اصول کلی رفتاری

از نگاه حقوق بین الملل بشردوستانه، هدف هر یک از طرفین مخاصمه مسلحانه تنها باید تضعیف نیروهای دشمن و خارج کردن آن ها از صحنه مبارزه باشد. برا ین اساس، اصولی چند به منظور هدایت و کنترل اقدامات نظامی، شیوه ها و رفتارهای جنگی طرف های مخاصمه و چگونگی رفتار با افراد و گروه های گرفتار در دست دشمن، شکل گرفته است. آنچه در جامعه بین المللی، پس از گذشت قرن ها پذیرفته شده و حقوق جنگ را به حقوق بشردوستانه متحول ساخته، در اسلام از ابتدا مورد تأکید بوده و به رغم برخی ادعا ها و رفتارهای انحرافی و افراطی، در منابع، سیره و آموزه های متعالی اسلام اصولی قابل استنباط است که پای بندی به آن ها می تواند در بهبود وضعیت قربانیان جنگ و پاسداشت کرامت و ارزش انسانی آنان نقشی تحول آفرین داشته باشد. بازخوانی این اصول به ویژه در شرایط ظهور برخی گروه های افراطی و رفتارهای خشونت آمیز  برخی جنگجویانی که خود را منتسب به اسلام معرفی می کنند، ضرورتی تازه یافته است. این اصول شامل اصول مشترک با حقوق بین الملل بشردوستانه و اصول خاص نظام حقوقی و اخلاقی اسلام است. پژوهش حاضر تحلیل و بررسی اصول مشترک در اسلام و حقوق بین الملل بشردوستانه را عهده دار شده که خود نشان از نقش تعالیم اسلام در پیدایش و تحول اصول یادشده دارد؛ اما تبیین اصول رفتاری خاص اسلام در حمایت از قربانیان مخاصمات مسلحانه، پژوهشی دیگر را می طلبد.