احمد محمدیان

در طول تاریخ اسلام، عاشورا همواره به عنوان حقیقتی زنده، جاوید و الهام بخش آزادگان جهان بوده است. ادیبان و شاعران بسیاری در مدح و سوگ آن امام همام شعر سروده اند. در بین اشعار و مراثی حسینی عینیه جواهری از زمره اشعار ممتاز در ادبیات عربی و دارای اهمیت ادبی و فکری خاصی است. این نوشتار با شیوه توصیفی-تحلیلی و بررسی کتابخانه ای در پی پاسخ به این پرسش بنیادین است که جواهری به عنوان یک ادیب دگراندیش و نوپرداز با نگاهی نقادانه و گاهی بدبینانه؛ عاشورا را چگونه درک و در قاب تصویر بیان می کند؟ جواهری با همان نگاه نقادانه خود ابتدا بحث تحریف عاشورا را می پروراند. از نظر او مرثیه سرایان، سیاستمدارن و همراهی انسان های دردمند با واقعه عاشورا سه عامل تحریف قیام حسینی بوده است. او بعد از طرح این احتمالات در واقع به این عوامل انتقاد می کند. جواهری در ابتدا باوری کودکانه و معصوم به عاشورا دارد اما در پی فشار جریان های اجتماعی و سیاسی بدبینی بر اندیشه او حاکم می شود، به عاشورا شک می کند و تمام وجود او را شک فرا می گیرد تا اینکه راه حقیقت حسینی بر او متجلی و توسط اباعبدالله الحسین طریق هدایت را در می یابد تا جایی که «آمنت بالحسین7» می گوید.

 از منظر قرآن و روایات، الهی بودن دین مجوس قطعی است و رفتار ائمه اطهار‰و مسلمین از صدر اسلام با پیروان دین مجوس مانند برخورد با اهل کتاب بوده است؛ امّا در روایات، جناب زرتشت پیامبر صاحب شریعت دین مجوس نیست و وی به عنوان مدعی نبوت معرفی شده است. دو روایت اصلی و مهم در باب جناب زرتشت، مناظره حضرت رضا† با هربذ اکبر و مناظره امام صادق† با شخصی زندیق است که در روایت اوّل امام با کلمه زعم و گمان به نبوت جناب زرتشت اشاره دارد و زعم گمانی است که  احتمال کذب در آن قوی تر است و در قرآن زعم به معنای کذب به کار رفته است و ظهور در عدم حقیقت دارد. در روایت دوّم هم جناب زرتشت مدعی نبوت معرفی می شود و ادعا، طلب چیزی برای خود است و این طلب اعم از صدق و کذب است. مهم ترین نکته در رد نبوت زرتشت این است که روایات در مورد نبوت او ساکت هستند حال آن که ائمه در مناظراتشان هر کجا نامی از انبیاء الهی‰ برده شده است به نبوت ایشان تصریح کرده اند. روش پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و تحلیل محتوا می باشد.