موانع فردی و اجتماعی نیکوکاری از دیدگاه قرآن کریم (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
شیوه حل مسائل اجتماعی و عمومی یکی از موضوعات اولویت دار در حوزه ی پژوهش های کاربردی است. نیکوکاری از جمله مفاهیم ارزشمندی محسوب می شود که در آموزه های دینی، به ویژه در قرآن کریم، مورد توجه و سفارش قرار گرفته است. به صراحت قرآن کریم، مؤمنان واقعی کسانی هستند که همواره می کوشند خود را به صفات احسان و نیکوکاری آراسته سازند. نیکوکاری که انجام یک فعل خیر است، مصادیق بسیار گسترده ای دارد و در منابع اسلامی از آن با عنوان «احسان» یادشده است. نمونه هایی از این مصادیق شامل کمک های مالی و مادی و همچنین ساخت بناهای عمومی و عام المنفعه است؛ ازاین رو مفهوم نیکوکاری کارکردهای فراوانی در زمینه های فردی، اجتماعی، فرهنگی و معنوی دارد. بااین حال، همواره مسائلی وجود دارند که مانع انجام کار خیر می شوند. این عوامل بازدارنده گاه جنبه فردی و گاه جنبه ی اجتماعی دارند. یافته های پژوهش نشان می دهد که در آموزه های دینی به ویژه قرآن کریم، عواملی مانند بخل، تکبر و فرومایگی به عنوان موانع فردی نیکوکاری معرفی شده اند و عواملی مانند تعریف نادرست نیکوکاری، عدم وجود فرهنگ اعتماد در بین افراد و نهاده ای جامعه، اختلافات و تفرقه های اجتماعی و دینی به عنوان موانع اجتماعی معرفی شده اند. در مقاله ی حاضر این مسئله به عنوان یک پرسش اساسی، با استناد به قرآن کریم مورد کاوش قرارگرفته است. پژوهش پیش رو با بررسی منابع کتابخانه ای و به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و هدف آن، بررسی موانع اجتماعی و فردی نیکوکاری از دیدگاه قرآن استIndividual and Social Impediments to Benevolence from the Perspective of the Holy Qur’an
The manner of addressing social and public issues is among the priority topics in the field of applied research. Benevolence is one of the esteemed concepts that, within religious teachings—particularly in the Holy Qur’an—has been emphasized and enjoined. According to the explicit statements of the Holy Qur’an, true believers are those who constantly strive to adorn themselves with the qualities of benevolence and righteousness. Benevolence, understood as the performance of virtuous deeds, encompasses a wide range of manifestations, and in Islamic sources it is referred to as iḥsān. Examples of such instances include financial and material assistance as well as the construction of public and charitable institutions. Thus, the concept of benevolence has extensive functions in individual, social, cultural, and spiritual domains. Nevertheless, there are always factors that hinder the performance of virtuous acts. These deterrent factors sometimes assume an individual aspect and at other times a social one. The findings of the study indicate that in religious teachings—particularly in the Holy Qur’an—factors such as miserliness, arrogance, and baseness are identified as individual obstacles to benevolence. Likewise, factors such as the misdefinition of benevolence, the absence of a culture of trust among individuals and within social institutions, as well as social and religious disputes and divisions, are identified as societal obstacles. In the present article, this issue is examined as a fundamental question with reference to the Qur’an. The study has been conducted through library sources and by employing a descriptive-analytical method, with the aim of examining the individual and social obstacles to benevolence from the perspective of the Qur’an.
تبلیغات
