نظریه اریکسون

روان شناسی شخصیت، یکی از ابعاد مهم علم روان شناسی است و نظریه پردازان برجسته ای در این حوزه به فعالیت پرداخته اند. با تحلیل شخصیت های مختلف از جمله: شخصیت های داستان، فیلمنامه، رمان و ..... می توان به عمق شخصیت آن ها و پیام نهایی که در رفتار و شخصیت آن ها نهادینه شده است، پی برد. متاسفانه تحلیل شخصیت هایی که تاکنون در حوزه های مختلف صورت گرفته است، در اکثر موارد متمرکز بر شخصیت های بزرگسال بوده و کمتر به تحلیل شخصیت های کودکان پرداخته شده است. هدف این مقاله، تحلیل روان شناختی شخصیت علی و زهرا،کودکان نقش اول فیلمنامه ی بچه های آسمان از مجید مجیدی، مطابق نظریه روانی - اجتماعی اریکسون به روش تحلیلی – توصیفی می باشد. این فیلمنامه از معروف ترین و موفق ترین آثار سینمایی معاصر بوده و جوایز بین المللی متعددی دریافت کرده است. هم چنین این فیلمنامه به دلیل داشتن مضامین عمیق والای انسانی، در کتاب آموزش زبان انگلیسی دوره ی دبیرستان کشور ژاپن، تحت عنوان \" یک جفت کفش \" در ده صفحه و همراه با عکس هایی از این فیلم تدریس می شود. مطابق با نتایج به دست آمده، به نظر می رسد که علی و زهرا بحران پیش روی خود ( سخت کوشی در برابر حقارت ) را با موفقیت پشت سر گذاشته و با آمادگی وارد مراحل بعدی رشد روانی – اجتماعی خواهند شد و این موفقیت را تا حدود بسیاری مرهون نقش والدین و اطرافیان آن ها در زندگی خود هستند.

یکی از ابعاد مهم در روانشناسی بعد شخصیتی انسان هاست. نظریه پردازان بسیاری در این زمینه مطالعه نموده و نظریات متعددی را ارائه کرده اند. یکی از این نظریه پردازان اریک اریکسون است. به عقیده او شخصیت افراد در مراحل مختلف به طور وسیع و گسترده در تعامل اجتماعی رشد پیدا می کند و انسان در هر مرحله ای از زندگی و شکل گیری شخصیت خود، در انباشتی از تلاش فردی، اجتماعی و جهت گیری روانی خاص قرار می گیرد. بنابراین نظریه «مراحل هشت گانه زندگی انسان» ترسیم شده است. حمیدرضا شاه آبادی داستان نویس معاصر حوزه کودک و نوجوان در زمینه شخصیت پردازی داستانی بسیار موفق بوده اند. به همین دلیل تلاش نگارنده حاضر این است که شخصیت داستان کودک و نوجوان حمیدرضا شاه آبادی را بر اساس نظریه شخصیتی اریکسون بررسی و تحلیل نماید. روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای است. بر اساس نتایج به دست آمده مطالعه داستان این نویسنده، ما را در درک و شناخت بهتر ویژگی ها و روحیات اشخاص داستان، به ویژه کودکان و نوجوانان یاری می دهد. در داستان های حمیدرضا شاه آبادی دو مرحله اول نظریه اریکسون از هشت مرحله نظریه اریکسون در شخصیت های داستان های کودک و نوجوان دیده نشده است.