الهام عیوض زاده

پایان دادن به فقر، نخستین هدف از اهداف اصلی توسعه پایدار است و بهره گیری از نوآوری های اجتماعی و فناورانه، ازجمله راهبردهای کلیدی برای دستیابی به این مهم قلمداد می شود. با این وجود، همچنان چارچوبی منسجم که شیوه نقش آفرینی هوش مصنوعی در توانمندسازی نوآوری اجتماعی برای کاهش فقر چندبُعدی را تبیین کند، به طور نظام مند ارائه نشده است. در این پژوهش، با تکیه بر رویکرد مفهومی نوآوری اجتماعی دیجیتال، به شکل دهی راه حل های نوین اجتماعی برای رفع فقر چندبُعدی جهت رفع این شکاف، پرداخته شده است. مطالعه کنونی با رویکرد کیفی و روش فراترکیب، به تحلیل نظام مند ۳۰ مقاله علمی برتر از پایگاه داده وب آوساینس در بازه زمانی ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴ پرداخته است. طی فرایند تحلیل مقالات، شناسه گذاری سه مرحله ای، اعتبارسنجی یافته ها و سپس تلفیق آنها در یک چارچوب مفهومی پنج بُعدی اعم از کارکردهای هوش مصنوعی، موانع، پیش نیازهای موفقیت، پیامدها و شرایط زمینه ای انجام شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که هوش مصنوعی می تواند از طریق مقیاس بندی ظرفیت جمعی، تسهیل کنش جمعی مبتنی بر داده، ایجاد بسترهای نوآوری مشارکتی و ارتقاء حکمرانی داده محور، نوآوری اجتماعی را شتاب داده و مسیرهای جدیدی برای کاهش فقر بگشاید. این پژوهش رویکرد مفهومی نوآوری اجتماعی دیجیتال را به طور خاص برای عصر هوش مصنوعی توسعه می دهد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر نوآوری های باز بر عملکرد نوآورانه اقتصادی و پایدار در واحدهای تحقیق و توسعه گروه مپنا با استفاده از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری، انجام گرفت.این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی و به روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری این مطالعه را مدیران و کارشناسان واحدهای تحقیق و توسعه گروه بین المللی مپنا (تولیدی، صنعتی و بازرگانی) شامل می شود. انتخاب افراد نمونه به روش نمونه گیری تصادفی ساده بود. براساس فرمول کوکران 143 نفر به عنوان حجم نمونه برآورد گردیدند. داده های مورد نیاز در این مطالعه با استفاده از ابزار پرسشنامه برگرفته از شاخص های ارائه شده در پژوهش روتر و همکاران(2018) گردآوری گردید. آنالیز داده ها و آزمون فرضیه های توسط نرم افزار SPSS و smart pls صورت گرفت. یافته ها نشان داد که 614/0 از تغییرات متغیر عملکرد نوآورانه اقتصادی تحت تاثیر متغیر نوآوری های باز قرار دارد. 412/0 از تغییرات متغیر عملکرد نوآورانه پایدار تحت تاثیر متغیر نوآوری های باز قرار دارد. همچنین بر اساس نتایج حاصله 342/0 از تغییرات متغیر عملکرد نوآورانه پایدار تحت تاثیر متغیر عملکرد نوآوری های اقتصادی قرار دارد.