سنگ نوشته تخت خان، نمادی از تاریخ و فرهنگ ایلام در دوره قاجار (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
سنگ نوشته تخت خان، واقع در استان ایلام، سندی تاریخی و هنری از دوره قاجار است که به دستور غلامرضاخان والی در سال ۱۳۲۵ ه .ق پدید آمده است. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تحلیل محتوا، به بررسی ابعاد مختلف این کتیبه پرداخته و گردآوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق به روش کتابخانه ای بوده است. پرسش های اصلی تحقیق نیز با هدف بررسی اطلاعات تاریخی، ویژگی های خط و نگاره کتیبه، نقش آن در معرفی والی و جایگاه این سنگ نوشته در میان آثار ایلامی تدوین شده اند. کتیبه تخت خان حاوی اطلاعات ارزشمندی در مورد شجره نامه والیان پشتکوه، خدمات عمرانی گسترده غلامرضاخان و اوضاع سیاسی- اجتماعی منطقه است و به عنوان منبعی دست اول، مکمل سایر منابع تاریخی است. خط به کاررفته در آن، نستعلیق با گرایش به خط شکسته می باشد که ضمن برخورداری از ظرافت و زیبایی هنری، نمایانگر مهارت کاتبان و حجاران در حکاکی آن است. کتیبه مذکور با برجسته ساختن اقدامات و نسب والی، در معرفی شخصیت، تثبیت جایگاه و مشروعیت او نقشی محوری ایفا می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد که سنگ نوشته تخت خان، با تلفیق محتوای غنی تاریخی و ویژگی های هنری برجسته، نه تنها سندی مهم از تاریخ و تمدن ایلام در دوره قاجار است؛ بلکه به عنوان یک اثر ملی، نقش مهمی در معرفی فرهنگ این منطقه به جهانیان ایفا می کند. این کتیبه علی رغم داشتن برخی کاستی های نگارشی، گواهی بر غنای فرهنگی و هنری ایلام و شایسته حفاظت و معرفی بیشتر است.Takht Khan Inscription, a Symbol of the History and Culture of Ilam in the Qajar Period
The Takht Khan Inscription, located in Ilam Province, is a historical and artistic document from the Qajar period that was created by order of Gholam Reza Khan Vali in 1325 AH. The present study, using the content analysis method, examined the various aspects of this inscription and collected the information required for the research using a library method. The main research questions were formulated with the aim of examining historical information, the characteristics of the inscription's calligraphy and painting, its role in introducing the governor, and the position of this inscription among Ilami works. The Takht Khan Inscription contains valuable information about the genealogy of the governors of Poshtkuh, the extensive development services of Gholam Reza Khan, and the socio-political situation of the region, and as a first-hand source, it complements other historical sources. The script used in it is Nastaliq with a tendency towards broken script, which, in addition to having artistic elegance and beauty, reflects the skill of the scribes and stonemasons in carving it. By highlighting the actions and lineage of the governor, the aforementioned inscription plays a pivotal role in introducing the personality, establishing his position and legitimacy. The results of the research show that the Takht Khan epigraph, by combining rich historical content and outstanding artistic features, is not only an important document of the history and civilization of Ilam during the Qajar period; but also, as a national work, plays an important role in introducing the culture of this region to the world. Despite having some writing shortcomings, this inscription is a testament to the cultural and artistic richness of Ilam and deserves further protection and introduction.
تبلیغات
