امید حسینی نژاد

این نوشتار، یادی است از زنده یاد رمضانعلی شاکری، کتاب شناس و فرهیخته مشهدی، یکی از کسانی که تاریخ ماندگار کتاب و کتابخوانی شهر مشهد بود.

روزنامه «فکرآزاد» یکی از مجلاتی است که در اواخر دوره قاجار در مشهد به مدیریت احمد بهمنیار کرمانی منتشر می شد. از شماره پیشین در «خراسانیّات» اشعاری که در این مجله منتشر و در منابع دیگر درج نشده را استقصا و براساس ترتیب زمانی سلسله وار منتشر می کنیم.  

روزنامه «فکر آزاد» از مجلاتی است که در اواخر دوره قاجار در مشهد به مدیریت احمد بهمنیار کرمانی منتشر می شد. از شماره پیشین در «خراسانیّات» اشعاری که در این مجله منتشر و در منابع دیگر درج نشده را استقصا و بر اساس ترتیب زمانی سلسله وار منتشر می کنیم.  

روزنامه «فکرآزاد» یکی از مجلاتی است که در اواخر دوره قاجار در مشهد به مدیریت احمد بهمنیار کرمانی منتشر می شد. از شماره پیشین در «خراسانیّات» اشعاری که در این مجله منتشر و در منابع دیگر درج نشده را استقصا و براساس ترتیب زمانی سلسله وار منتشر می کنیم. در این شماره قصیده ای طولانی از احمد بهمنیار که طبق نوشته خودش باتوجه به اوضاع خاص آن دوره ساخته منتشر می شود. در ضمیمه شماره 35 این روزنامه قصیده طولانی از شیخ محمد خالصی مشهور به خالصی زاده از علمای مبارز عراق علیه استعمار انگلیس در استغاثه به حضرت رضا(ع) منشر شده بود. او مدتی در مشهد حضور داشت و سخنرانی های آتشین او برضد استعمار بین مردم بسیار طرفدار داشت. خالصی در زمان حضورش در مشهد شکواییه ای به پیشگاه امام رضا(ع) سرود و نیز احمد بهمنیار این قصیده را با مقدمه آن ترجمه و به عنوان ضمیمه در شماره 35 درج کرد.

روزنامه «فکرآزاد» یکی از مجلاتی است که در اواخر دوره قاجار در مشهد به مدیریت احمد بهمنیار کرمانی منتشر می شد. از شماره پیشین در «خراسانیّات» اشعاری که در این مجله منتشر و در منابع دیگر درج نشده را استقصا و براساس ترتیب زمانی سلسله وار منتشر می کنیم. در این شماره قصیده ای از دکتر غلامحسین یوسفی، استاد شناخته شده ادبیات فارسی دانشگاه مشهد در پاسداشت مقام استاد خویش، احمد بهمنیار آمده است. یوسفی این قصیده را زمانی که دانشجوی دوره لیسانس دانشکده ادبیات دانشگاه تهران بود، سروده است. همچنین در ادامه قصیده و یک رباعی از احمد بهمنیار و  دو قصیده ای از علی اکبر گلشن آزادی، قصیده ای از بدیع الزمان فروزانفر و شعری از میرزا آقا خان خوشکیش درج شده است. در ادامه نیز نقدی از آقای امیرشهیدی بر یکی از اشعار محمدتقی بهار آمده است.

درتاریخ پرفراز و نشیب خراسان  کم نیست دانشمندانی که از این خطه سربرآوردند و تاثیر بسزایی در حیات علمی وفرهنگی ایران زمین ایجاد کردند.کم نیست نسخه های خطی و اسناد برجای مانده از این خطه که هنوز کاری درخور بر روی آن ها انجام نشده و نیازمند معرفی شایسته است. از این شماره، بخشی با نام «خراسانیّات» به دیگر بخش های این مجله افزوده شد که در آن به معرفی میراث خطی و اسنادی این خطه خواهیم پرداخت. حسن مطلع این بخش را به معرفی روزنامه «فکرآزاد» که در اوایل قرن 14 خورشیدی که با مدیریت احمد بهمنیار کرمانی از سال 1301 تا 1303 خورشیدی منتشر می شد، اختصاص داده ایم. در این شماره چند قصیده، غزل و رباعی از احمد بهمنیار، ایرج جلال الممالک، میرزا عبدالحسین خان نصرت، حسن عمید و شیوا به همراه مقدمه ای کوتاه در اختیار خوانندگان عزیز قرار خواهد گرفت.  

زبان قرآن یکی از بحث برانگیزترین مسائلی است که در قرون متمادی اسلامی از دید صاحب نظران این حوزه دور نمانده است. با نگاهی دقیق به این مسئله و تطورات تاریخی آن می توان دریافت که نظرات علمای اسلامی در این حوزه در یک خط سیر خاص نبوده و بر اساس گفتمان های غالب و خاص هر دوره، نظراتی متناسب با آن ارائه شده است. در قرن دوم بحث های جدی پیرامون خلق قرآن در بین فرق اسلامی درگرفت به همین سبب هر یک از گروه ها درصدد بودند تا با اقامه برهان و دلایل درون دینی عقیده خود را به کرسی بنشانند. جریان خلق قرآن و درگیری های کلامی که به ویژه در اواخر دوران حکومت مامون عباسی به عنوان منشوری حکومتی تلقی گردید؛ تنها حربه ای سیاسی بر علیه مخالفان این نظریه نبود بلکه با نگاهی موشکافانه به این وقایع می توان دریافت که این مساله مقدمه ای برای مظریات پیرامون زبان قرآن و برداشت های تفسیری مفسران هرکدام از فرق اسلامی بوده است. در این مقال برآنیم تا به شواهد و قرائن این مسئله با تکیه بر نظرات متکلمان و مفسران معتزله و اشاعره و دیگر فرق بپردازیم.