سایه ناز صنیعی آباده

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه و واقعیت درمانی بر تحریک پذیری و خودکارآمدی در روابط اجتماعی با همسالان در کودکان دارای بی نظمی خلق اخلالگر انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پسران ۸ تا 11 سال دارای اختلال بی نظمی خلق اخلالگر شهر اصفهان به همراه مادرانشان بودند که در سال 1401 به مراکز تخصصی مشاوره کودک شهر اصفهان مراجعه کردند. از میان آن ها 45 کودک به همراه مادرانشان به شیوه هدفمند انتخاب شده و در سه گروه ۱۵ نفره به صورت تصادفی قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس اختلال کژتنظیمی خلقی ایذایی شاه محمدی و همکاران، شاخص واکنش پذیری عاطفی استرینگرز و همکاران و مقیاس خودکارآمدی در تعامل با همسالان ویلر و لد بود. بر روی گروه های آزمایش مداخلات (درمان فراتشخیصی و واقعیت درمانی) طی 10 جلسه 60 دقیقه ای برای کودکان و 30 دقیقه ای برای مادران اجرا شد. داده های پژوهش با تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد درمان فراتشخیصی یکپارچه و واقعیت درمانی منجر به کاهش تحریک پذیری و افزایش خودکارآمدی در روابط با همسالان شده و این اثربخشی معنادار و با ثبات بوده است (0/001>p). بین دو روش درمانی تفاوت معنی داری وجود نداشت. نتیجه گیری: بنابرنتایج از هر دو درمان مذکور می توان به منظور بهبود تحریک پذیری و خودکارآمدی در روابط اجتماعی با همسالان کودکان دارای اختلال بی نظمی اخلالگر در مراکز تخصصی مشاوره کودک استفاده کرد.

اختلال بی نظمی خلق اخلالگر با ویژگی هایی مانند خشم و تحریک پذیری شدید و مداوم، علاوه بر ایجاد مشکلات عملکردی در کودکی منجر به کاهش سلامت روان در بزرگسالی می شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر تحریک پذیری و خودکارآمدی در روابط با همسالان در کودکان دارای اختلال بی نظمی خلق اخلالگر بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل پسران ۸ تا 11 سال دارای اختلال بی نظمی خلق اخلالگر شهر اصفهان به همراه مادرانشان بودند که به مراکز تخصصی مشاوره کودک شهر اصفهان مراجعه کردند. از میان آن ها 30 کودک به همراه مادرشان به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و سپس در هر گروه (آزمایش و کنترل) 15 نفر به صورت تصادفی قرار گرفتند.گروه آزمایش تحت مداخله طرحواره درمانی طی 10 جلسه 60 دقیقه ای با کودکان و 30 دقیقه ای با مادران و به صورت هفته ای یکبار قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس اختلال کژتنظیمی خلقی ایذایی(شاه محمدی قهساره و همکاران، ۱۴۰۰)، شاخص واکنش پذیری عاطفی(استرینگرز و همکاران، 2012) و مقیاس خودکارآمدی در تعامل با همسالان(ویلر و لد،۱۹۸2) بود. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه های تکراری مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت و نتایج نشان داد طرحواره درمانی بر بهبود تحریک پذیری و خودکارآمدی در روابط باهمسالان در کودکان با اختلال بی نظمی خلقی اخلالگر تأثیر معناداری دارد(01/0>p). بنابراین می توان از طرحواره درمانی به عنوان مداخله ای موثر بر تحریک پذیری و افزایش خودکارآمدی در روابط کودکان دارای اختلال بی نظمی خلق اخلاگر بهره گرفت.

زمینه و هدف: دوره پیش دبستانی به عنوان یکی از مهم ترین دوره های تحولی کودکان بوده که توجه به آن می تواند به تحول شخصیت سالم در بزرگسالی منجر شود، زیرا مفاهیم مرتبط به تحول شناختی، هیجانی، عاطفی، و اجتماعی در این دوره پایه گذاری و تحول می یابد. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه آموزشی زودهنگام کوئین بر حرمت خود کودکان پیش از دبستان انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر آزمایشی از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان پیش دبستانی (5 ساله) و والدین آنها (34 تا 42 سال) در شهر اصفهان در سال تحصیلی 96-1395 بود. در پژوهش حاضر با مراجعه به مراکز پیش دبستانی با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس ، تعداد ۳۰ کودک انتخاب و از والدین آنها جهت شرکت در پژوهش دعوت شد. سپس والدین در دو گروه آزمایش و گواه به تصادف (۱۵ نفر در هر گروه). جایدهی شدند ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه حرمت خود کودکان (عزیزی مقدم، ۱۳۸۶) بود. قبل از ارائه مداخله (دوره آموزشی زودهنگام کوئین)، مرحله پیش آزمون برای دو گروه آزمایش و گواه اجرا شد و سپس گروه آزمایش در معرض ۸ جلسه (۹۰ دقیقه ای) دوره آموزشی زودهنگام کوئین قرار گرفت. پس از پایان دوره مداخله از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. یافته ها: یافته های حاصل از پژوهش حاضر با روش تحلیل کواریانس نشان داد که برنامه آموزشی زودهنگام کوئین بر حرمت خود کودکان پیش دبستانی تأثیر دارد (0/0005 P< )؛ به گونه ای که 29 درصد تغییرات حرمت خود کودکان پیش دبستانی توسط برنامه آموزشی زودهنگام کوئین تبیین می شود. نتیجه گیری: درآموزش برنامه کوئین به والدین، تکنیک هایی مانند چگونگی تقویت مهارت دانش، حافظه، استدلال دیداری - فضایی، مهارت های شناختی، و مهارت های حرکتی ظریف فرزندشان آموزش داده شد و در نتیجه سبب بهبود ادراک خودکارآمدی در کودکان و به مرور زمان باعث شکل گیری حرمت خود بالاتر در آنها شده است.