محمد فقیری

معناشناسی در جستجوی کشف و پیدایی معناهایی است که در سخن گوینده وجود دارد. برای رسیدن به این معنا و مفهوم، لایه های گوناگونی مورد نظر قرار می گیرد که در این بین، واژه، جمله و بافت زبانی از اهمیت بالایی برخوردار است. مولوی در غزلیات شمس، معانی بسیاری را در سروده های خود انعکاس داده است. با بهره گیری از ظرفیت های معناشناسی می توان این معناها را استخراج کرد و اصلی ترین شگردهای مولوی در تشریح معنا را مورد بررسی قرار داد. این پژوهش با استناد به منابع کنابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده است. برای ارائه تحلیل های دقیق تر از غزلیات مولوی، از نظریه معناشناسی با تأکید بر آراء پالمر استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که معنا در غزلیات شمس در حوزه جمله، مؤلفه های «قواعد ترکیب پذیری معنایی؛ منطق گزاره ای؛ واقعیت تحلیلی و ترکیبی» در غزلیات شاعر برجسته بوده است. همچنین مشخص شد که واقعیت از نگاه مولوی، از نوع ترکیبی بوده و این امر با توجه به رویکردهای او در غزلیات مبنی بر ستایش افراطی معشوق، بدیهی به نظر می رسد. از دید بافت زبانی، مقوله همنشینی و باهم آیی واژه ها در غزلیات بررسی از مؤلفه های دیگر برجسته تر بوده است.

کارآمدی توانایی یک نظام سیاسی برای دستیابی به اهداف و حل مشکلات و کارآیی استفاده بهینه از منابع و بهره وری بیشتر در دست یافتن به اهداف است. اثربخشی نیز میزان دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده و نتیجه عملکرد سیستم است. کارآمدی مبنای اقتدار و مشروعیت دولت بوده و با مؤلفه ها و شاخص های مختلفی مثل گفتگو، دموکراسی، آزادی، قانون، شفافیت، پاسخگویی، مبارزه با فساد، رویکرد علمی، حکمت، تعادل و ... همراه است. پژوهش حاضر در صدد تبیین مفهوم کارآمدسازی دولت در مناظرات انتخابات ریاست جمهوری 1403 از دیدگاه کاندیداها بوده است. حجم نمونه شامل 21568 واژه بوده که برابر با جامعه آماری است. روش پژوهش ترکیبی است و داده ها به صورت کیفی و کمی تحلیل شده اند. یافته ها نشان می دهد که کاندیداها طیف وسیعی از متغیرها را به عنوان شاخص کارآمدی مطرح کرده و در نگرش و دیدگاه نیز با یکدیگر تفاوت و در مواردی با یکدیگر تنش و تضاد داشته اند.

زبانشناسی نقش گرا گرایشی است که نه تنها به صورت و ساختار می اندیشد، بلکه به نقش و بافت توجه دارد. دستور نظام-مند نقش گرای هلیدی (1994) نیز به معنی و مفهوم به مثابه نقش و کارکرد می نگرد و تحلیل آن را از طریق دستور ممکن می داند. در این راستا، فرانقش اندیشگانی به دنیای فکری می پردازد، فرانقش بینافردی به نگرش و تعامل توجه دارد و در فرانقش متنی روابط معنایی را بررسی می کند. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل جهان بینی، شیوه نگرش و چگونگی پیوند مفاهیم و مطالب در خطابه حسن روحانی از طریق فرا نقش های فوق است. جامعه آماری و حجم نمونه کل خطابه در سال 92 یعنی 195 جمله است، واحد تحلیل نیز جمله است. روش پژوهش ترکیبی (کیفی کمی) و رویکرد آن توصیفی تحلیلی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در فرا نقش اندیشگانی، فرایند مادی، رابطه ای و وجودی بسامد بیشتری دارد که بیانگر برتری دنیای روابط کنشی و انتزاعی به دنیای روابط خودآگاهی است. در فرانقش بینافردی، یک سوم زمان و وجه به زمان حال و وجه خبری تعلق دارد که نشانگر حال نگری و بیانگری خبری است. در فرانقش متنی، نقطه به عنوان یک تمهید پیوندی بیشتر بسامد را دارد ک ه نشانگر پایان اید ه ها در خطابه است. تمهید افزایشی و توضیحی و نقطه ویرگول نیز نشانه استمرار مفاهیم قبلی و تبیین آنها است. تاکید، ترغیب و درخواست در تمهیدات بارز است اما امر، نهی و توصیه وجود ندارد، بنابراین آمریت در صدای خطابه وجود نداشته و بیشتر به صورت درخواست و تقاضا است بدون شرط و تمنا.

سیاست خارجی مجموعه ای از دیدگاه ها، خط مشی ها، راهبردها، معیارها و مواضع در دنیای بین الملل است. هدف این مقاله آن است که سیاست خارجی از دیدگاه کاندیداهای فوق بررسی و مقایسه گردد. پرسش اصلی این است که هر کدام از آنان نسبت به سیاست خارجی چه دیدگاه و موضعی دارند. روش تحقیق، تحلیل محتوا و نوع آن بررسی موردی بر روی مناظره چهارم با موضوع «سیاست خارجی» است. جامعه آماری و حجم نمونه نیز شامل 20622 واژه بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که کاندیداها از اصطلاحات علمی در تبیین مانیفست سیاسی به قدر کفایت استفاده نکرده اند و در باب نظریه، فرضیه، خط مشی، چشم انداز و ... برنامه ای علمی نداشته اند. کاندیداها بیشتر درباره وفاق، وحدت، عدالت و مشارکت اشتراک نظر داشته و به موقعیت ژئوپلتیک ایران توجه داشته اند اما از نظر روش و نگرش با یکدیگر تفاوت داشته و بیشتر به  بحث، جدل، دفاع، نفی، اثبات، اعتراض، ادعا، انتقاد، و موضع گیری نسبت به یکدیگر پرداخته اند و با شگردهای رتوریکی بیشتر در صدد اثبات برتری خود یا راندن رقیب از میدان بوده اند.

معنا و ماهیت آن نیز مسأله اصلی زبانشناسی شناختی است که حاصل تجربه حسی است و از حواس پنجگانه بینایی، گویایی، بساوایی، چشایی و بویایی به دست می آید. در واقع، نظریه شناخت حسی قلب زبانشناسی شناختی است. در معنی شناسی شناختی نیز بر خلاف معنی شناسی منطقی، به ساخت مفهومی یا شناختی توجه می گردد که از طریق تجربه از جهان دریافت می شود. یکی از نظریه های مربوط به این حوزه نیز نظریه پیش نمونگی است که بر اساس پیش نمونه های مشترک قرار دارد که در مقابل نظریه مشخصه های معنایی قرار دارد که بر مبنای دو ارزش {+} یا {-} استوار است. هدف این پژوهش کشف پیش نمونه های مشترک عنوان درس های فارسی اول تا ششم دبستان بر اساس معیارهای پیش نمونگی مثل استنباط، انطباق، شاخصیت، بسامد و ترتیب است. روش پژوهش کیفی کمی، نوع آن توصیفی تحلیلی و رویکرد آن زبانشناختی است. حجم نمونه نیز تمام عناوین کتاب های فارسی اول تا ششم بوده است. داده ها نیز بر اساس طیف لیکرت درجه بندی شده و درصد همبستگی معنایی میان عناوین و پیام ها یا پیش نمونه ها به ترتیب شامل درجات متوسط 32%، کم 31%، زیاد 22%، خیلی کم 12% و خیلی زیاد 3% بوده که به طور کلی، این همبستگی متوسط رو به پایین است. از یافته های فوق می توان اینگونه استنباط کرد عناوین در بیان پیام درس صراحت معنایی زیادی ندارد. این دشواری می تواند منجر به عدم درک متن شود و مشکلاتی در آموزش و یادگیری پدید آورد.

درس پژوهی الگویی ژاپنی برای پرورش حرفه ای معلمان است. آنان در جلسات مربوطه گرد هم می آیند و درباره مسائل و موضوعات آموزشی و ساختار و محتوای کتاب درسی تبادل نظر می کنند، اصلاحات و تغییرات را بررسی کرده و برای تدریس بهتر آماده می شوند. مسأله این پژوهش ناشناختگی و پیچیدگی متون درسی کتاب های فارسی اول، دوم و سوم دبستان است؛ راه حل نیز بررسی و تحلیل سبک های آن است. نوع پژوهش اکتشافی، رویکرد آن کیفی کمی و روش آن توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری و نمونه شامل تمام درس های سه کتاب مذکور به جز تمرینات است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که فارسی دوم از تنوع سبکی بیشتری برخوردار است، فارسی اول بیانگرایانه تر، روایی تر و توصیفی تر است، فارسی سوم از دوتای دیگر تمثیلی تر است. فارسی نیز دوم و سوم داستانی تر است. سبک پرسشی، سببی، تحلیلی، مقایسه ای توضیحی و مثالی مصداقی در هر سه کتاب نیز بسیار پایین است. از این یافته ها می توان این گونه استنباط کرد که کتاب های مذکور از ماهیت فلسفی زیادی برخوردار نیستند. دلیل دیگر آن است که در سبک روایی که در کتاب های مذکور برجسته است نیز عنصر سببیت و واقعیت مندی داستانی وجود ندارد.

نظریه نقش گرایی از رویکردی شناختی نسبت به معانی و مفاهیم و تجربیات برخوردار است و اکتساب و بازنمایی تجربه های انسان را از طریق نظام گذرایی بیان می کند. هدف این بررسی دنیای تجربی یا جهان زندگی سعدی در غزلیاتش با استفاده از متغیرهای نقش اندیشگانی می باشد و فرضیه آن این است که از طریق فرایندهای نقش اندیشگانی می توان میزان ذهنی یا عینی بودن غزلیات را دریافت. ضرورت انجام این تحقیق فعل شناسی غزلیات سعدی و تشخیص و تعیین انواع آن بر اساس نقش و معنی است. پیکره ی تحقیق شامل9055 فعل است که بر مبنای نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که فرایندهای اصلی مادی 23%، ذهنی 11%، رابطه ای 23% بوده و فرایندهای فرعی رفتاری 27%، بیانی 11% و وجودی 5% می باشد. همچنین فرایندهای اسنادی و هویتی شامل 87% به 13% بوده است. می توان از یافته های مذکور استنباط کرد که رفتارها، کنش ها و حرکات بیشتر مورد توجه بوده است و درصد بالای نسبت های توصیفی حاکی از آن است که روابط انتزاعی اکثرا از نوع ساده ی اسنادی بوده است و هویت بخشی خیلی کم مورد توجه بوده است.