وارثان زمین

اعتقاد به موعود، باور مشترک پیروان ادیان الهی است. آموزه مهدویت در دین اسلام به عنوان آخرین دین آسمانی اهمیتی ویژه دارد. پژوهش حاضر در صدد است تا با روش توصیفی – تحلیلی و با رویکردی تطبیقی به سنجش دلالی آیه استضعاف به عنوان یکی از آیات مهم مربوط به مهدویت بپردازد. در این راستا با واکاوی مفاهیم کلیدی آیه و با تکیه بر قراین درونی و برونی کلام، به این نتیجه دست یافته است که آیه از باب جری و تطبیق به این قانون کلی اشاره دارد که اراده الهی به پیشوایی مستضعفان و وراثت آنها در حکومت بر روی زمین تعلق گرفته است و نمونه گسترده و کامل آن ظهور حکومت حق و عدل در تمام کره زمین توسط حضرت مهدی# می باشد.

مطالعه آیات قرآن با تکیه بر فضای نزول، پرده از پاره ای از حقایق پنهان آیات برمی دارد. در این مقاله آیه پنجم سوره قصص، مشهور به آیه وارثان زمین که می فرماید: *وَ نُریدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی اْلأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّهً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثینَ*، با چنین رویکردی مطالعه شده است. این آیه، چنان که از سیاقش برمی آید، دلالت دارد بر این که اراده خداوند بر این قرار گرفت که بر بنی اسرائیل که تحت استضعاف فرعون بودند، منت نهد و آنان را پیشوایان و وارثان سرزمینی قرار دهد که از آن در کتاب مقدس به نام سرزمین موعود یاد شده است. در مقاله حاضر، سخن درباره این است که اگرچه سیاق آیه ناظر به بنی اسرائیلِ زمان حضرت موسی(ع) است، با عنایت به این که این آیه در دوران پیش از هجرت و متناسب با وضعیت و فضای تحت استضعاف واقع شدن مسلمانان توسط سران شرک نازل شده، بی گمان در حکم بشارتی بوده که ایشان نیز مانند بنی اسرائیل از ستم رهایی خواهند یافت و به پیشوایی و وراثت سرزمین نایل خواهند آمد. البته این آیه نیز متضمن یک قاعده کلی و گویای سنتی الهی است مبنی بر این که مردمان مستعضف در دوران های مختلف، به ویژه در آخرالزمان، سرانجام به پیشوایی و وراثت زمین نایل خواهند آمد.