سید ایثار حسین شاه

مشروط بودن یا نبودنِ جواز قصاص مرد در برابر زن به پرداخت فاضل دیه یکی از مباحث اختلافی در فقه فریقین است که به تفاسیر نیز راه یافته است. این مطالعه درصدد بررسی این موضوع از نگاه دو تفسیر شیعه کنز العرفان فی فقه القرآن و زبده البیان فی احکام القرآن در مقایسه با دو تفسیر اهل سنتِ احکام القرآن و الجامع لأحکام القرآن است. نکته مشترک تفاسیر پیش گفته پذیرش اصل جواز قصاص مرد در برابر زن است. مشروط بودن جواز قصاص پیش گفته به پرداخت فاضل دیه در دو تفسیر شیعه و مشروط نبودن آن در دو تفسیر اهل سنت از نکات اختلافی این دو دسته تفسیر است. دو مفسر اهل سنت به ویژه نویسنده تفسیر احکام القرآن بر دلالت عموم آیات قصاص پافشاری دارند، درحالی که دو مفسر شیعه بر عدم دلالت آیات بر احکام پیش گفته اصرار می ورزند. نبودن عموم و اطلاق در آیات قصاص دلیل معتبر و مهم دو مفسر شیعه بر نفی استدلال پیش گفته است. نظریه مشروطیت قصاص پیش گفته به پرداخت فاضل دیه از پشتیبانی روایات معتبر و مرجحات روایی نیز برخوردار است.