حرکت انتقالی

دلایل مرکزیت و سکون زمین را، در میان آثار نجومی دوره اسلامی، باید در کتب هیئت یافت. زیرا در این آثار، به کیهان شناسی ریاضی بر اساس هیئتِ مجسم افلاک و موقعیت زمین در میان آنها پرداخته شده است. این دلایل که در کتاب مجسطی بطلمیوس ریشه دارند، بر مشاهدات و پیش فرض هایی بنا شده اند. در این مقاله تک تک این دلایل مطرح و شرح داده می شوند و با روشی تحلیلی سعی می شود که پیش فرض های این دلایل روشن شوند. این تحلیل دو پیش فرض حرکت شناختی را نشان می دهد: 1) اگر متحرک از محرک جدا شود، دیگر به حرکت خود ادامه نخواهد داد؛ و 2) سرعت سقوط اجسام متناسب با وزنشان است.

قرآن مجید به عنوان معجزه جاوید، در سوره های مختلف از حرکت خورشید سخن گفته است. هم چنین علم تجربی حرکت خورشید را پژوهش کرده است. سؤال این است، از نظر مفسران قرآن، راجع به چه حرکاتی سخن گفته است؟ نسبت یافته-های قطعی علم تجربی با نظرات مفسران چگونه است؟ اختلاف ظاهری برخی آیات مانند بقره/258 و .. با یافته های قطعی علم تجربی چگونه ساگار است؟ فرضیه این تحقیق نه تنها مطابقت یافته های قطعی علوم، بلکه اعجاز علمی و شگفتی علمی قرآن در برخی نحوه حرکات خورشید است. روش تحقیق روش جمع آوری اطلاعات و مطالعه کتابخانه ای و تحلیل محتوای داده هاست. در این تحقیق مشخص گردید مجموع آیات مربوط به حرکات خورشید به دو دسته تقسیم می شوند. در آیات توصیفی، جنبه اعجاز علمی آیات از قبیل: حرکت خورشید موقت (یجری لاجل مسمى)، حرکات وضعی و انتقالی خردمندانه (الشمس و القمر کل فی فلک یسبحون)، حرکت انتقالی- طولی (الشمس تجری لمستقر لها ذلک تقدیر العزیز العلیم)، حرکت دوری- انتقالی همراه با با کهکشان (و الشمس و القمر کل فی فلک یسبحون) وجود دارد. آیات دسته دوم ناسازگاری ظاهری با یافته های قطعی علم تجربی دارد، اما با توجه به قرنیه مقامیه، صنعت جدال احسن و شروط آن، تعارضی بین بیان و یافته-های تجربی وجود ندارد.