کنش ها و چالش های حاکمان زنجان در عصر قاجار؛ مورد مطالعه و تطبیق احتشام السلطنه و وزیرهمایون (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ولایت خمسه با مرکزیت زنجان از اهمیت و جایگاه مهمی در دوره قاجار برخوردار بود و غالبا حاکمان برجسته ای به این منطقه فرستاده می شدند. در اوایل دوره قاجار، شاهزاده عبدالله دارا با احداث بناهای جدید، کارنامه نسبتا قابل قبولی بر جای گذاشت. در عصر ناصری و مظفری، به ترتیب احتشام السلطنه و وزیرهمایون به حکمرانی زنجان رسیدند که بر اساس اسناد، روزنامه ها و کتب خاطرات، عملکردشان نسبت به بیشتر حاکمان منطقه، مورد توجه و تحسین قرار گرفت. با توجه به ساختار و وضعیت جامعه زنجان، مشکلات و نیازهای حکومتی مانند قدرت و نفوذ خاندان های مهم، ناامنی و بی ثباتی و بحران غلات از مسائل همیشگی حاکمان و مردم بود. بنابراین با بررسی و تطبیق عملکرد و موانع حاکمان مورد نظر، به این سئوال می پردازیم که رویکرد احتشام السلطنه و وزیرهمایون در مقابل شاخص های برشمرده چگونه بود؟ و به چه سرانجامی رسید؟ به نظر می رسد با توجه به استبداد دوره ناصری، تلاش احتشام السلطنه بر نزدیکی به گروه-های سنتی، تغییر و گسترش بافت شهری و رونق صنایع محلی قرار گرفت. در مقابل وزیرهمایون، ضمن نزدیکی به گروه های تجددگرا، با ایجاد نهادهای آموزشی جدید، به دفع اشرار و مهار بحران غلات پرداخت. اقدامات وزیرهمایون با عنایت به قدرت گروه های سنتی، با موفقیت نسبی همراه بود و به جز فرهنگ روزنامه و کتابخوانی، از بین رفت؛ اما تلاش احتشام السلطنه در ایجاد فضاهای شهری و رونق صنایع محلی تا به امروز باقی مانده است. مقاله حاضر با گردآوری داده های کتابخانه ای، اسنادی و بهره مندی از منابع اصیلی مانند روزنامه، به شیوه توصیفی-تبیینی به موضوع پرداخته است.The actions and challenges of Zanjan rulers in the Qajar era; Case Study and adaptation of Ehtesham al-Saltaneh and VazirHomayun
Khamseh province with central Zanjan was important in the Qajar era, and prominent rulers were often sent to the area. Early in the Qajar period, Prince Abdullah Dara left a relatively acceptable carnage with the construction of new buildings. In the era of Nasseri and Mozaffari, the respectively of Ehtesham al-Saltaneh and VazirHomayun, reached the rule of Zanjan, which, according to documents, newspapers and memoirs, was noticed and admired by most of the region's rulers. So by examining and adapting the performance and obstacles of the rulers in question, we will ask what was the approach of the Ehtesham al- Saltaneh and VazirHomayun against the indicators mentioned above? And what happened to? Due to the tyranny of the Nasseri era, it seems that the effort of Ehtesham al-saltaneh was in close proximity to traditional groups, changing urban fabric and prosperity of local industries, In contrast, the VazirHomyun, while being close to modernist groups, created new educational institutions to repel and control the cereal crisis. The actions of the VazirHomyun, with the power of traditional groups, were relatively successful and were destroyed by the culture of newspaper and reading; But the efforts of the Ehtesham al-Saltaneh in the creation of urban spaces and the prosperity of the local industries have remained to this day. The present article deals with the collection of library, documents and the use of original sources such as the newspaper, in a descriptive-analytical way.
تبلیغات
