بینا رشته ای

ادبیات تطبیقی از دهه هفتاد میلادی بر اساس نظریات رنه ولک و هنری رماک پا به عرصه جدید مطالعات بینا رشته ای نهاد. مطالعه ارتباط بین ادبیات و هنر، مانند ادبیات و نقاشی، یکی از عرصه هایی است که توجه پژوهشگران ادبیات تطبیقی را در چند دهه اخیر به خود جلب کرده است. در این نوشتار کوشیده ایم با بررسی شعر و نقاشی سهراب سپهری، ارتباط بین ادبیات و هنر را روشن کنیم. آنچه در این پژوهش بینارشته ای تحلیل می شود، مفاهیم ایستایی و پویایی است که در بیان نوشتاری شعر و بیان تصویری نقاشی به روش های متفاوتی رخ می نماید. هرچند اهمیت این پ ژوهش در بینارشته ای بودن آن است، منظر جدیدی برای درک بهتر اشعار و نقاشی های سهراب سپهری می گشاید. نویسندگان تلاش کرده اند تا با تبیین چارچوب نظری و روش تحقیق، راه را برای مطالعات بینارشته ای در این حوزه از قلمرو ادبیات تطبیقی بگشایند.

پژوهش های میان رشته ای در جهان نوین و به ویژه در دهه های اخیر و در پی ظهور مسائل پیچیده و چند تباری اجتماعی- زیستی در جوامع شهروندی، مورد توجه دانش پژوهان دانشگاهی و مدیران ساختار های اجتماعی قرار گرفته است. نوپدید بودن و گسترش پژوهش های میان رشته ای و میزان و عمق امتزاج و تلفیق این علوم، موجب مطرح شدن گونه ها و رویکرد های متفاوتی از آن شده که کلان طیف های آن عبارتند از: چند رشته ای، بینا رشته ای و فرا رشته ای. میان رشته ای بین منابع اسلامی و به ویژه تفسیر قرآن با سایر علوم بشری، از این قاعده مستثنی نیست. پرسش اصلی مقاله حاضر که با روش مساله محور، توصیفی، تحلیلی و نظری کنکاش می شود، آن است که مستندات فرارشته ای بودن مطالعات تفسیری قرآن چیست؟ دستاورد این پژوهش، دستیابی به مستندات چهارگانه در احتساب مطالعات تفسیری قرآن به عنوان تحقیقی فرارشته ای به شرح ذیل است: اول، وجود شاخصه های چهارگانه پژوهش های فرارشته ای در مطالعات قرآنی؛ دوم، نقش مولفه های چهارگانه متن پژوهی (= نویسنده، متن، خواننده و واقعیت پنهان و تاریخی متن) در مطالعات تفسیری است که مقتضی فرا رشته ای می باشد؛ سوم، کاربست رویکرد های پنج گانه معناشناختی تحلیل واژه ها، تاریخی واژگان، گفتمان حاکم بر متن و معناشناسی شناختی زبان و ذهن که مقتضی عبور از مرز های تخصصی علوم می باشد؛ چهارم، ارتباط بنیادین مفاهیم قرآنی با کلان رشته های سه گانه (= علوم انسانی غیر تجربی و تجربی و علوم تجربی طبیعی) و گستره وسیعی از ذیل رشته های علمی.