مجد البیان فی تفسیر القرآن

مجد البیان فی تفسیر القرآن، اثر محمدحسین اصفهانی، یکی از تفاسیر معاصری است که از نظر ساختار آغازین کتاب، منابع تفسیری، شخصیت علمی و گرایش های مفسر به تفسیر الصافی فیض کاشانی شباهت دارد. از طرفی اصفهانی در مواردی، از آرای فیض اثر پذیرفته است. با این حال، تا کنون پژوهشی درباره روش اصفهانی در مجد البیان و مقایسه آن با روش فیض در تفسیر صافی انجام نشده است. این که اصفهانی در تفسیر خود از چه روش هایی بهره برده است و عملکرد او چه شباهت ها و تفاوت هایی با فیض کاشانی دارد پرسش هایی است که این پژوهش به دنبال پاسخ آن ها است. این پژوهش نشان می دهد که سه روش روایی، عقلی اجتهادی و ادبی از روش های بارز اصفهانی در مجد البیان است. تحلیل های فراوان اصفهانی، همراه با کاربرد روایات، این تفسیر را از تفاسیر روایی محض خارج می کند. صحیح دانستن تعقل، استفاده از روش برهانی در تحلیل مسائل، توجه به انواع قراین، توسعه مفهومی و الغای خصوصیت از آیات از نمودهای کاربرد روش عقلی اجتهادی تفسیر اصفهانی است. روش اصفهانی در مباحث ادبی ثابت نیست و به فراخور مقصود، روش های مختلفی دارد. در تحلیل مفردات قائل به نظریه «روح معنا» است، هرچند دیدگاهش در برخی جزئیاتِ این نظریه با دیگر صاحب نظران تفاوت هایی دارد. به مباحث صرفی، نحوی و بلاغی آیات نیز کمتر پرداخته است.