تحلیل جامعه شناختی تحرک اجتماعی بین نسلی و درون نسلی و عوامل مرتبط با آن در شهر یاسوج (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
زمینه و هدف: تحرک اجتماعی به عنوان جابجایی افراد در وضعیت ها و موقعیت های مختلف، موضوعی بحث انگیز است. هدف پژوهش حاضر بررسی تحرک اجتماعی بین نسلی و درون نسلی در شهر یاسوج است.روش و داده ها: این پژوهش پیمایشی بر روی 115 خانواده که پدر در قید حیات، و دارای دو فرزند بالای 25 سال بودند انجام و اطلاعات مورد نیاز به طور جداگانه از پدر، فرزند ارشد و فرزند آخر جمع آوری شده است. جهت سنجش تحرک اجتماعی بین نسلی، جایگاه فرزند ارشد با پدر و برای سنجش تحرک درون نسلی، جایگاه فرزند ارشد با فرزند آخر در چهار حوزه اقتصادی، منزلت اجتماعی، تحصیلات و پایگاه شغلی، مورد مقایسه قرار گرفت و نتایج به صورتِ تحرک صعودی، نزولی، و بدون تحرک، دسته بندی شدند.یافته ها: نتایج تحرکِ بین نسلی نشان داد، فرزندان ارشد در مقایسه با پدران در حوزه اقتصادی و منزلت اجتماعی دارای تحرک نزولی اما در حوزه تحصیلات و پایگاه شغلی دارای تحرک صعودی اند. به علاوه، بین سن و جنس شان با شانس تحرک صعودی رابطه وجود دارد. نتایج تحرک درون نسلی نشان داد فرزندان آخر در مقایسه با فرزندان ارشد در حوزه اقتصادی و منزلت اجتماعی دارای تحرک نزولی هستند اما در تحصیلات و پایگاه شغلی دارای تحرک صعودی اند. همچنین، بین سن و محل تولد با شانس تحرک صعودی رابطه وجود دارد.بحث و نتیجه گیری: با استناد به یافته ها، اکثریت فرزندان ارشد نسبت به پدران، و اکثریت فرزندان آخر نسبت به فرزندان ارشد، دارای تحرک اجتماعی نزولی می باشند. اگرچه، بخش عمده ای از تحرک اجتماعی متاثر از عوامل سطح کلان است اما عوامل خرد مانند سن بالاتر و جنسیت مذکر در شانس تحرک صعودی بین نسلی و سن بالاتر و تولد در روستا شانس تحرک صعودی درون نسلی را بیشتر می کنند.پیام اصلی: مطالعه نشان می دهد تحرک اجتماعی در ایران چه بین نسلی و چه درون نسلی، به صورت نزولی است. تحرک صعودی بین نسلی و درون نسلی بیانگر پویایی هر جامعه است و روندهای موجود بیانگر چالش هایی است که جامعه عشیره ای در زمینه تحرک اجتماعی با آن مواجه است.Sociological Analysis of Intergenerational and Intragenerational Social Mobility and Its Related Factors in Yasouj City
Background and Aim: Social mobility, which refers to the movement of people across different social positions, is a controversial topic. This research aims to examine both intergenerational and intragenerational social mobility in Yasouj. Data and Method: This survey was conducted on 115 families that had a living father and two children over 25 years of age. The data were collected separately from the father, the oldest child, and the youngest child. To measure intergenerational and intragenerational social mobility, the position of the oldest child relative to the father and the position of the youngest child relative to the oldest one in four areas—economy, social status, education, and employment status—were compared. Results were categorized as upward, downward, or neutral mobility.Findings: The results of intergenerational mobility showed that, compared to their fathers, the oldest children experienced downward mobility in economic and social status but upward mobility in education and occupational status domains. Furthermore, the chances of upward mobility were significantly affected by age and gender. Furthermore, the results of intragenerational mobility indicated that, compared to their oldest children, the youngest children experienced downward mobility in economic and social status, but upward mobility in education and occupational status. In addition, the chances of upward mobility were influenced by age and place of birth.Conclusion: This research concludes that the majority of the oldest and youngest children experience downward social mobility compared to the previous generation. Although macro factors significantly influence social mobility, micro factors such as being older and male increase the likelihood of upward intergenerational mobility. Additionally, being older, along with being born in a rural area, enhances the chances of upward intragenerational mobility.Key Message: Social mobility is experiencing a downward trend, both across generations and within generations. Upward intergenerational and intragenerational mobility reflect the dynamics of any society, and current trends suggest that social mobility in tribal communities faces significant challenges.
تبلیغات
