یدالله رفیعی

یدالله رفیعی

مدرک تحصیلی: دکتری تخصصی, زبان و ادبیات عرب, دانشگاه آزاد اسلامی
رتبه علمی: دانشیار، گروه پژوهشی ترجمه و کاربردهای اجتماعی ادبیات، پژوهشکده زبان و ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
پست الکترونیکی: Rafiei_y20@yahoo.com
لینک رزومه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۷ مورد از کل ۱۷ مورد.
۱.

النعت و دلالاته النحویه فی خطب نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال ۲۸ یهار و تابستان ۱۴۰۴ (۱۴۴۶.ق) شماره ۱ (پیاپی ۵۵) 303-326

کلیدواژه‌ها: النحو الدلاله النعت الإمام علی (ع) نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
کان علم النحو هو أساسیه العلم عند تدریس اللغه العربیه، لأنّ علم النحو یهتم عن تغییر الحرکه فی آخر الکلمه. فی هذا البحث یبحث الباحث بعض الأبواب من علم النحو و هو النعت و أغراضه فی خطب نهج البلاغه . وتأتی أهمیه هذه الدراسه لمعالجتها موضوع النعت فی الإمام علی (ع) لأنّه یحمل دلالات خصبه توثر فی فهم نص الخطب. یقوم هذا البحث بدراسه تحلیلیه لأهم دلالات النعت فی خطب نهج البلاغه معتمدا فی ذلک علی المنهج الوصفی-التحلیلی للوقوف علی مکانه دلالات النعت فی کلام الإمام علی (ع). تبحث هذه الدراسه فی النعت فی خطب الإمام علی (ع) و تعرض نماذج للنعت و أشکاله و أنواعه کافه وتبین أهم الدلالات التی تخرج إلیها السیاقات المختلفه. ثم تطرقت عن المسالک التی یرد علیها فی التألیف و النظم. اذ عرضت لأنواع النعت و دلالته المعنویه فی خطب الإمام علی (ع) و المعنی المتضمن فیها فتوصلت إلی دلالات معنویه متعدده ذکرتها فی البحث کالمدح والثناء والتخصیص والتوضیح ....و غیرها. و من نتائج هذه الدراسه أن النعت یخرج دلالته إلی الدلاله الأصلیه و هی ما أسمیته التخصیص المحض و التوضیح المحض و الدلاله الفرعیه المرتبطه بالسیاق.
۲.

اطناب و گونه های آن در ثلث آخر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین در مطالعات علوم انسانی اسلامی سال دوم بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳ 139 - 155
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۶۴
شناخت علوم بلاغی در درک لطائف و دقائق قرآن نقش مهمی دارند. یکی از زیرشاخه های علم  معانی  بحث «ایجاز، اطناب و مساوات» است که از دیرباز مورد توجه علمای بلاغت بوده است، به گونه ای که برخی از علمای اهل فن، بلاغت را به این بحث محدود و منحصر کرده اند. از این رو در بر شمردن گونه های ایجاز، اطناب و مساوات نظریات گوناگونی ارائه شده است و این ویژگی در تعریف اطناب و برشمردن گونه های آن نمود بیشتری دارد. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی  پس از مراجعه به کتب متعدد و دست اول بلاغت، تعریف کاملی از اطناب و گونه های آن ارائه نموده و شواهد کاملی از موارد اطناب در ثلث آخر قرآن کریم را استخراج کرده است تا در نتیجه بسترمناسبی برای توانمند ساختن مخاطب در به کارگیری عملی و آسان اطناب در این بخش از قرآن و کاربرد آن در جای مناسب خود فراهم گردد.
۳.

معناشناسی واژه «جُناح» در قرآن کریم بر مبنای رویکرد ساخت گرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 60 - 83
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۲۶۹
معناشناسی واژگان قرآن کریم از جمله علوم زبانی است که در سال های اخیر مورد توجه پژوهشگران بسیاری قرار گرفته است و به عنوان یکی از ابزارهای دقیق جهت تشخیص معنای حقیقی کلام وحیانی به شمار می رود. این مقاله در پی آن است با روش توصیفی_تحلیلی معنای اصطلاحی واژه «جُناح»، ویژگی حروف و کارکرد معنای آوای آن، ساختار صرفی، نحوی و بلاغی عباراتی از قرآن کریم که واژه مذکور در آن به کاررفته و در نهایت محور جانشینی و هم نشینی واژه مذکور و مشتقات منسوب به آن را با رویکرد معناشناسی مورد بررسی قرار دهد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است با وجود اختلاف نظر بر معرّب و اصیل بودن واژه «جُناح»، انتساب آن به صورت تحول یافته واژه «ویناس» در زبان فارسی باستان قابل قبول تر است. همچنین معنای حروف نیز بیان کننده آن است که این واژه کمتر بر معنای مشتقات خود و ریشه «جَنح» دلالت دارد. ساختار آن در آیات به نحوی است که در قالب جملات اسمیه منفی و در آیات مدنی قرآن بیشتر برای بیان مضامین حقوقی، آداب و حدود به کار رفته است. همنشین های آن از تنوع زیادی برخوردار نیست و تنها رابطه همنشینی حاکم بر آن ها مکملی است. دو جانشین «إثم» و «حَرج» در ساختاری مشابه برای «جُناح»  شناسایی شده که تا حدودی با یک دیگر اختلاف معنا دارند. مشتقات به کاررفته از این واژه با توجه به فضا و ساختار متفاوت با آیات «جُناح»، از روابطی متفاوت تر از «جُناح» با همنشین های خود برخوردارند و همگی در آیاتی با بار معنایی مثبت به کار رفته اند.
۴.

بررسی تطبیقی نماد های طبیعت در شعر سهراب سپهری و سمیح قاسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی دوره ۱۶ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۶۳ 117 - 136
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۲۹۳
رمز و نماد گاهی در قالب الفاظ و کلمات پدیدار می شود و در این صورت واژگان در معنای فرا واقعی خود به کار می روند، برخی از این واژگان، عناصر طبیعت است بر این اساس می توان گفت؛ دادن جنبه های نمادین و تمثیلی به عناصری از طبیعت، هنری است که اگر هوشمندانه در شعر به کار رود دلالت های ضمنی و خلاقانه ای را ایجاد می کند. سهراب سپهری و سمیح قاسم دو شاعر از دو فرهنگ متفاوت ایرانی و عربی هستند که بررسی و تحقیق در شعرشان نشان می دهد که رمز و نماد در بیان مفاهیم، آموزه ها و افکارشان بسیار مورد توجه بوده است و طبیعت گرایی یکی از وجوه مشترک آنها به شمار می رود. یافته های این پژوهش که به روش تحلیلی- توصیفی انجام شده است بیان کننده آن است که سهراب به عنوان یک شاعر نوپرداز و رمانتیست در اشعار خود بسیاری از عناصر طبیعت را به تصویر کشیده است و سمیح قاسم به عنوان یکی از بزرگان رمزگرا در شعر معاصر عربی، برای بیان واقعیت جامعه و مشکلات اجتماعی به عناصری از طبیعت، خاصیت نمادین بخشیده است.
۵.

جمالیه التعریف فی سوره الملک المبارکه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و چهارم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۴۸) 143-166

کلیدواژه‌ها: القرآن الکریم سوره الملک البلاغه التعریف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۲۷۴
إحدی القضایا الهامه فی البلاغه موضوع التعریف والذی یندرج من ضمن علم المعانی ولاستخدام التعریف أغراض بلاغیه کثیره یمکن استشفافها فی القرآن أی استشفاف ولاستخدام الکلمه معرفه أرجحیه لما یحتویه من معنی لایمکن التعبیر عنه بالتنکیر. وإن التعریف یعتبر من الأسالیب البلاغیه التی تقتضیها أحوال المخاطبین و یقصدها المتکلم وقد تکلم النحاه عنها من الناحیه الإعرابیه المحضه والبیانیون وأما علماء البلاغه کان حدیثهم من زاویه أخری و مجال آخر حیث تحدثوا عن الأغراض و الدواعی التی یکون من أجلها التعریف. وفی ظل ما تضمنته سوره الملک الکریمه من أغراض سنقف أمام بعض ما ورد فیها من التعریف لنکشف عن اسرار التعبیر به مستعینین بآراء العلماء. للوصول علی هذا الهدف اعتمدنا علی المنهج الوصفی التحلیلی. لهذا قمنا بإحصاء هذه الظاهره وتبیین جمالیاتها فی خلال هذه السوره وأوردنا المعانی الرائعه لها فی بعض الآیات کالتعظیم والتوبیخ والاختصار والایجاز وتقریع المخاطب و... ونتائج البحث تشیر إلی أنّ الضمیر یدّل أحیانا علی تمییز للمتکلم والإشاره تدلّ علی القرب الحقیقی وقد تأتی لتوبیخ الکفار فالموصول قد یأتی فی السورهلإفاده عظمه وتحقق الغرض من الآیه.
۶.

بررسی تطبیقی مقاصد بلاغی اسلوب ندا در شعر حافظ و ابن فارض(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کهن نامه ادب پارسی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) 53-77

کلیدواژه‌ها: اسلوب خطاب شعر عرفانی حافظ ابن فارض استنطاق ادبیات تطبیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۰ تعداد دانلود : ۶۸۵
نوع خطاب ها و حروف به کار رفته در اسلوب ندا در هر زبان بیانگر سطح بلاغت آن زبان در این زمینه است و هر کدام برای منظوری خاص برای بیان احساسات گوینده آن به کار گرفته می شود. به همین دلیل برخی ادیبان و علمای بلاغت که در متون و کتاب های مختلف به بررسی زیبایی های موجود در اسلوب های مختلف بلاغی می پردازند، منادا را به عنوان یکی از این اسلوب ها بررسی زیباشناسی می کنند. نگارندگان در جستار پیش رو با استفاده از شیوه استنطاقی و با بهره گیری از روش تحلیل محتوا قصد دارند اغراض و مقاصد ندا را در شعر حافظ و ابن فارض با تکیه بر ادبیات تطبیقی مکتب آمریکایی تبیین نماید. یافته ها بیانگر آن است که آن دو ابتدا با استفاده از منادا باعث جلب توجه مخاطب شده و سپس به کمک جمله های دارای نقش ترغیبی (امری، خبری، پرسشی، التزامی، شرطی و بازدارنده) که پس از منادا قرار می گیرد، به انتقال پیام و انگیزش مخاطب می پردازد؛ با توجه به اینکه جملات پس از ندا معمولاً حامل پیام مهمی از جمله نقش ترغیبی از سوی گوینده است، این دو شاعر نقش ترغیبی زبان را در این گونه از جملات که بیشتر دارای درون مایه های عرفانی هستند، مراد قلبی خویش را بیان می کنند.
۷.

روش شناسی کتاب الأصول فی النحو ابن سراج (با تکیه بر نقد و بررسی ویژگی های کتاب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم آبان ۱۳۹۸ شماره ۸ (پیاپی ۷۲) 177-206
تعداد بازدید : ۷۳۱ تعداد دانلود : ۷۱۷
اختلافات فراوان میان دو مکتب نحوی بصره و کوفه باعث شد تا برای نحو هم چون فقه و کلام علمی پدید آید و پژوهش گر ان این حوزه ازطریق آن استنباط احکام نحوی را دریابند که آن را «أصول النحو» یا «علل النحو» نامیده اند. ابن سراج ازجمله کسانی است که در کتاب الأصول فی النحو به این علم پرداخته است. بسط و تفصیل او در باب ها و فصل های این کتاب بر ذهن دریابنده این دانشمند بزرگ دلالت دارد و بیان گر آن است که وی حق مطلب را در بیان و باب بندی علم نحو و تاحدی در علم اصول نحو ادا کرده است. مقاله حاضر با شیوه توصیفی تحلیلی روش ابن سراج را در کتابش بررسی کرده است. مهم ترین یافته های این پژوهش نمایان گر آن است که این کتاب نظمی منطقی دارد و ابن سراج در آن افزون بر به دست دادن نظرهای نوین، اصول دو مکتب بصری و کوفی را به گونه ای معقول درهم آمیخته است. او در بهره گیری از آثار پیش از خود به تقلید صرف نپرداخته، بلکه پیوسته تلاش کرده است تا مطلبی نو بر یافته های پیشین بیفزاید. اهمیت این موضوع در آن است که تاکنون پژوهشی درباره ابن سراج و کتابش به پارسی مشاهده نشده و پژوهش گر ان این حوزه در عصر حاضر به علم اصول توجهی نکرده اند.
۸.

بررسی تحلیلی واقعه غدیر خم در آئینه شعر بولس سلامه

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 95 - 117

کلیدواژه‌ها: غدیر امام علی (ع) شعر بولس سلامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۲ تعداد دانلود : ۵۳۶
واقعه انکارناپذیر غدیر در تاریخ اسلام، ضمیر هر واقع بینی را روشن می کند و نکته های معرفت را به هر منصفی می آموزد. شعرای بسیاری در طول تاریخ ادبیات بشر، واقعه غدیر را دستمایه سرایش اشعار خود قرار داده و آثار نغز بسیاری در این زمینه آفریده اند. این سروده ها حاکی از بیان داستان غدیر و ولایت و محبت به علی (ع) است. بررسی غدیریه های بولس سلامه، شاعر مسیحی مذهب لبنانی، نشان می دهد که امام علی (ع) و مسأله غدیر در اندیشه شعری وی جایگاه منحصر به فردی دارد. ملحمه (عیدالغدیر) که از زیباترین سروده های حماسی ا ست، گویای عشق راستین شاعر به امام علی (ع) و بیانگر حوادث و وقایع روز غدیر است. در این مقاله، واقعه غدیر در اندیشه شعری سلامه، به روش توصیفی تحلیلی بررسی شد. وی در قالب موضوعاتی؛ مانند: علی (ع) وارث و برادر نبی (ص)، حجه الوداع، ابلاغ پیام از جانب جبرئیل و ... به توصیف غدیر در شعر خویش پرداخته است.
۹.

درآمدی بر زمینه های نوستالژی در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه امام علی (ع) نوستالژی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر شعر و ادبیات در روایات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات موارد دیگر متون حدیث نهج البلاغه پژوهی
تعداد بازدید : ۸۰۵ تعداد دانلود : ۶۹۵
نوستالژی یک حالت روحی بوده و یکی از رفتارهای ناخود آگاه انسان به شمار می آید که در پی انگیزش های فردی یا اجتماعی و سیاسی به وجود می آید. امام علی(ع) نیز به عنوان یک انسان که در جامعه خویش زندگی می کرد و واقعیت های آن را ملاحظه می نمود، گاهی چنین حسی برایش دست می داد. مرور گذاری کتاب نهج البلاغه بیانگر انعکاس حس غربت امام به خاطر رخدادهای جامعه پیرامونش است. نیرنگ دشمنان، ساده لوحی سپاهیان، دغدغه آینده مردم، نگرانی به خاطر تساهل دینی و کاهلی در اجرای احکام و انحراف جامعه از مسیر اصلی، چیزهایی بود که بیشتر بدان حس دامن می زد. پژوهش حاضر با تکیه بر روش تحلیلی توصیفی سعی دارد به این پرسش اصلی پاسخ بگوید که حس نوستالژیک امام در نهج البلاغه چگونه منعکس شده است؟ یافته های پژوهش بیانگر آن است که ابعاد گوناگون نوستالژی در نهج البلاغه انعکاس یافته است و دو بعد سیاسی و دینی نوستالژیک بیشتر از سایر جنبه ها مشهود است.
۱۰.

بررسی و نقد کتاب «قَطرُالنَّدی و بَلُّ الصَّدی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال شانزدهم ۱۳۹۵ «ویژه نامه اقتصاد مقاومتی»
تعداد بازدید : ۱۵۴۴ تعداد دانلود : ۱۲۲۴
کتاب قطر الندی و بل الصدی یک دوره نسبتا کاملی از قواعد زبان عربی به ویژه نحو را در بر دارد که ابن هشام انصاری آن را در قرن هشتم هجری قمری به رشته تحریر در آورد و از آن زمان تاکنون شروح متعددی بر آن نوشته شده است و همواره یکی از منابع مهم درسی حوزه و دانشگاه به شمار می رود که این امر حاکی از اهمیت آن در یادگیری قواعد زبان عربی است. از این رو نگارنده برآن شد تا از جهت محتوایی این اثر مهم را بررسی و افزون بر ذکر مزایا و نقاط قوت، با بهره گیری از آموزه های قواعد زبان عربی در کتب صرف و نحو پاره ای از کاستی های آن را ارزیابی کند. این کتاب مانند همه تالیفات بشری کاستی هایی دارد و یافته های این پژوهش بیانگر آن است که این کتاب با وجود نقاط قوت فراوان، دارای ابهاماتی است که بسیاری از دانشجویان عزیز را در یادگیری آن با مشکل مواجه ساخته است که شرح و ترجمه آن را به زبان فارسی ضروری می نماید و نگارنده به یاری خداوند متعال این مهم را به عهده گرفته و در شرف اتمام آن می باشد.
۱۱.

تجلّی مضامین کلام امام علی (ع) در شعر متنبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۹

کلیدواژه‌ها: حکمت امام علی (ع) شعر عربی متنبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۸ تعداد دانلود : ۱۹۹۴
بینامتنی یا تناص، امروزه از مباحثی است که در تحلیل متون ادبی اهمیت فراوانی دارد. یکی از این متن ها که همیشه، در طی چهارده قرن، به آن مراجعه می شده، سخنان علی (ع) است. این سخنان، مانند یک دایرةالمعارف است. سخنان امام علی (ع)، نمایشی زیبا و دل انگیز از رابطه انسان با خداوند است و ازجمله مباحث آن، الهیات، سلوک، عبادت، دعا، مناجات، نفی دنیاپرستی، حماسه، شجاعت، اخلاق، تهذیب نفس، و اصول و موازین اجتماعی است. ازاین رو هرکس به اندازه توانش می تواند از آن بهره گیرد؛ کسانی که توان علمی، استعداد و هوش بیشتری دارند، بیشتر از دیگران می توانند در آثار خود از کلام امام استفاده کنند. در این میان، شاعران و نویسندگان در ادبیات عربی و فارسی، بیشتر از همه از کلام امیرالمؤمنین (ع) متأثر شده اند. ازجمله شاعران عرب، متنبی است که سحر کلام وی همیشه توجه ادب پژوهان را به خود جلب کرده است. یکی از امتیازات شعر وی، وجود مضامین حکمی است؛ تا جایی که لقب «شاعر حکیم» به وی داده شده است. بدون شک، متنبی از کلام علی (ع)، چه در مضامین حکمی و چه در سایر مضامین، بهره های فراوان برده است. در مقاله حاضر برآنیم تا با ذکر نمونه هایی، چگونگی تجلی مضامین کلام امام (ع) را در شعر متنبی، تبیین و اطلاعات به دست آمده را تجزیه وتحلیل کنیم.
۱۲.

تطبیق معنایی "شجاعت" در قرآن و فرهنگ جاهلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال پنجم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۷ 27 - 46

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم شعر عربی سنت جنگ جاهلیت اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۹۶
در دوره جاهلی اعراب آداب و اندیشه های عجیب و غریبی داشتند. اسلام بیشتر این آداب و اندیشه ها را از آنجا که در اساس ناسازگار و مغایر با وحی و سنت الهی بود مردود شمرد، اما برخی از آن ها را با تغییرات و اصلاحاتی در شکل و جوهر پذیرفت و موفق شد که از آن ها اندیشه های اخلاقی متعالی ای بسازد. در این میان واژگان در انتقال این اصلاحات و تغییر مفاهیم نقش ارزنده ای را ایفا کردند. این مقاله با این فرض که معنای شجاعت جاهلی با معنای قرآنی آن یکی است به تبیین مقایسه ای مفهوم شجاعت در قرآن و فرهنگ جاهلی می پردازد، که حوزه معنایی وسیعی داشته و در انتقال معنای نسخ یک فرهنگ و ایجاد فرهنگی متعالی مؤثر بوده و معنای والای اخلاقی را بازگو می کند.
۱۳.

بررسی تطبیقی شعر احمد صافی و بهار (با تکیه بر موضوع دین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پارسی معاصر سال سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۸)

کلیدواژه‌ها: ملک الشعرای بهار اندیشه دینی شعر مذهبی احمد صافی النجفی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی مفاهیم دینی و مذهبی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق ادبیات فارسی و ادبیات عرب
تعداد بازدید : ۱۷۷۰ تعداد دانلود : ۱۱۳۷
شعر از آغاز حیات بشری، با همه لحظات آسمانی و زمینی اش، با انسان همراه بوده است. هرچند شعر در مکتب متعالی اسلام جایگاه واقعی و دینی یافت، در زبان های مختلف به ویژه عربی و فارسی تکامل خود را در قالب های متفاوت نشان داد. اگر شعر و شاعری درخدمت خیر و صلاح جامعه باشد و جامعه بشری را به سوی اخلاق فاضله و ایمان به خدا سوق دهد، بدون تردید مورد تأیید اسلام است و قرآن و پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) از چنین شعری حمایت می کنند. از صدر اسلام تا کنون، با تمسّک به سنّت پیامبر اکرم (ص)، از شعر به عنوان سلاحی کارآمد و حتی معنوی در دفاع از دین و مبانی آن و نیز مقابله با تهاجم دشمن استفاده شده است. در این خصوص، بهار و احمد صافی از نمونه های بارزی هستند که در لابه لای اشعارشان باورهای دینی و آموزه های اعتقادی نمودی روشن دارد. در این مقاله سعی شده است ظهور و بروز اندیشه های دینی در اشعار این دو شاعر معاصر به روش تحلیل محتوا بررسی شود.
۱۴.

اندیشه دینی در اشعار ملک الشعرای بهار و احمد صافی النجفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال هفتم بهار ۱۳۹۲ شماره ۲۵ 49 - 71

کلیدواژه‌ها: اندیشه های دینی شعر مذهبی ملکالشعرای بهار احمد صافی النجفی ادبیات معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۲۱۴
اگر شعر و شاعری در خدمت خیر و صلاح جامعه باشد، و آن را به سوی اخلاق فاضله و ایمان به خدا سوق دهد؛ بدون تردید مورد تأیید اسلام است، که قرآن، پیامبر گرامی اسلام(ص) و اهل بیت(ع) هم از چنین شعری حمایت می کنند. از صدر اسلام تا حال با تمسک به سنت پیامبر اکرم(ص)، از شعر به عنوان سلاحی کارآمد و معنوی در دفاع از دین و مبانی آن، و نیز مقابله با تهاجم دشمن استفاده شده است . در این خصوص بهار و احمد صافی از نمونه های بارزی هستند که د ر لابه لای اشعارشان باورهای دینی و آموزههای اعتقادی، نمودی روشن دارد. تلاش این مقاله بر آن است که ظهور و بروز اندیشههای دینی، در اشعار این دو شاعر معاصر را با روش تحلیل محتوا بررسی نماید.
۱۵.

الصلات بین الحضارتین الإسلامیة و الرومانیة (اعتماداً علی العلاقات السیاسیة بین الرشید و شارلمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۲ (۱۴۳۴ ه.ق) شماره ۱ (پیاپی ۳۱)

کلیدواژه‌ها: هارون الرشید الإسلام الرومان شارلمان العلاقات السیاسیة

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۷ تعداد دانلود : ۸۹۱
أصبحت العلاقة بین الدولة العباسیة والإمبراطوریة البیزنطیة خلال أیام الرشید عدائیة أکثر من ذی قبل. من ناحیة أخری کان التفاهم الذی توطّد بین العباسیین والفرنجة من أهم الاسباب التی حالت بین البیزنطیین وبین مواصلة العدوان بخوفهم من تعاون الطرفین علیهم والذی لم یختف بوفاة الرشید؛ بل ظلت أواصره معقودة حتی أوائل عصر المأمون. خلف شارلمان الکبیر، أباه ببین القصیر علی عرش فرنسا، وعلاقته مع القسطنطینیة غیر حسنة علی ما کانت علیه فی عهد والده. وأراد البابا أن یستفید من قوة شارلمان. ولذا رغب البابا فی تتویج شارلمان فدهنه بالزیت المقدس وألبسه تاج الإمبراطوریة فی أواخر القرن الثامن. وکان شارلمان مضطراً للحفاظ علی علاقات دبلوماسیة مع بغداد، إذ کان لهما عدوّ مشترک وهو الدولة الأمویة فی الأندلس. فشارلمان لم یتقرب إلی الرشید ولم یجب هذا طلبه ویبادله الصداقة و المودة إلّا إذا إقتضت مصالحهما السیاسیة. هذه الأمور وعوامل أخری ساعدت علی استئناف الصلات بین الخلیفة هارون الرشید وشارلمان الکبیر.
۱۶.

با متنبی در دیوانش(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: ادبیات فارسی دانشگاه آزاد خوی پاییز و زمستان ۱۳۸۷ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: دیوان تاریخی موضوعی متنبی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب کلیات ادباء
تعداد بازدید : ۳۸۹۷ تعداد دانلود : ۱۴۱۵
از آنجایی که نگارنده مقاله، اخیرا یک طرح تحقیقاتی درباره دیوان متنبی تحت عنوان «بررسی استعاره و تمثیل در دیوان متنبی» انجام داده است و در این تحقیق تمام دیوان را بیت به بیت از نظر گذرانده است و ابیاتی را که به نظر وی دارای استعاره و تمثیل بوده است استخراج کرده است و هر بیت را ابتدا به فارسی شرح داده، سپس وجوه بلاغی آن را بررسی کرده است و برای این امر بدیهی است که به بسیاری از شروح دیوان مراجعه کرده است، لذا دریافته است که اشعار متنبی را از دو جهت می توان بررسی کرد: 1- تاریخی 2- موضوعی.هرچند دیوان متنبی بارها به عربی شرح داده شده است و مقالات زیادی پیرامون آن نوشته شده است ولی برای آشنایی بیشتر با بازتاب مسایل تاریخی و بلاغی در شعر متنبی ضروری می نماید که مقالاتی هم در این زمینه نوشته شود تا این شاعر بزرگ بیش از پیش به اهل ادب معرفی گردد.در این مقاله اشعار متنبی از این دو جهت بررسی می شود ولی چون برای ذکر شواهد زیاد، در این مقاله مجالی نیست، تنها به ذکر یک یا دو مورد اکتفا می شود وگرنه پر واضح است که برای هر مورد چندین نمونه می توان ذکر کرد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان