قاعده تفسیر طلایی

تفسیر قانون در هر نظام حقوقی ضرورتی انکارناپذر است که همواره نقش مهمی در اعمال قانون و اثرگذاری بر حقوق تابعان آن دارد. در نظام حقوقی کامن لا دو رویکرد مهم «لفظی» و «هدف گرا» در برابر یکدیگر قرار دارد که هریک طرفداران خاص خود را داراست. این نوشتار ضمن ترسیم سیر حرکت رویکردی تفسیری در نظام کامن لا به سوی رویکرد هدف گرا و بیان قواعد مهم آن همچون «قاعده رفع نقص» و «قاعده تفسیر طلایی»، با روش توصیفی تحلیلی به بررسی این مساله می پردازد که آیا رویکرد هدف گرا و به ویژه قواعد مورد اشاره، در فقه و حقوق ایران مشابه یا نمونه قابل تطبیقی دارد؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که فقه تقیّد ویژه ای به «متن» دارد اما با وجود این مباحثی همچون «مقاصد الشریعه» یا عناوین مشابه آن که در کلام و آراء فقها مشاهده می شود قابل تطبیق با رویکرد هدف گرا در کامن لا است. در حقوق و رویه قضایی ایران نیز می توان رویکرد مشابهی را مشاهده کرد که علی رغم پلورالیسم حقوقی بیانگر نوعی حرکت به سمت هدف گرایی است.