دانشجویان تحصیلات تکمیلی

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی درک کاربرد رسانه های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی تهران با مدل انتظار استفاده و رضامندی است. روش : این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از حیث نحوه گردآوری داده ها پیمایشی است. جامعه آماری شامل 2200 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی تهران بوده و حجم نمونه براساس جدول مورگان تعداد 327 نفر معین گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جهت تعیین نرمال بودن داده ها از آزمون کلموگروف- اسمیرنف، آزمون تحلیل عاملی تأییدی برای تأیید روایی سؤالات و برای مشخص کردن عوامل کلیدی هر مؤلفه از فن مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج: یافته ها نشان داد که به اشتراک گذاری اطلاعات در اینستاگرام با ضریب مسیر (209/0)، قوی تر از تلگرام است. همچنین رضایت مندی لذت ادراک شده از تلگرام با ضریب مسیر (266/0)، قوی تر از اینستاگرام است. هیچ اختلاف معناداری بین اینستاگرام و تلگرام در دیگر متغیرها شامل تعامل اجتماعی، گذران وقت، خود گزارش دهی و جذابیت رسانه ها، مشاهده نشد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که دانشجویان تحصیلات تکمیلی از هر دو رسانه مورد مطالعه، برای اهداف مختلف از جمله تعامل اجتماعی، وقت گذراندن و خود گزارش دهی استفاده می کنند و با وجود فیلتر بودن تلگرام، تفاوت معناداری بین کاربرد تلگرام و اینستاگرام مشاهده نشد و تقریباً هر دو رسانه به یک میزان رضامندی کاربران را به دنبال داشتند.

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارائه مدل عوامل تاثیرگذار بر استفاده از پایگاه های اطلاعاتی در بین کاربران دانشگاهی است. شناسایی عواملی که منجر به پذیرش و استفاده از پایگاه های اطلاعاتی توسط کاربران دانشگاهی می شود، به مدیران و تصمیم گیرندگان کتابخانه های دانشگاهی در هنگام انتخاب پایگاه های اطلاعاتی کمک می کند. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را دانشجویان تحصیلات تکمیلی استفاده کننده از پایگاه های اطلاعاتی در رشته های مختلف دانشگاه یزد تشکیل دادند. نمونه مورد مطالعه براساس فرمول کوکران مشتمل بر 319 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه یزد بودند. از پرسشنامه محقق ساخته جهت گردآوری داده ها استفاده شد و روایی آن با استفاده از تحلیل عامل تاییدی روش استخراج مولفه اصلی و چرخش واریماکس، مورد سنجش قرار گرفت. روش های مدل سازی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر و نرم افزارهای اموس 24 و اس.پی.اس.اس. 26 برای آزمون فرضیه ها بکار گرفته شد. یافته ها: نتایج پژوهش در زمینه بررسی تاثیر عوامل مختلف بر استفاده از پایگاه های اطلاعاتی توسط کاربران دانشگاه یزد نشان داد که میزان منفعتی که فرد معتقد است، با استفاده از یک پایگاه اطلاعاتی در عملکرد شغلی خود به آن نائل می آید، اثر مثبتی بر استفاده از آن دارد. یافته ها نشان داد که عامل نگرش شکل گرفته در کاربران دانشگاهی با اثر کلی (255/0)، تأثیر مستقیمی بر تصمیم به استفاده از پایگاه های اطلاعاتی توسط آنان دارد. با توجه به اینکه نگرش یک حالت درونى است، که آمادگى براى عمل ایجاد می کند، اینگونه استنباط می شود که نگرش شکل گرفته در کاربران، نسبت به تصمیم به استفاده از پایگاه های اطلاعاتی، عاملی برای پذیرش پایگاه های اطلاعاتی است. به عبارت دیگر، نتایج و پیامدهایی که کاربران در هنگام استفاده از پایگاه ها، مثبت ارزیابی می کنند، موجب افزایش تمایل آنان نسبت به استفاده از آن می شود . به عبارت دیگر، عوامل سودمندی و نگرش به ترتیب با کسب ضرایب (420/0 و 255/0) رابطه معنی دار و مثبتی با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی توسط کاربران دانشگاهی داشته اند. متغیرهای سودمندی استفاده (516/0=β) و سهولت استفاده (202/0=β) به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تاثیر را در پذیرش پایگاه های اطلاعاتی داشتند. نتیجه گیری: هنگام انتخاب پایگاه های اطلاعاتی مناسب برای دانشگاه ها، باید به عواملی همچون کارایی، سهولت استفاده و نگرش کاربران توجه شود. توجه به این عوامل، در ارتقاء ایجاد شرایط لازم برای بهبود بهره وری از پایگاه ها و افزایش هزینه سودمندی آنها در کتابخانه های دانشگاهی تاثیرگذار است.  

هدف: پژوهش حاضر به منظور تدوین ابزاری استاندارد برای سنجش سواد داده ای دانشجویان تحصیلات تکمیلی به روش توصیفی- پیمایشی انجام شده است. روش: برای تهیه پرسشنامه اولیه سنجش نظرات دانشجویان در راستای تهیه ابزار نهایی سنجش سواد داده ای، منابع مرتبط در خصوص صلاحیت ها و شایستگی های دانشجویان از نظر سواد داده ای بررسی شده و از میان آن ها برخی از مهم ترین شاخص ها استخراج شد. در گام بعدی، برای سنجش روایی صوری و محتوایی، سؤالات طراحی شده در اختیار اساتید گروه های علم اطلاعات و دانش شناسی و برخی از دیگر متخصصان قرار گرفت. پس از کسب حداقل های شاخص های روایی محتوایی، پرسشنامه اولیه به منظور بررسی پایایی، در بین 27 نفر از دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی توزیع گردید. ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده برای این پرسشنامه اولیه، 91/0 بدست آمد. پس از کسب حداقل های شاخص های روایی محتوایی سؤالات، و بررسی آن از نظر شاخص پایایی، برای ابزارسازی نهایی بر مبنای نظرات دانشجویان تحصیلات تکمیلی، این پرسشنامه در اختیار 363 دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز که به شیوه نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شده بودند، قرار گرفت. برای تحلیل داده ها و شناسایی ابعاد مهم و اساسی ابزار سواد داده ای، از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. یافته ها: نتیجه تحلیل عاملی داده های پژوهش به منظور طراحی و اعتبارسنجی ابزار سنجش سواد داده ای برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، کاهش 20 شاخص یا متغیر به 4 عامل یا معرف شامل: درک داده؛ جمع آوری، سازمان دهی و ارزیابی داده ها؛ تجزیه وتحلیل و تفسیر داده ها؛ و اشتراک گذاری داده ها با ملاحظه مسائل حقوقی و استنادی است. این ساختار مجموعاً 58 درصد از واریانس سواد داده ای را پوشش می دهد و نشانگر رضایت بخش بودن تحلیل عاملی و متغیرهای مورد مطالعه می باشد. نتیجه گیری: با توجه به اینکه بررسی ابزار پیشنهادی، نشانگر اثربخشی آن در سنجش سواد داده ای دانشجویان تحصیلات تکمیلی است، استفاده از آن برای سنجش سطح سواد داده ای دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه های مختلف کشور پیشنهاد می شود.  

هدف: از مهم ترین دغدغه های فکری دانشجویان و اساتید دانشگاه، دسترسی به اطلاعات روزآمد و متناسب با نیازهای اطلاعاتی آنان است. لذا با توجه به آموزش های مجازی در دوران شیوع ویروس کرونا و تفاوتی که درپی آن در شیوه آموزش رخ داده است، می تواند بر رفتار اطلاع یابی دانشجویان تاثیرگذار باشد و میزان این تغییر نیز نامشخص است. در این راستا، پژوهش حاضر درصدد است تا تاثیر آموزش های مجازی بر رفتار اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تربیت مدرس را مورد بررسی قرار دهد. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات در زمره پژوهش های آمیخته اکتشافی قرار دارد. در بخش کیفی، ابتدا مولفه های رفتار اطلاع یابی و آموزش مجازی از منابع مختلف شناسایی و سپس با استفاده از روش دلفی، مولفه های اثرگذار از نظر خبرگان شناسایی شد. سپس در بخش کمّی، با روش پیمایش، تاثیر آموزش مجازی بر رفتار اطلاع یابی دانشجویان بررسی گردید. در بخش کیفی، نمونه مورد بررسی برای مرحله دلفی، 15 نفر از خبرگان بودند که با روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شدند. نمونه مورد بررسی در بخش کمّی، شامل کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی که از مهر ماه سال 1399 در دانشگاه تربیت مدرس، به دلیل شیوع بیماری کووید-19، به صورت مجازی تحصیل کرده اند، تا دانشجویان ورودی نیم سال دوم 1400 است که با بهره گیری از جدول نمونه گیری استاندارد کوکران، تعداد 357 نفر از آن ها براساس روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و از طریق پرسشنامه برخط مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت 257 پرسشنامه توسط دانشجویان پاسخ داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و به منظور شناسایی تاثیر، از آزمون رگرسیون استفاده شد. یافته ها: متغیر آموزش های مجازی بر اهداف جست وجوی اطلاعات دانشجویان به میزان 33/0 اثرگذار است. متغیر آموزش های مجازی بر منابع مورد استفاده دانشجویان به میزان 19/0، بر معیارهای سنجش اعتبار و گزینش منابع به میزان 38/0، بر مجاری دستیابی به اطلاعات به میزان 33/0 اثرگذار است. متغیر آموزش های مجازی بر رفتار اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی به میزان 34/0اثرگذار است. نتیجه گیری: آموزش مجازی این امکان را برای دانشجویان فراهم می کند که نه تنها از منابع مختلف استفاده کنند، بلکه امکان مقایسه منابع و انتخاب از میان آن ها به صورت همزمان و غیرهمزمان را تسهیل کرده و با بهره گیری از نظام های نوین اطلاع رسانی، زمینه آگاهی از اصل بودن منابع توسط دانشجویان را ممکن ساخته است. همچنین امکان کسب اطلاعات و دانش را از طریق آزمون و خطا به طور قابل ملاحظه ای کاهش داده و راه های گوناگون و متنوعی را برای دسترسی به منابع و کسب اطلاعات به وجود آورده و باعث شده که دانشجویان از مجاری موجود به منابع و اطلاعات دسترسی کامل داشته باشند.