منطق

هدف: پژوهش حاضر به بررسی چالش ها و فرصت های ترکیب گراف دانش[1] و مدل زبانی بزرگ[2] در حوزه علوم اسلامی- انسانی می پردازد. یکی از دلایل اصلی این مسئله، پیچیدگی و تنوع مفاهیم و مقولات در این حوزه است. مفاهیم دینی و انسانی به طور طبیعی دارای ابعاد و لایه های متعددی هستند که تحلیل آن ها نیازمند رویکردهایی نوین و کارآمد است. گراف دانش به عنوان ابزاری قدرتمند برای سازمان دهی اطلاعات و نمایش روابط بین مفاهیم شناخته می شود. این ابزار می تواند به شفاف سازی و تجسّم روابط پیچیده میان مفاهیم کمک کند و به پژوهشگران امکان می دهد تا به راحتی روابط میان مفاهیم مختلف را درک کنند. هدف اصلی پژوهش حاضر، ارائه الگویی جهت ترکیب این دو مفهوم در علوم اسلامی- انسانی برای تحلیل دقیق تر و کارآمدتر مفاهیم اسلامی و انسانی است. روش: پژوهش پیش رو از لحاظ هدف توسعه ای بوده و با رویکرد کیفی انجام شده است. روش گردآوری داده ها کتابخانه ای و برای مرور نظام مند متون بوده که به شناسایی مفاهیم کلیدی و اساسی می پردازد. منابع موجود در دو حوزه گراف دانش و مدل های بزرگ زبانی با روش هدفمند جهت تحلیل، انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها: یافته اصلی پژوهش حاضر، طراحی یک الگوی جدید مبتنی بر ترکیب گراف دانش و مدل های زبانی بزرگ برای تحلیل و استنتاج مفاهیم علوم اسلامی- انسانی است. گراف دانش به عنوان ابزاری برای سازمان دهی اطلاعات و نمایش روابط میان مفاهیم می تواند به شفاف سازی و تجسم روابط پیچیده میان مفاهیم کمک کند. همچنین، مدل های زبانی بزرگ قادر به پردازش زبان طبیعی[3] و استخراج اطلاعات معنادار از متون هستند. ترکیب این دو رویکرد می تواند به توسعه چارچوب های نوینی برای تحلیل و استنتاج داده ها در حوزه های علوم دینی کمک کند. نتیجه گیری: تلفیق گراف دانش و مدل های زبانی بزرگ به عنوان رویکردی نوین و کارآمد در تحلیل و استنتاج مفاهیم پیچیده در علوم اسلامی- انسانی مطرح است. این الگوی پیشنهادی می تواند به عنوان الگویی برای تحقیقات آتی و توسعه سیستم های هوشمند در این حوزه ها مورد بهره برداری قرار گیرد و به بهبود فرایندهای تحقیق و تحلیل در علوم اسلامی- انسانی کمک کند.