نرم افزارهای هستان نگار

هدف: امروزه در حوزه وب معنایی فعالیت های ارزشمندی در داخل و خارج کشور بر روی مفاهیم هستان نگار ارائه شده است. تاکنون بیشتر مطالعات انجام شده در ایران، بر نکات نظری و تعاریف متمرکز بوده اند و ذکر نمونه های عملی انجام شده توسط محققین ایرانی به ندرت انجام شده است. ارزیابی یکپارچه هستان نگارهای ایرانی تولید شده برای ایجاد درک صحیح از مفاهیم و عملیات موردنیاز برای تولید هستان نگار، لازم و ضروری است. هدف پژوهش حاضر مرور تحلیلی هستان نگارهای ایرانی به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف آن ها از مرحله ساخت تا کاربرد است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ نوع، ارزیابانه و با رویکرد تحلیلی است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل شش هستان نگار ایرانی است که پیکره آن به صورت آزاد در دسترس قرار دارد یا به صورت مقاله، پایان نامه و طرح های پژوهشی منتشر شده است. این هستان نگارها شامل هستان نگار شاهنامه، برهان، قرآن جوی، فرقان، علم سنجی و حملات کامپیوتری است. در این پژوهش نرم افزارهای ساخت و نمایش هستان نگار براساس سیاهه محقق ساخته نیز مورد بررسی قرار گرفته اند. داده های گردآوری شده از هستان نگارها با استفاده از سیاهه، مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات بود که موردبحث و بررسی قرار گرفته است. به منظور گردآوری داده ها از پایگاه های اطلاعاتی داخلی و همچنین مصاحبه با تیم های تولیدکننده هستان نگارها استفاده شد. روش نمونه گیری هدفمند بود و روایی صوری محتوایی ابزار گردآوری داده ها با ارسال برای 4 نفر از متخصصان هستی شناسی تأیید شده و پس از انجام اصلاحات، مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که حرکت به سوی هستی شناسی در جامعه علمی ایرانی، در زمینه های مختلف شامل علوم اسلامی (فقه) و متون کهن فارسی (شاهنامه) تا حوزه های جدیدی مانند علم سنجی در حال گسترش بوده که نشانگر پیاده سازی هستان نگار در مباحث مختلف است. مشکلی که در اغلب هستان نگارهای فارسی وجود دارد، عدم توسعه و به روزرسانی آن ها است. همچنین نرم افزارهای سازنده هستان نگار از نظر پایه بسیار مشابه یکدیگرند و عموماً توسعه پذیر هستند؛ اما تفاوت هایی نیز دارند. برخی نرم افزارها موتور استنتاج را پشتیبانی می کنند، اما برخی در نمایش هستان نگار و امکان ارائه خروجی های مختلف قوی تر عمل می نمایند. نتیجه گیری: در این پژوهش سازوکارهای پیاده سازی و ابزارهای نرم افزاری مورد استفاده در تولید هستان نگارهای ایرانی به همراه ارزیابی امکانات و قابلیت های آنها با رویکردی تحلیلی مورد بحث و بررسی قرار گرفت. این پژوهش توانست براساس ارزیابی مؤلفه های بررسی شده، علاوه بر بررسی هستان نگارهای ایرانی و ارائه برخی از نقاط قوت و ضعف مربوط به آن ها، نرم افزار های هستی شناسی را نیز مورد بحث و بررسی قرار دهد. نتایج پژوهش به مدیران و پژوهشگران امکان درک صحیحی از مفاهیم و عملیات موردنیاز برای تولید هستان نگار را می دهد.