امیر متقی دادگر

هدف: این مقاله وضعیت کتابخانه های آموزشگاهی شهر قم (مقطع راهنمایی) از لحاظ نیروی انسانی، تجهیزات، فضا، بودجه و امکانات ماشینی و … مورد بررسی قرار داده است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی است. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است . جامعه آماری شامل تمام مدارس راهنمایی (متوسطه اول) شهر قم (220) می باشد. یافته ها: در کتابخانه های مورد بررسی فقط 8 کتابدار با پست کتابداری بوده و بقیه کتابخانه ها توسط دانش آموزان و زیر نظر معاونین پرورشی اداره می شوند. 87 مدرسه دارای کتابخانه مستقل می باشد. 137 کتابخانه دارای مجموعه ای کمتر از 1500 جلد کتاب بوده و 140 کتابخانه فاقد بودجه مستقل است. در 148 کتابخانه مورد بررسی 8 رایانه، 5 نرم افزار کتابخانه ای موجود بوده و فقط 6 کتابخانه دارای تلفن بودند. مشکلات این کتابخانه ها از دید مسوولین آنها به این صورت می باشد: 60 درصد از پاسخ دهندگان نبود فضای مناسب، 146 نفر (98 درصد) نبود بودجه کافی، 68 درصد نبود نیروی انسانی متخصص، و 87 درصد نبود امکانات ماشینی را از مشکلات کتابخانه های مورد بررسی دانسته اند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش، کتابخانه های آموزشگاهی شهر قم از وضعیت مطلوبی برخودار نبوده و از نظری نیروی انسانی، نحوه اداره، بودجه، مجموعه، و امکانات ماشین دارای ضعف عمده می باشد. دقت در نتایج تحقیق، می تواند راه گشای حل مشکلات موجود در این کتابخانه ها باشد.

به منظور ارزیابی دقیق وضعیت مقاله های فصلنامه «کتابداری و اطلاع رسانی» و تبیین الگوی رفتاری محققان این حوزه، تحقیقی با استفاده از روش تحلیل استنادی صورت گرفت. پس از تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد که 219 مقاله (165 مقالة تألیفی و 54 مقالة ترجمه ای) با میانگین 3/7 برای هر شماره در قالب 104مقالة نظری و 61 مقالة پیمایشی منتشر شده اند که 165مورد آنها را یک نفر، 29 مورد را دو نفر و 2 مورد را 3 نفر نوشته بودند. 198 نفر محقق در نوشتن این مقالات همکاری داشتند. مقطع تحصیلی نویسندگان 74 مقاله، کارشناسی ارشد و 63 مقاله، دکتری بود. 1748 استناد در این مقاله ها به کار رفته بود که میانگین 9/11 برای هر مقاله تعیین شد. در بین محملهای اطلاعاتی، مقاله ها قبل از کتابها و پایان نامه ها قرار گرفت و نشان داد که محققان این حوزه بیشتر مقاله محور هستند. منابع زبان انگلیسی در استنادها با اندکی اختلاف، بالاتر از زبان فارسی قرار گرفت. تعیین نیم عمر داده ها نشان داد که کتابهای لاتین با 14 سال و 2 ماه و منابع اینترنتی با 4 سال و 5 ماه بیشترین و کمترین نیم عمر را به خود اختصاص داده بودند. به «دانشنامه کتابداری» در بین کتابها و «عباس حری» و «محمدحسین دیانی» در بین پدیدآورندگان کتابها، «دیانی» و «فتاحی» در بخش مقاله ها و پایان نامة «عصاره» در بخش پایان نامه ها بیش از همه استناد شده بود. فصلنامه های کتابداری و اطلاع رسانی با «فصلنامه کتاب» در کنار 3 مجلة دیگر به عنوان مجلات هستة این رشته در فارسی انتخاب شدند.

هدف: بررسی سوال های آزمون کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه های دولتی و دانشگاه آزاد اسلامی بین سال های 1381- 1386 هدف اصلی این بررسی است. مشخص کردن نقاط قوت و ضعف آزمون ها، میزان مطابقت سؤال های طرح شده با محتوی درسی این حوزه در طول کارشناسی و معرفی منابع هسته برای داوطلبان، از هدف های دیگری است که این پژوهش به دنبال دارد. روش: تحقیق حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوی، سؤالات آزمون کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه های دولتی و آزاد اسلامی را بین سال های 81-86 مورد بررسی قرار داده است. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان میدهد که بیش از نیمی از دروس تدریس شده در طول چهار ساله کارشناسی، در آزمون های کارشناسی ارشد هیچ نقشی ندارند. در آزمون دانشگاه های دولتی 54 درصد از سوال ها، به چهار درس: «مرجع شناسی»، «کتابخانه و کتابداری»، «فهرست نویسی» و «مجموعه سازی» اختصاص داشته و در آزمون دانشگاه آزاد 65 درصد از سوال ها به چهار درس «مجموعه سازی»، «مواد وخدمات کودکان و نوجوانان»، «کتابخانه و کتابداری» و «رده بندی» مربوط بوده است. در پایان، با توجه به فراوانی سوالات طرح شده از هر منبع درسی در طول سال های مورد بررسی، منابع هسته هر دو آزمون به تفکیک معرفی شده اند