آندراگوژی

آموزش زبان‏های خارجی برای غنا بخشی به روش‏شناسی خود، نیازمند شناخت و بهرمندی از سایر رشته‏های علوم‏انسانی است. هنگامی که صحبت از آموزش زبان‏های خارجی به زبان‏آموزان بزرگسال می‏شود، نیاز به یک روش‏شناسی خاص و منطبق بر ویژگی‏های فراگیران بزرگسال احساس می‏شود. آندراگوژی، روش‏شناسی آموزش بزرگسالان را به ما ارائه می‏نماید؛ به همان طریق که پداگوژی به روش‏شناسی آموزش کودکان می‏پردازد. در این تحقیق، تلاش خواهیم نمود تا نظریه آندراگوژی و ابهام نظری میان آندراگوژی و پداگوژی تبین گردد. از این رهگذر، سعی خواهیم کرد تا ویژگی آموزش زبان‏های خارجی به بزرگسالان نیز مشخص گردد.

هدف از این پژوهش بررسی سطح رفتار یادگیری خودتعیینی هتاگوژیک دانشجویان با توجه به مبانی و چهارچوب نظری رویکرد هتاگوژی است که به صورت مطالعه موردی در دانشگاه مجازی مهر البرز انجام شده است. از بین جامعه آماری پژوهش، یعنی دانشجویان دانشگاه مجازی مهر البرز که 690 بودند، تعداد 120 نفر با توجه به جدول مورگان به صورت تصادفی با انتساب متناسب انتخاب و بر اساس سطح رفتار یادگیری خودتعیینی هتاگوژیک موردمطالعه قرار گرفتند. رفتار یادگیری هتاگوژیک دانشجویان از دیدگاه خود آنان بر اساس متغیرهای دموگرافیک (سن، جنس، ترم تحصیلی و عملکرد تحصیلی) با ابزار پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده معناداری رابطه بین دو متغیر عملکرد تحصیلی و رفتار یادگیری هتاگوژیک است. به طوری که رفتار یادگیری هتاگوژیک حدود 35% از تغییرات عملکرد تحصیلی دانشجویان دوره های مجازی را تبیین می کند. و درمجموع سطح یادگیری خودتعییتی هتاگوژیک دانشجویان متوسط یا نسبتاً مطلوب برآورد شده است.

هدف این پژوهش، به کارگیری الگوی هاماند در ارزشیابی اثربخشی برنامه های آموزش ضمن خدمت بر اساس اصول آندراگوژی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل سه گروه 1- معلمان 2- مدرسان دوره 3- دست اندرکاران و مجریان برگزارکننده دوره است. جامعه آماری گروه اول 175 نفر بودند که 120 نفر به صورت تصادفی، با توجه به جدول مورگان انتخاب شدند، حجم جامعه گروه دوم 12 نفر و حجم جامعه گروه سوم 21 نفر بود که به شیوه سرشماری مطالعه شدند. برای گردآوری داده ها از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. در روش میدانی برای پاسخ گویی به سؤالات پژوهش از دو پرسش نامه محقق ساخته در مقیاس پنج درجه ای لیکرت استفاده شد. برای بررسی کیفیت محتوای ارائه شده در ابعاد مختلف از یک پرسش نامه با 42 گویه و جهت بررسی میزان اثربخشی برنامه درسی ارائه شده در این دوره از یک پرسش نامه با 14 گویه استفاده شد. داده های جمع آوری شده به صورت توصیفی تجزیه وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که کیفیت محتوای آموزشی، کیفیت برنامه درسی  ارائه شده در این دوره در ابعاد مختلف کمتر از حد متوسط، و متناسب با اصول آندراگوژی نبوده است. همچنین، کیفیت سازمان دهی محیط آموزش، امکانات و توانایی مدرسان دوره از نظر فراگیران در ابعاد مختلف درحد متوسط بوده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه رویکردهای آموزشی پداگوژی، آندراگوژی و هیوتاگوژی در توسعه حرفه ای معلمان مدارس متوسطه خوزستان است. پژوهش حاضر با توجه به هدف، کاربردی و با توجه به نحوه گردآوری داده ها آمیخته از نوع اکتشافی است. روش پژوهش در بخش کیفی از نوع مرور سیستماتیک و در بخش کمی در زمره تحقیقات توصیفی پیمایشی قرار دارد. در بخش کیفی شاخص های محتوا، هدف، راهبردهای یادگیری و ارزشیابی سه رویکرد مورد نظر استخراج و در ادامه داده ها به وسیله پرسشنامه محقق ساخته گرداوری شده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام معلمان استان خوزستان است که تعداد 380 نفر با استفاده از جدول مورگان به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. برای بررسی روایی از روایی محتوایی و ظاهری و برای پایایی این ابزار از آلفای کرونباخ استفاده شد. داده های این پژوهش به وسیله آزمون های توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته های حاصل از مرور سیستماتیک اسناد و مدارک مؤلفه های عناصر محتوا، هدف، راهبردهای یاددهی- یادگیری و ارزشیابی در سه رویکرد پداگوژی، آندراگوژی و هیوتاگوژی مشخص کرده است. از بین رویکردهای مختلف جایگاه رویکرد پداگوژی در توسعه حرفه ای معلمان مطلوب است و توجه به رویکردهای آندراگوژی و هیوتاگوژی در سطح مطلوبی قرار ندارد. توسعه حرفه ای معلمان نیازمند تدوین برنامه های منعطف تر و با تمرکز بر نیازهای آموزشی معلمان است که این مهم از طریق مشارکت بیشتر معلمان در تدوین عناصر محتوا، هدف، راهبردهای یاددهی- یادگیری و نوع ارزشیابی است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش ضمن خدمت بر توسعه حرفه ای معلمان: تحلیل مولفه ها، عوامل زمینه ای و الگوها انجام شده است. پیشینه: هدف از توسعه حرفه ای معلمان، ارتقای کیفیت آموزش و تربیت دانش آموزان از طریق توانمندسازی معلمان است. روش: این پژوهش با روش مرور نظام مند انجام شد. میدان پژوهش حاضر کلیه مطالعات انجام شده در حوزه آموزش ضمن خدمت معلمان بود. به جهت گستردگی مطالب در میدان پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند به منظور جمع آوری داده ها از پایگاه های معتبر فارسی و خارجی شامل ساینس دایرکت، سیج پاب، پایگاه اطلاع رسانی اریک، کتابخانه آنلاین ویلی، اسپرینگر، گوگل اسکالر، پایگاه مجلات تخصصی نور، پایگاه مرکز اطلاعات علمی، مگیران و ایران داک، استفاده شد. در فرآیند انتخاب مقالات برای پژوهش، معیارهای ورود و خروج تدوین شد. معیارهای ورود شامل ارتباط موضوعی، به روز بودن و قابل اعتماد بودن(از منظر روش شناسی) هستند. معیارهای خروج پایین بودن رتبه نشریه، جدید نبودن سال انتشار برای مقالات داخلی از 1395-1403 و برای مقالات خارجی از 2018-2023، تکراری بودن موضوع و محتوا، نامعتبر بودن روش های پژوهش، دست اول نبودن، فارسی و انگلیسی نبودن مقالات یافته شده، در نظر گرفته شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد آموزش های ضمن خدمت معلمان باید دربرگیرنده مؤلفه های صلاحیت، دانش، عمل و تعهد و توسعه حرفه ای معلمان باشد. همچنین در طراحی این دوره ها باید از الگوی آموزش بزرگسالان، یادگیری مداوم و آموزش خودخوان وخودراهبری یادگیری معلمان بهره برد. نتیجه گیری: سنجش اثربخشی دوره های آموزش ضمن خدمت نباید صرفاً به حوزه دانش حرفه ای معلمان محدود شود بلکه این دوره ها بر سایر ابعاد توسعه حرفه ای معلمان از جمله چگونگی ارتباط با دانش آموزان و همکاران، هم چنین مهارت های عملی و تفکر انتقادی آن ها نیز تأثیرگذار بوده و منجر به بهبود آن خواهند شد. 

هدف: اصطلاح «دانشجویان غیرسنتی» معمولاً به فراگیرانی با ویژگی های اجتماعی- جمعیت شناختی خاص که با دانشجویان سنتی در آموزش عالی متفاوت هستند گفته می شود. حضور فزاینده دانشجویان غیرسنتی در کلاس های دانشگاهی چالش ها و فرصت های منحصر به فردی را به همراه دارد. با وجود افزایش تعداد دانشجویان غیرسنتی تحقیقات اندکی در سطح بین المللی به نحوه تعامل استادان با این دانشجویان پرداخته اند. هدف این پژوهش بررسی سطح شناخت، نگرش و رفتار اعضای هیأت علمی دانشگاه کردستان نسبت به دانشجویان غیرسنتی بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر با رویکردی کمّی و به شیوه توصیفی- پیمایشی انجام گرفت. نمونه 164 نفر از اعضای هیأت علمی تمام وقت بودند که با شیوه نمونه گیری تصادفی متناسب با حجم انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه 42 گویه ای اقتباس شده خارجی بود. مُدل تحلیل عاملی حاکی از پایایی و روایی مطلوب پرسش نامه بود. یافته ها: مُدل تحلیل عاملی پرسش نامه حاکی از پایایی و روایی مطلوبی بود. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که متغیرهای جمعیت شناختی استادان با میزان شناخت، نگرش و رفتار اعضای هیأت علمی با دانشجویان غیرسنتی همبستگی نداشتند. اما بین سطح شناخت استادان از دانشجویان غیرسنتی با نگرش و رفتار نسبت به آنان همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت. یعنی، استادانی که شناخت بهتری از ویژگی های دانشجویان غیرسنتی داشتند نگرش مثبت تر و رفتار منعطف تری نیز با آنان داشتند. نتایج آزمون تی گویای آن بود که بیشتر استادان روش های تدریس خود را برای پاسخ گویی به نیازهای یادگیری دانشجویان متنوع تعدیل کرده اند. نتیجه گیری: پژوهش حاضر از اشارات کاربردی مفیدی برخوردار بود. نخست اینکه یافته ها نوعی دوگانگی در تجربیات اعضای هیئت علمی با دانشجویان غیرسنتی را برجسته می سازد. در حالی که دانشجویان غیرسنتی غنای بیشتری به محیط کلاس می آورند، نیازهای آن ها استادان را ملزم به تغییر روش های سنتی آموزش می کند. این انعطاف پذیری، اگرچه مفید است اما می تواند برای استادانی که از حمایت کافی نهادی برخوردار نیستند، فشار ایجاد کنند دوّم، نتایج پژوهش بر اهمیت ترویج و افزایش برنامه های توسعه حرفه ای در زمینه یادگیری بزرگسالان و دانشجویان غیرسنتی تأکید دارد.