خدیجه نظری

این مقاله با هدف تبیین سقط جنین از منظر اخلاق اسلامی و تحلیلی انتقادی از رویکردها و ابعاد اخلاقی آن تدوین یافته و با روش توصیفی، تحلیلی، انتقادی و به شیوه اسنادی، در پی پاسخ به این سؤالات است که سقط جنین از منظر اخلاق اسلامی چه جایگاهی دارد؟ رویکردهای اخلاقی سقط جنین کدامند؟ در چه صورت سقط جنین از منظر اخلاقی مجاز است؟ یافته های پژوهش حاکی از این است که در سقط جنین سه رویکرد جوازمطلق و عدم جواز مطلق و قول به تفصیل مطرح است. از آنجایی که در اسلام، خالق هستی و مالک حقیقی، خداست و هیچ کس جز خدای متعال، مالک حیات انسان و یا دیگران نیست؛ از منظر اخلاق اسلامی، سقط جنین جایز نیست و تفاوتی بین حلول روح و عدم آن در جنین وجود ندارد؛ زیرا جنین از لحظه انعقاد نطفه، انسانی بالقوه است. در اکثر نظام های اخلاقی غیردینی، سقط جنین مجاز و امری ضداخلاقی محسوب نمی شود؛ زیرا این امر با مبانی سودگرایی، لذت گرایی، راحت طلبی و مسئولیت گریزی و... انسان سازگار است. اما در نظام اخلاقی اسلام، افزون بر اینکه جنین یک انسان است، تاثیر سقط جنین بر شخصیت فاعل اخلاقی و نقش آن در نیل به کمال یا سقوط اخلاقی او و نیز تاثیر آن بر جنبه روحانی و ارزش های معنوی و کمال حقیقی او مورد تاکید است.

انتظار فرج موعود از فراگیرترین آموزه های دینی است که دامنه آن بخش گسترده ای از ابعاد زندگی انسان معاصر را دربر گرفته است. بی تردید انتظار فرج، نقش بسزایی در ارتقای کیفیت زندگی انسان معاصر دارد، اما متأسفانه بسیاری از مردم، به دلیل ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی حاکم، فرصت های لازم برای بهره برداری از این انتظار را نمی یابند و تحت فشارهای مختلف قرار دارند. ازاین رو تحقیق حاضر درصدد پاسخ گویی به این سؤال است که نقش انتظار فرج در زندگی انسان معاصر با تأکید بر دیدگاه آیت الله جوادی آملی چیست؟ داده های این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با ابزار کتابخانه ای جمع آوری شده است. یافته ها نشان می دهد که آسایش و آسودگی زندگی، گشایش در مشکلات، عزیز شدن نزد اهل بیت، تخلق به اخلاق اسلامی و ارتقای علمی، تجلی عبودیت، سرزندگی و امید و شوق آفرینی، صبوری در برابر مشکلات و استحکام خانواده، ترویج حیا و عفت در جامعه، مصلح اجتماعی و اصلاحگری جامعه، تواضع و فروتنی و اجتناب از تکبر، ترویج فرهنگ شجاعت و شهادت، ازجمله آثار انتظار فرج موعود در زندگی انسان معاصر است.

انسان موجودی دو بعدی است که از یک سو رو به عالم خلق و مادیات دارد و می تواند از حیوان پست تر شود و از سوی دیگر رو به عالم امر و مجردات دارد و می تواند به مرتبه اعلای انسانیت برسد. انسان برای اینکه بتواند به کمال انسانیت صعود کند باید علل و عواملی که زمینه ساز انحرافات اخلاقی است را بشناسد و با جهاد نفس و مبارزه با آن عامل به مقام کمال انسانیت برسد. علل و عواملی که زمینه ساز انحرافات اخلاقی انسان است و مانع رسیدن ا به مقام خلیفه اللهی است گاه مربوط به بعد ادراکی و بینشی اوست و گاه با بعد تحریکی و گرایشی وی مرتبط است. این پژوهش که با روش تحلیلی - توصیفی است و جمع آوری اطلاعات در آن با مطالعه منابع و متون کتابخانه ای انجام شده است، به این نتیجه دست یافته است که منشا انحرافات اخلاقی از نظر نهج البلاغه و بیانات رهبری، عدم توازن عقل و عواطف است. مهمترین عوامل زمینه ساز انحرافات اخلاقی فرد که مربوط به تعد ادراکی و بینشی و عقل نظری او است، عبارتند از: جهل، تکیه بر حدس و گمان و استبداد رای که باعث می شود پرده ای بر قوای ادراکی و بینشی او نشیند و ترازوی سنجش عقل توازن خود را از دست بدهد و به جای ورود به وادی تعقل و یقین به خیال و گمان و خودمحوری در اندیشه گرفتار شود و در نهایت از درک حقایق حق محروم شود. دسته دیگر عوامل که مربوط به بعد تحریکی و گرایشی و عقل عملی انسان است عبارتند از: دلبستگی های مادی، عشق بیجا و مفرط که باعث می شود بر دل انسان زنگار نشیند و چشم دلش، نابینا شود و در نهایت، عقل عملی او که محافظ رح انسان در برابر طغیان شهوات و طوفان غضب است، ضعیف شود. 

در صنعت ورزش حرفه ای، ورزشگاه محل مهمی است که تماشاگران در آنجا ورزش را مستقیماً مصرف و تجربه می کنند. هدف از تحقیق حاضر ارائه مدل مفهومی از ارتباط علّی فضای دیداری و شنیداری با جذب و حضور مجدد تماشاگر در محیط ورزشگاه است. 403 نفر (127 زن و276 مرد) تماشاگر سوپر لیگ فوتبال و والیبال با روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه مربوط به جذب و حضور مجدد تماشاگران را تکمیل کردند. برای اندازه گیری ارتباط عوامل دیداری و شنیداری تماشاگران از مقیاس محقق ساخته براساس مطالعات لی و همکاران (2009) و برای اندازه گیری میزان جذب و حضور مجدد تماشاگران از مقیاس اندازه گیری کرونین، برادی و هالت (2000) استفاده شد. روایی آن را 10 تن خبرگان تأیید کردند و پایایی آن براساس دو روش بازآزمایی و همسانی درونی (آلفای کرونباخ) 92/. تعیین شد. یافته های مدل معادله ساختاری نشان داد عوامل دیداری (71/.) و شنیداری (58/.) )نحوه طراحی محیط ورزشگاه، رنگ و نور و جنبه زیبایی شناختی و کیفیت سیستم های صوتی) تأثیر مستقیم بر احساس لذت و تجربه تماشاگر در محیط ورزشگاه دارد. نتیجه کلی تحقیق نشان داد که رابطه مستقیم و مثبتی بین این عوامل با جذب تماشاگران و در نهایت حضور مجدد آنان در ورزشگاه وجود دارد.