تأثیر آموزه های اسلامی در طراحی شهری و معماری مسکونی سکونتگاه های گذشته؛ مطالعه موردی قلعه مورچه خورت اصفهان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
معماری و بافت های مسکونی دوره اسلامی تحت تأثیر عواملی چون؛ شرایط جغرافیایی، ویژگی های دوره ای، مقاصد سیاسی، بنیه اقتصادی، فن آوری و آداب و رسوم اجتماعی اشکال متفاوتی یافته است. علیرغم این موضوع، وجوه اشتراک و تشابهات زیادی در این فضاها دیده می شود که برگرفته از روح، اندیشه و اعتقادات اسلامی بوده و بر همین اساس وصف اسلامی بر این آثار اطلاق گردیده است. امروزه به واسطه عوامل مختلفی نظیر: تخریب، نوسازی، تأثیر مدرنیسم و تمدن غرب، مصادیق این اندیشه در حال محو شدن از کلیت فضاهای شهری و مسکونی دوره اسلامی بوده است. به منظور شناخت این مصادیق در مقاله حاضر، قلعه مورچه خورت واقع در 50 کیلومتری شمال اصفهان که به واسطه عدم نوسازی و تخریب فضاها، هویت و اصالت اولیه خود را حفظ کرده و از این حیث نمونه ای سالم و کم نظیر محسوب گشته به عنوان مطالعه موردی، کانون توجه و تحقیق قرار گرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی _تحلیلی بوده و یافته های آن عمدتاً بر اساس داده های بدست آمده از بررسی های میدانی استوار گردیده است. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، اندیشه و اعتقادات اسلامی با مصادیقی همچون؛ انسجام درون شهری، حسن همجواری، سازگاری با محیط، صیانت از حریم خصوصی و توجه عمیق به شعائر الهی در وجوه مختلف فضاهای شهری مورچه خورت از قبیل اشکال، کیفیت و کمیت معابر ارتباطی، پلان، جهت ساختمانی، جهت ورودی، ترکیب بندی ورودی، چگونگی تزیینات بکار رفته در منازل مسکونی و نوع و نحوه ارتباطات فضایی و سازمان فضایی، تأثیرات اساسی و تعیین کننده ای داشته است.The influence of Islamic teachings on urban design and residential architecture of past settlements; a case study of Morchekhort Castle in Isfahan
The architecture and residential structures of the Islamic period have taken different forms under the influence of factors such as geographical conditions, period characteristics, political objectives, economic strength, technology and social customs. Despite this, many commonalities and similarities can be seen in these spaces, which are derived from the spirit, thought and beliefs of Islam, and on this basis, the Islamic description has been applied to these works. Today, due to various factors such as: destruction, renovation, the influence of modernism and Western civilization, examples of this idea have been disappearing from the totality of urban and residential spaces of the Islamic period. In order to identify these examples in the present article, the Morchekhort Castle, located 50 kilometers north of Isfahan, which has preserved its original identity and authenticity due to the lack of renovation and destruction of the spaces and is considered a healthy and unique example in this regard, has been the focus of attention and research as a case study. The method used in this study is descriptive-analytical and its findings are mainly based on data obtained from field surveys. According to the results of this study, Islamic thought and beliefs, such as; inner-city cohesion, good neighborliness, compatibility with the environment (economic limitations), protection of privacy, and deep attention to divine rituals, have had fundamental and decisive effects on various aspects of Ant-eating urban spaces such as the shapes, quality, and quantity of communication passages, plan, building direction, entrance direction, entrance composition, the type of decorations used in residential houses, and the type and manner of spatial communications and spatial organization.
تبلیغات
