتابخانه ای شهرداری تهران و مرکز آمار ایران فراهم گردیده و به صورت شاخص تعداد خدمت به ازای 10 هزار جمعیت با استفاده ازآماره های توصیفی و رتبه بندی، تحلیل شده اند. یافته ها دلالت بر این دارند که منطقه 12 که تنها منطقه شهرداری است که به طور کامل در بافت تاریخی تهران قرار گرفته و منطبق بر بازار و بخش مرکز تجارت شهر است، به لحاظ بهره مندی از خدمات برتری دارد. دلیل این موضوع پابرجایی بسیاری از عناصر شهر اسلامی است. پس از این منطقه، به ترتیب مناطق 6 (به عنوان یک کانون دانشگاهی و خدمات پزشکی)، 13 و 1 برتر هستند. منطقه 1 به عنوان گران ترین و مرفه ترین منطقه شهر تهران به لحاظ خدمات رتبه چهارم را دارد. ضریب همبستگی 235/0+ بیانگر این است که در مجموع، در مناطق با قیمت بالاتر املاک، بهره مندی از خدمات شهری نسبتاً بهتر است. 10 شاخص، واجد همبستگی مستقیم هستند که در آنها رقم ضریب همبستگی 3 شاخص پزشکی-درمانی و شاخص های دانشگاه و بوستان، بالاتر است. میان شاخص سالن ورزشی و مسجد با قیمت املاک رابطه معکوس (58/0- و 50/0-) وجود دارد. در راستای نیل به عدالت فضایی و اجتماعی، اهتمام برنامه ریزی و مدیریت شهری بر مکان گزینی مراکز خدمات شهری به تناسب کمتر-برخورداربودن مناطق که در مقاله روشن شده، ضرورت دارد.
۸۵۷.

شناسایی چالش ها و راهبردهای پایداری معیشت عشایر(مورد مطالعه: ایل کلهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی قلمرو کوچ نشینان دوره ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۷) 83 - 96

کلیدواژه‌ها: چالش ها و راهبردها پایداری معیشت عشایر ایل کلهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰ تعداد دانلود : ۱۸۴
مقدمه: معیشت خانوارهای عشایری پویا بوده و می تواند نسبت به شرایط در حال تغییر انعطاف پذیری نشان دهد. در این راستا، خانوارها به منظور انعطاف پذیری بیشتر و حفظ پایداری معیشت خود در طول زمان، به منظور رفع چالش های پیش روی در معیشت پایدار راهبردها را انتخاب و دنبال می کنند.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر؛ شناسایی چالش ها و راهبردهای پایداری معیشت عشایر مورد مطالعه ایل کلهر تهران است.روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف؛ کاربردی و دارای ماهیت تفسیری و تحلیلی و از لحاظ روش در گروه پژوهش های کیفی و کمی قرار دارد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های گراند تئوری و دلفی و مدل DEMATEL استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش حاضر ایل کلهر تهران در روستای مسگرآباد است.یافته ها و بحث: نتایج نشان داد؛ چالش های (ناپایداری مراتع، مصلحت اندیشی های نادرست، رویکرد متمرکز، چالش های نهادی و ساختاری، نبود ظرفیت های مستمر فروش محصولات، تغییرات کاربری اراضی، ضعف خودباوری در بین عشایر و کهنسال بودن جامعه عشایر) از دل واحدهای معنایی استخراج شد. در ادامه نیز به منظور رفع چالش ها، راهبردهای (توسعه امکانات تولیدی، استعداد یابی منطقه و اسکان ایل کلهر با فراهم نمودن امکانات، امکانات مالی و اعتباری، مدیریت هماهنگ و یکپارچه، تاب آوری اقتصادی، حکمروایی خوب) استخراج شد. در نهایت نتایج نشان داد؛ راهبرد های (استعداد یابی منطقه و اسکان ایل کلهر با فراهم نمودن امکانات، مدیریت هماهنگ و یکپارچه، تاب آوری اقتصادی، حکمروایی خوب ) با مقدار EI مثبت؛ به عنوان راهبرد های تاثیرگذار تعیین شدند و راهبردهای (امکانات مالی و اعتباری و توسعه امکانات تولیدی) با مقدار EI منفی؛ به عنوان راهبردهای تاثیرپذیر تعیین شدند، همچنین از بین راهبردهای تاثیرگذار، به ترتیب: استعداد یابی منطقه و اسکان ایل کلهر با فراهم نمودن امکانات؛ بیشترین و راهبرد حکمروایی خوب؛ کمترین میزان تاثیرگذاری را بر معیشت پایدار عشایر ایل کلهر تهران به خود اختصاص داده اند.نتایج: با شناسایی چالش ها و راهبردهای پایداری معیشت در جوامع عشایری کلهر تهران، بخشی از الزامات شناخت آینده این جوامع ترسیم می گردد، در واقع با شناسایی چالش ها، عشایر این منطقه به سمت راهبردهای مناسب تر هدایت می گردند به طوری که معیشت پایدار آنان تصمین می شود و آنان را در برابر اختلال های بیرونی، مانند تغییر پذیری های اقلیم و شرایط نامساعد زیست محیطی مقاوم می سازد.
۸۵۸.

تأثیر آموزش مؤلفه های انگیزه بخش دعای عرفه امام حسین(ع) بر بهداشت روانی (دانش آموزان متوسطه دوم مدارس رشد و شاهد منطقه 16 تهران)

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی دوره ۵ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ 109 - 130

کلیدواژه‌ها: دعای عرفه بهداشت روانی انگیزه آموزش دانش آموزان مقطع متوسطه دوم مدارس رشد مدارس شاهد تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۹۸
هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش مؤلفه های انگیزه بخش دعای عرفه بر بهداشت روانی دانش آموزان بود. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا آمیخته (کیفی- کمّی) است. نمونه گیری با روش خوشه ای- تصادفی انجام شده و جامعه آماری در بخش کیفی بدین صورت بود که برای شناسایی مؤلفه های تربیتی و عرفانی دعای عرفه، ابتدا مبانی نظری و پیشینه تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت، سپس عبارات پس از بهره گیری از نظرات اساتید کدگذاری شد و در بخش کمّی دانش آموزان مدارس رشد و شاهد دوره دوم متوسطه منطقه 16 شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 به تعداد 1368 دانش آموز بودند که بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه 300 نفر برآورد شد که در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند، طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. پس از شناسایی مؤلفه ها، از پرسشنامه بهداشت روانی گلدبرگ و هیلر (1979) استفاده گردید. داده ها در پرسشنامه بهداشت روان از پایایی کافی برخوردار بود. داده های پژوهش توسط نرم افزارSpss  در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مقایسه نمرات ابعاد بهداشت روان بین دو گروه با استفاده از آزمون تک متغیری و چندمتغیری تحلیل کوواریانس انجام شد که در نتیجه آن علائم افسردگی رتبه اول، علائم کنش اجتماعی رتبه دوم و علائم جسمانی در رتبه سوم قرار گرفتند. بنابراین، متغیر مستقل مؤلفه های دعای عرفه در حد بالایی بر بهداشت روان تاثیر گذاشته است.
۸۵۹.

مسئله طلاق: تئاتر اشک ها و لبخندها (مطالعه کیفی علل و زمینه های طلاق در بین زنان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال ۱۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ ۲۲۰-۱۸۵

کلیدواژه‌ها: طلاق دوئالیسم معنایی زنان مسئله اجتماعی تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۶۶
نهاد خانواده به عنوان اولین و مهم ترین نهاد جامعه پذیرکننده، در دوران حیات مدرن بشر دچار چالش های جدی شده است. در حقیقت ژستِ اساسیِ چرخش استعلایی جهان پسامدرن، تغییر معناهای زندگی، سبک های نوین فکری و به تبع آن تغییر جایگاه های مهم اجتماعی ازجمله خانواده را حکایت می کند. هدف پژوهش حاضر، مطالعه کیفی تجربه زنان از طلاق در شهر تهران بود که با روش شناسی کیفی و روش نظریه زمینه ای انجام شد. به این منظور، با 39 زن طلاق گرفته در شهر تهران که با روش نمونه گیری هدفمند و استراتژی گلوله برفی انتخاب شده بودند، مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته انجام شد. در مرحله تحلیل داده ها، 131 کد باز، 20 مقوله فرعی، 6 مقوله اصلی شامل «تکثر در تجربه اشکال خشونت، میل به رهایی از محدودیت و انفکاک از کنترل گری، گرایش شوهر به روابط فرازناشویی، مشکلات شخصیتی-روحی همسر، داغ ننگ طلاق (از طرد دیگران تا طعمه جنسی بودن)، ارتباط با جنس مخالف پس از طلاق، گسست از زندگی جمعی» از خلال نظام کدگذاری داده ها استخراج شد. همچنین، «طلاق: تراژدی دیالکتیک اشک ها و لبخندها» به عنوان مقوله هسته انتخاب و درنهایت مدل پارادایمی مستخرج از داده ها تنظیم شد. یافته ها بر این دلالت داشت که تبیین و تفسیر جستارمایه طلاق، این مسئله را کاملاً عینی و درگیر در دوگانه های مختلف رضایت و نارضایتی، مثبت و منفی و میل به رهایی در کنار مشقت های فراوان قرار داده است. این دوگروی و پارادوکس معنایی، تحلیل و برداشت یکدست از حوزه طلاق را برنمی تابد.
۸۶۰.

تأثیر تأخیر فرایند تملک املاک و مستغلات برای احداث بزرگراه ها بر محله ها درکلان شهر تهران (مورد مطالعه: بزرگراه شوش در محله طیب در منطقه 15 شهرداری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ ۸۱-۵۷

کلیدواژه‌ها: حمل ونقل شهری بزرگراه شهری تملک املاک بزرگراه شوش تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۱۳۳
یکی از سیاست های حل مشکلات حمل و نقل و ترافیک شهرها، گسترش شبکه بزرگراهی است. فرایند ساخت این معابر به دلایل مختلف، ازجمله به دلیل عدم تملک به موقع املاک و مستغلات مورد نیاز، با تأخیر طولانی و پیامدهای نامطلوب ناشی از آن مواجه می شود. هدف این مقاله، شناخت تأثیر تأخیر در فرایند تملک املاک و مستغلات در ساخت بزرگراه شوش در محدوده محله طیب در منطقه 15 شهرداری تهران است. جامعه آماری شامل 253 قطعه زمین و 1139 نفر جمعیت ساکن در محدوده اجرای این پروژه و مدیران مرتبط به آن در شهرداری این منطقه است. حجم نمونه ساکنین محدوده اجرای این پروژه، 281 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران و با خطای 5% محاسبه شد. داده و اطلاعات به دو روش کتابخانه ای و پیمایشی و در 5 معیار اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، ترافیکی و محیط زیستی و 13 گویه مرتبط به آن ها به دست آمده است. در مطالعات پیمایشی، از جامعه نمونه ساکنین محدوده اجرای این پروژه پرسشگری به عمل آمد. نمونه گیری این جامعه به روش تصادفی ساده منظم انجام شد. با مدیران مرتبط به این پروژه مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل آمد. تعداد مصاحبه ها به روش اشباع نظری و با آغاز از شهردار ناحیه 1 شهرداری منطقه 15 انجام شد. برای پردازش و تحلیل داده و اطلاعات از نرم افزارهای SPSS و GIS و آزمون آماری T-Test استفاده شد. براساس یافته ها، از ابتدای اجرای این پروژه، ارائه خدمات عمومی به ساکنین، امکان گذران اوقات فراغت، ارزش زمین و مسکن و تعداد مشاغل در محدوده اجرای این پروژه کاهش پیدا کرد.