نقش آموزه های اسلامی در ترک اعتیادهای جنسی؛ تجربه زیسته معتادان جنسی (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
مقدمه و اهداف: اعتیاد جنسی از مسائل پیچیده و چندبعدی است که در سطوح فردی، خانوادگی و اجتماعی، معضلات بسیاری به وجود می آورد. اعتیاد جنسی به رفتارها، گرایش ها، تخیلات و عادت های جنسی اطلاق می شود که کنترل آن دشوار است و در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد می کند. اعتیاد جنسی عمری همپای عمر بشر دارد و از زمانی که انسان ها بر کره زمین می زیسته اند، این اعتیاد نیز در میانشان وجود داشته است. آمارها نشان دهنده این است که درحال حاضر بخش عمده ای از جوانان و نوجوانان کشور ما به دلیل مواجهه گسترده با اینترنت و محتوای مستهجن، با اعتیاد جنسی و پیامدهای آن درگیر هستند. گستردگی چنین مشکلاتی در میان جوانان، نشان از اهمیت مطالعه این موضوعات دارد. لزوم پرداختن به این موضوع زمانی بیشتر آشکار می شود که می بینیم فراگیری این انحرافات در جامعه ای نظیر ایران به چشم می خورد که معتقد به دین اسلام است؛ دینی جامع و کامل که در هر موضوعی راهکارها و تدابیر پیشگیرانه و راه حل هایی عملی ارائه می دهد. چنین دینی نباید در چنین موضوعی که از قوی ترین و سرسخت ترین غریزه بشر ناشی می شود، سکوت کرده باشد. اسلام، به عنوان مکتبی تربیتی، قادر و مایل به انسان سازی و پرورش انسان های بااخلاق است. ازاین رو، باید پتانسیل های این دین برای نیل به این هدف شناخته شود تا بتوان از آن در راستای کاهش اعتیادهای جنسی و درنتیجه، کاهش آسیب ها و نابهنجاری های اخلاقی و اجتماعی، بیشترین بهره برداری را به عمل آورد. بنابراین، هدف این پژوهش استخراج راهکارهای ارائه شده در اسلام برای مبارزه با شهوت و رهایی از اعتیاد جنسی و نیز ارزیابی اثربخشی و کارایی این راهکارها در ترک عملی اعتیاد جنسی است.روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، کیفی بوده و روش پدیدارشناسی و راهبرد توصیفی استفاده شده است. جامعه هدف نوجوانان و جوانان ۱۵ تا ۳۵ ساله ای بوده اند که پیش تر دست کم دچار یکی از انواع اعتیادهای جنسی بوده اند و در حال حاضر، به گفته خودشان، به پاکی و رهایی کامل رسیده اند. از این میان تعداد ۱۴ نفر (۱۰ آقا و ۴ خانم) به روش نمونه گیری هدفمند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای یافتن نمونه ها، به کانال ها و گروه های مرتبط با موضوع ترک انحراف ها و اعتیادهای جنسی در شبکه اجتماعی تلگرام مراجعه شد و با توضیح اهداف پژوهش، با ۱۴ نفر از اعضای این کانال ها و گروه ها، که موفق به ترک شده بودند، مصاحبه صورت گرفت. ملاک انتخاب تعداد نمونه گردآوری و تحلیل اطلاعات تا رسیدن به اشباع نظری بوده که پس از مصاحبه با این ۱۴ نفر حاصل شد. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته بود که بر مبنای گفتگوی دوطرفه شکل گرفته و حاوی پرسش هایی درباره تجربه زیسته شرکت کنندگان درزمینه انگیزه ها و محرک ها و ابزارهای کمکی ایشان برای ترک اعتیاد جنسی بود. مدت زمان مصاحبه ها به طور میانگین، بین ۵۰ تا ۸۰ دقیقه بود. در مرحله بعد، مصاحبه ها با بهره گیری از روش ۷ مرحله ای کلایزی تحلیل شدند.نتایج: یافته های پژوهش نشان می دهد بیشتر راهکارهایی که افراد برای ترک اعتیاد جنسی به کار گرفته اند، به طور مستقیم یا غیرمستقیم، دستورات و توصیه های دین اسلام، قرآن و معصومینj است. آموزه های اسلامی که می تواند در ترک اعتیادهای جنسی مفید و مؤثر باشد، عبارت اند از: 1. تأکید و توصیه به امیدواری به رحمت و بخشش خداوند و پذیرش توبه از سوی او؛ 2. دلگرمی دادن به بندگان درخصوص اینکه خداوند آنان و مشکلاتشان را می بیند و تنها کسی است که می تواند به بندگانش کمک کند و باوجود یاری و پشتیبانی از جانب خداوند، انسان از غیر بی نیاز می شود؛ 3. تأکید بر معنادار بودن و هدف دار بودن خلقت؛ 4. دادن وعده پاداش سختی ها و مصائب در قیامت؛ 5. انجام واجبات و مستحبات دینی مانند خواندن نماز و قرآن و دعا و ذکر، روزه و...؛ 6. پرهیز از تنهایی و لزوم پرکردن وقت با کارهای مفید؛ 7. بخشیدن دیگران و رها کردن گذشته؛ 8. اجتناب از بحث با دیگران و تمرکز بر زندگی خود و داشتن برنامه ریزی برای زندگی و حسابرسی از خود؛ 9. دقت در انتخاب دوست و همنشین.این آموزه ها و تعالیم می تواند به دو گونه در ترک اعتیاد جنسی مؤثر افتد و نقش داشته باشد: 1. نقش مستقیم: ایجاد احساس گناه و عذاب وجدان و دوری از خداوند و رحمتش، تشویق به ترک و بازگشت و تأکید بر توبه پذیری خدا و نیز کمک کردن از طریق توصیه های کاربردی؛ 2. نقش غیرمستقیم: دادن انگیزه و کمک به تقویت اراده در به کارگیری راهبرد ها و راهکارهای ترک اعتیاد جنسی که در کتاب ها یا شبکه های اجتماعی ارائه می شود.بحث و نتیجه گیری: آموزه های اسلامی می تواند به ترک اعتیاد جنسی در سطح یک (به ویژه خودارضایی و تماشای هرزه نگاری) و سطح دو (به ویژه چشم چرانی) کمک کند. دین اسلام با توجه به جامعیت آن، برای مسائل فردی و اجتماعی مختلف راهکارهای عملی و مفیدی ارائه داده است که با کاربست آنها در زندگی، افراد می توانند از چنگال اعتیاد رهایی یافته و در زندگی موفق شوند و در کنار توجه به آخرت و تلاش برای آن، به اهداف دنیوی خود نیز برسند.بسیاری از این راهکارها زمانمند نیستند و در هر عصر و زمانی پاسخگوی نیازهای اشخاص هستند. همانند تأکید بر معناداری و هدف داری خلقت که حتی می توان گفت برای انسان امروز که از بحران معنا و نیهیلیسم رنج می برد، بیش از گذشته راهگشاست؛ زیرا اگر انسان حس کند با مرگ همه چیز پایان خواهد یافت و تلاش هایش بی ثمر خواهند ماند، امید و انگیزه ای برای تلاش و استقامت نخواهد داشت. اما درصورتی که معنای خلقت را دریابد و بداند که هدف از آفرینش رشد و شخصیت سازی است، در گام اول اهدافش را درست و در راستای هدف اصلی خلقت برمی گزیند و دوم اینکه، در راستای رشد و موفقیت، پایداری خود را از دست نمی دهد.دین اسلام ظرفیت ها و پتانسیل های بسیاری برای حل مشکلات و مسائل و معضلات دنیای امروز ما دارد (ازجمله بحران معنا که درنتیجه فردگرایی فزاینده ایجاد شده و یکی از مهم ترین و مؤثرترین مبادی بروز اعتیاد جنسی است). درصورتی که این ظرفیت ها شناخته و از آنها بهره برداری شود، بسیاری از مسائل و آسیب های فردی و اجتماعی ازجمله اعتیاد جنسی حل خواهد شد. با شناخت و شناسایی این راهکارها و بهره گیری عملی از آنها در زندگی روزمره، می توان در رفع معضلات شخصی و اجتماعی دنیای امروز و رهایی از اعتیادهای جنسی گامی مفید و مؤثر برداشت.تعارض منافع: نویسندگان در رابطه با انتشار مقاله ارائه شده به طورکامل از اخلاق نشر، ازجمله سرقت ادبی، سوء رفتار، جعل داده ها و یا ارسال و انتشار دوگانه، پرهیز نموده اند و منافعی تجاری در این راستا وجود ندارد و نویسندگان در قبال ارائه اثر خود وجهی دریافت ننموده اند.The Role of Islamic Teachings in Overcoming Sexual Addictions: The Lived Experience of Sexual Addicts
Introduction and Objectives: Sexual addiction is a complex and multifaceted issue that creates significant challenges at the individual, family, and social levels. It encompasses behaviors, tendencies, fantasies, and habits that are difficult to control and that disrupt daily life. While as old as humanity itself, sexual addiction today has intensified, particularly among young people and adolescents who are widely exposed to the internet and pornographic content. The prevalence of such problems highlights the urgent need to study them, especially in a society like Iran where Islam—as a comprehensive religion—offers preventive and practical solutions to many human challenges.As an educational and moral system, Islam seeks to nurture virtuous individuals and, therefore, must not be silent in addressing an issue arising from one of the strongest human instincts. This study aims to identify Islamic strategies for resisting lust and overcoming sexual addiction, while also evaluating the effectiveness and practical application of these strategies in the lived experience of individuals who have successfully abandoned such addictions.Methodology: This applied qualitative study employed a phenomenological design with a descriptive strategy. The target group comprised young men and women aged 15–35 who had previously experienced at least one form of sexual addiction but reported complete recovery. A purposive sample of 14 individuals (10 men and 4 women) was selected through social media channels (specifically Telegram groups focused on sexual addiction recovery). Semi-structured, in-depth interviews lasting 50–80 minutes were conducted, exploring participants’ lived experiences, motivations, triggers, and supportive strategies in overcoming sexual addiction. Sampling continued until theoretical saturation was achieved. Data analysis followed Colaizzi’s seven-step method.Findings: The results indicate that most of the strategies used by participants directly or indirectly align with Islamic teachings, particularly guidance from the Qur’an and the infallible Imams (peace be upon them). Key Islamic principles that proved beneficial include:Emphasis on hope in God’s mercy and acceptance of repentance;Reassurance that God sees human struggles and is the ultimate source of help;Recognition of the meaningfulness and purposefulness of creation;Promises of divine reward for endurance of hardships;Performance of religious duties and recommended acts such as prayer, Qur’an recitation, supplication, and fasting;Avoidance of isolation and engagement in constructive activities;Forgiveness of others and letting go of the past;Avoiding unnecessary disputes, focusing on self-discipline, and adopting structured life plans;Careful selection of friends and companions.These teachings influenced recovery in two main ways:Directly, by instilling feelings of guilt, spiritual distance from God, and the motivation to repent and return, reinforced by concrete religious recommendations.Indirectly, by fostering motivation and strengthening willpower, thereby enabling individuals to employ other recovery strategies presented in books or digital platforms.Discussion and Conclusion: Islamic teachings can play a crucial role in overcoming first-level sexual addictions (such as masturbation and pornography consumption) and second-level behaviors (such as voyeurism). Islam, with its comprehensive guidance, provides practical solutions to both individual and social challenges. Applying these solutions can help individuals break free from addiction, achieve personal and spiritual success, and balance worldly goals with preparation for the hereafter.Many of these strategies transcend time, addressing both historical and modern needs. For example, Islam’s emphasis on the meaningfulness of creation offers a response to today’s crisis of meaning and nihilism. Recognizing creation’s purpose as growth and character-building motivates individuals to pursue meaningful goals and persevere in their efforts.Islam thus holds considerable potential for addressing contemporary problems, including sexual addiction. Proper recognition and application of these teachings can help resolve both personal and societal crises.
تبلیغات
