علیجان محمدی

پژوهش حاضر با هدف تبیین دیدگاه مرجع فقید، آیت الله سیدمحمدسعید حکیم در دلالت «حدیث یوم الدار» برامامت امیرمؤمنان(ع) برپایه شأن نزول آیه انذار(شعراء، 214) درباره انذار نزدیکان پیامبر که تنها شامل بنی عبدالمطلب می شود، نگاشته شده است. این حدیث، نخستین رویدادی است که در ابتدای مرحله دعوت علنی پیامبر اکرم| رخ داد، آن گاه که رسول خدا (ص) امیرمؤمنان(ع) را وصی خودش معرفی کرد. این روایت از دیدگاه شیعیان، اولین نص برای اثبات امامت امیرمؤمنان(ع) است. اهمیت پژوهش پیرامون این روایت از دو جهت است: نخست؛ جایگاه این حدیث، به عنوان شأن نزول آیه214 سوره شعراء، نخستین نص صریح در موضوع جانشینی پیامبر|. دوم؛ اهمیت تبیین دیدگاه فقیه معاصر در دلالت «حدیث یوم الدار» بر امامت و جانشینی امیرمؤمنان(ع). حاصل پژوهش که با روش توصیفی _ تحلیلی نگارش یافته، آن است که: اولاً این روایت را مورخان، مفسران و محدثان فریقین با سندهای متعددی از طریق امیرمؤمنان(ع) و دیگران، که برخی معتبراند، نقل کرده اند. ثانیاً هدف پیامبر (ص) از دعوت عشیره، تعیین جانشین بعد از خویش با درنظرداشت معیارهای الهی بوده که جز بر امیرمؤمنان(ع) منطبق نبوده است. ثالثاً این روایت با الفاظ صریحش، برخلافت عامه آن حضرت بر مسلمین دلالت دارد. گرچه برخی عالمان اهل سنت، برای تحریف و حذف قسمتی از متن آن تلاش کرده اند.