روح الله خالدی

بهره وری منابع انسانی نقش حیاتی در بهبود عملکرد سازمان ها دارد و از آن به عنوان عامل اصلی برای توسعه و بقای سازمان ها یاد می شود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر بهره وری منابع انسانی در وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و ارائه الگویی برای بهبود آن انجام شده است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش شناسی، آمیخته اکتشافی متوالی است. در ابتدا، داده های کیفی از طریق مصاحبه های عمیق و هدفمند با 18 نفر از مدیران بخش سلامت جمع آوری شد. مصاحبه ها با روش گلوله برفی و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. در فرآیند تحلیل داده های کیفی، از تحلیل تماتیک استفاده شد و داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی موردبررسی قرار گرفتند و پس ازآن، داده ها با استفاده از نرم افزار Atlas.ti تجزیه وتحلیل و 118 کد اولیه، 75 مقوله فرعی و 6 مقوله اصلی احصاء شدند. در مرحله کمی، پرسشنامه ای محقق ساخته با 30 سؤال بر اساس نتایج حاصل از مصاحبه ها و مدل های معتبر بهره وری منابع انسانی در پنج بخش مختلف شامل اطلاعات دموگرافیک، عوامل تأثیرگذار بر بهره وری منابع انسانی، چالش ها، فرصت ها و ارزیابی کلی عملکرد طراحی گردید. روایی پرسشنامه به صورت روایی محتوا از طریق ارزیابی توسط متخصصان و همچنین، روایی سازه از طریق تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) مورد ارزیابی و تأیید قرار گرفت و پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ عدد (0/87) به دست آمد که نشان دهنده پایایی مطلوب ابزار اندازه گیری می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران وزارت بهداشت و دانشگاه های زیرمجموعه آن بود. تعداد حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 296 نفر تعیین و به روش نمونه گیری تصادفی ساده، پرسشنامه توزیع و جمع آوری و داده های کمی با استفاده از روش های آماری توصیفی و مدل سازی معادلات ساختاری تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که عواملی مانند ارزیابی عملکرد، رضایت شغلی، شایستگی ها و محیط کاری بر بهره وری منابع انسانی تأثیر دارند. همچنین، چالش هایی مانند کمبود منابع و فرصت هایی نظیر آموزش و توسعه منابع انسانی، به عنوان عوامل مؤثر شناسایی شدند.