استشراق علمی

شاید بیشترین نقدها و شبهه افکنی های خاورشناسان درباره امامان شیعه: متوجه امام حسن مجتبی(ع) باشد. رویدادهای پر تنش دوران کوتاه خلافت امام(ع) که به صلح با معاویه انجامید و نیز حوادث پس از صلح، زمینه ساز بروز پرسش هایی فراوان در بین خاورشناسان شده است. پاسخ خاورشناسان به این پرسش ها در دو دسته کلی قابل تقسیم بندی است؛ دسته ای زبان به نقد امام(ع) گشوده اند و گروهی نیز با نگاهی واقع گرایانه به ارزیابی شرایط اجتماعی آن روزگار و رفتار سیاسی امام پرداخته و موضع سیاسی ایشان را منطقی دانسته اند. این مقاله پس از گزارش دیدگاه مثبت و منفی خاورشناسان، با استناد به منابع تاریخی و حدیثی، به نقد دیدگاه منفی آنان پرداخته است.

مطالعات دانشمندان غربی پیرامون شرق، تاریخی کهن دارد و فعالیت های پژوهشگران بسیاری را به خود معطوف داشته که هر یک سهمی در شکل گیری این گونه مطالعات یعنی جریان استشراق با رویکرد علمی داشته است. در این میان سیلوستر دوساسی از جمله افراد پرکاری است که در گسترش مطالعات زبان های شرقی در فرانسه و سپس اروپا، تلاش های فراوانی انجام داده و مطالعات زبان شناختی را وارد مرحله ای تازه کرده است. دوساسی تأثیر مهمی در مطالعات تاریخی شرق شناسی داشته و تحول قابل ملاحظه ای در آن پدید آورده است. این نوشتار با بهره بردن از منابع کتابخانه ای، با روش توصیفی و گردآوری داده ها در پی پاسخ به این سوال است که سیلوستر دوساسی در مطالعات اسلامی، به ویژه زبان های شرقی، چه تأثیری داشته است؟ یافته ها حاکی از آن است که با اقدامات دوساسی جریان استشراق، وارد مرحله ی نوینی گردید که شاید بتوان از آن به عنوان استشراق علمی یاد کرد و این تأثیر و چگونگی در حوزه ی استشراق، نمایان شده است.