بررسی و نقد دیدگاه وحدت در کثرت در نگرش سنت گرایان به هنر اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیان مسئله: جریان سنت گرایی در نقد مدرنتیه دست به تفسیرهایی در زمینه هنرهای پیش از رنسانس و هنرهای شرقی می زند. سنت گرایان در هر کدام از تمدن ها، آثار هنری را با توجه به پیش فرض ها و مفاهیم آن تمدن تفسیر می کنند و آثار هنر اسلامی را نیز دارای یک ویژگی مشترک و تجلی گاه وحدت در کثرت و کثرت در وحدت می دانند. هدف پژوهش: این پژوهش درگام نخست نشان می دهد که تجلی مفهوم وحدت در کثرت در هنر اسلامی از منظر سنت گرایان چگونه است و در گام بعد بیان می کند تفسیر آثار با توجه به مفهوم وحدت در کثرت چه پیامدهایی را خواهد داشت. روش پژوهش: روش پژوهش کنونی توصیفی تحلیلی بوده و به استناد نوشته های سنت گرایان، در عناصری همچون اسلیمی، گنبد، آینه کاری و هندسه سازی برمبنای اعداد، مفهوم وحدت در کثرت را تفسیر می کند. این نوشته در گام بعد چهار پیش فرض اساسی سنت گرایان در باب هنر اسلامی استخراج کرده و پیامدهای آن بررسی و نقد می شود. نتیجه گیری: تجلی دیدگاه وحدت در کثرت در هنر اسلامی مستلزم چهار پیش فرض است که عبارتند از الف) ارتباط ذاتی بین عرفان اسلامی و هنر اسلامی ب) آشنایی هنرمندان و مخاطبان با مفاهیم عرفانی ج) فراتاریخی بودن مفاهیم د) پذیرش اصالت نیت مؤلف. هر چهار پیش فرض قابل نقد هستند و شواهد تاریخی برای آنها وجود ندارد. از جمله اینکه مفهوم وحدت درکثرت در قرون نهم به بعد به صورت رسمی در محافل مطرح می شود، پس دستکم در آثار پیش از این دوره نمود آگاهانه این مفهوم از جانب هنرمندان و مخاطبان چندان قابل اتکا نیست. مگر اینکه وحدت در کثرت را فرا تاریخی بدانیم. مدعای فراتاریخی بودن تناقضی را پیش خواهد کشید، چرا که در صورت فراتاریخی بودن یک مفهوم، تجلی آن از انحصار هنر اسلامی خارج می شود. در واقع، این مفهوم در هر فرهنگ و دوره ای نمود می یابد. درواقع ویژگی بنیادین و حس وحدت در هنر اسلامی تعارض شناختی به بار می آورد و عامل جدایی هنر اسلامی از هنر غیرأسلامی را از بین می برد.Analysis and Critique of Unity in Divinity in the Traditionalist Attitude to Islamic Art
Problem statement: The traditionalist movement in the critique of modernity makes interpretations in the field of pre-Renaissance and Eastern arts. Traditionalists in each civilization interpret artworks according to the assumptions and that civilization› concept; they also consider Islamic artworks to have a standard feature, manifesting unity in divinity and divinity in unity. Research objective: In the first step, this research demonstrates how Islamic art embodies the concept of unity in divinity from a traditionalist perspective. In the next step, it outlines the consequences that interpreting works according to the concept of unity in divinity will have. Research method: The research is descriptive-analytical, drawing on traditional writings to interpret the concept of unity in divinity through elements such as Islamic motifs, domes, mirror work, and geometry, utilizing numerical patterns. This article extracts the basic assumptions of four traditionalists regarding Islamic art and examines and critiques their consequences. Conclusion: The manifestation of unity in divinity›s view in Islamic art requires four assumptions, which are: a) the inherent connection between Islamic Sufism and Islamic art, b) the artists and audiences› familiarity with Sufism, c) the transhistoricity of the concepts d) the acceptance of the originality of the author›s intention. All four assumptions are subject to criticism, and there is no historical evidence for them. For example, the concept of unity in divinity became prevalent from the 14th century onwards; therefore, the conscious manifestation of this concept in works by artists and audiences prior to this period is not very reliable. Unless we consider unity in divinity to be transhistorical, the claim of transhistoricality presents a contradiction because if a concept is transhistorical, its manifestation is beyond the Islamic arts› monopoly. Every culture and period can manifest the concept. The fundamental characteristic and unity sense in Islamic art create cognitive conflict and eliminate the separation factor between Islamic art and non-Islamic art.
تبلیغات
