رسیدگی به جرائم منافی عفت در بستر فضای مجازی در حقوق ایران و عربستان
آرشیو
چکیده
با گسترش فضایِ مجازی و ظهورِ شیوه هایی نوین تعاملات دیجیتال، جرائم منافیِ عفت نیز وارد مرحله ای نوین و پیچیده شده اند که نظام های حقوقی سنتی در مواجهه با آن با چالش های نظری و فقهی و اجرایی روبه رو هستند. این مقاله با رویکردی تطبیقی، به بررسی نحوه رسیدگی به جرائم منافی عفت در بستر فضای مجازی در دو نظام حقوقی ایران و عربستان سعودی می پردازد. مسئله اصلی پژوهش، فقدان چارچوبی منسجم، به روز و کارآمد برای مقابله با اشکال نوپدید این گونه جرائم در زیست بوم دیجیتال است؛ جرائمی که از یک سو تهدیدی برای امنیت اخلاقی و روانی جامعه محسوب می شوند و از سوی دیگر در معرض تعارض با اصول حریم خصوصی و حقوق بنیادین کاربران قرار دارند. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی تحلیلی و به شیوه کتابخانه ای با بهره گیری از منابع فقهی و حقوقی و مقررات موضوعه دو کشور بوده و ضمن بررسی مستندات قانونی، بر تحلیل تطبیقی ساختارهای دادرسی، ضمانت اجراها، استثنائات رسیدگی و چالش های فنی و قانونی تمرکز دارد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در ایران، با وجود جرم انگاری محدود و پراکنده در قوانین جزایی و رایانه ای، پاسخ نظام کیفری به این جرائم همچنان با خلأهای جدی درزمینه تعریف مفاهیم، اثبات جرم، رسیدگی الکترونیک و حفظ تعادل میان امنیت و حریم خصوصی روبه رو است؛ درحالی که عربستان با تصویب «قانون مبارزه با جرائم سایبری» و رویکرد تعزیری در پاسخ به مصادیق نوظهور، موفق به ایجاد سازوکاری نسبتاً منسجم تر شده است. درنهایت، مقاله پیشنهاد می دهد که تدوین مقررات مستقل، توسعه دادگاه های تخصصی سایبری و تقویت ظرفیت فنی و قضایی، پیش شرط هایی اساسی برای رسیدگی عادلانه و مؤثر به جرائم منافی عفت در فضای مجازی محسوب می شود.Hearing Offences against Chastity in the Context of Cyberspace in Iranian and Saudi Arabia law
With the expansion of cyberspace and the emergence of new digital interaction models, offences against public chastity have also entered a new and complex phase, that traditional legal systems face theoretical, jurisprudential and executive challenges in dealing with it. This article, adopting a comparative approach, examines how to hearing offences against chastity in cyberspace in the two legal systems of Iran and Saudi Arabia. The main issue of the research is the lack of a coherent, up-to-date and efficient framework to combat emerging forms of such offences in the digital ecosystem; which, on the one hand, are considered a threat to the moral and psychological security of society, and on the other hand, are at risk of conflict with the principles of privacy and fundamental rights of users. The research method in this article is descriptive-analytical and library-based, utilizing jurisprudential and legal sources, and and statutes from the two countries, and while examining legal documents, it focuses on a comparative analysis of trial structures, sanctions, exceptions to proceedings and technical and legal challenges. The research findings show that in Iran, despite limited and scattered criminalization in criminal and computer laws, the penal system's response to these offences still faces serious gaps in the definition of concepts, proof of crime, electronic hearing and maintaining a balance between security and privacy; while Saudi Arabia has succeeded in creating a relatively more coherent mechanism by enacting the "Cybercrime Combating Act" and a Ta’ziri approach in response to emerging instances. Finally, the article suggests that the codification of independent regulations, the development of specialized cyber courts and the strengthening of technical and judicial capacity are essential prerequisites for the fair and effective hearing of offences against chastity in cyberspace.
تبلیغات
