فاطمه گفتاری

پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت فعالیت های پژوهشی اعضای هیئت علمی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علّامه طباطبایی انجام شد. ضرب آهنگ پژوهشی به معنای میزان و روند تولیدات علمی اعضای هیئت علمی در قالب مقالات، کتاب ها و طرح های پژوهشی است که در بازه های زمانی مشخص ارزیابی شده است. این پژوهش به بررسی عوامل مؤثر بر این ضرب آهنگ، نظیر ارتقاء علمی، همکاری های علمی و تأثیر آن ها در رشد علمی استادان پرداخته است. در این مطالعه از رویکرد ترکیبی (کمّی-کیفی) استفاده شد. در بخش نخست برای گردآوری اطلاعات اعضای هیئت علمی از روش پیمایشی تحلیلی استفاده شد. در بخش های دوم و سوم برای شناسایی دلایل وجود نوسان در پژوهش ها و تحلیل اسناد بالادستی از روش تحلیل محتوای کمّی استفاده شد. داده های مربوط به مقالات، کتاب ها و پروژه های پژوهشی استادان از پایگاه های اطّلاعاتی معتبر داخلی و خارجی گردآوری و تحلیل شد. برای بررسی توصیه های سیاستی مبنی بر افزایش آثار پژوهشی استادان و شناسایی دلایل شکل گیری نوسان در پژوهش ها در مقاطع مختلف فعالیت اعضای هیئت علمی، مصاحبه انجام شد. مصاحبه ها ی انجام شده در این پژوهش از نوع نیمه ساختاریافته می باشد و کدگذاری دقیق روی متن آن ها صورت گرفت؛ که به صورت انفرادی از چهار نفر از متخصصان مرتبط با توجه به تخصص، مهارت و تجربه کافی در زمینه محورهای این پژوهش استفاده شد. پرسش های مصاحبه باز طراحی شدند و پس از دریافت اطّلاعات مصاحبه شوندگان، فایل های صوتی بررسی و متن کامل مصاحبه ها تایپ شد و پس از آن، فایل متنی مصاحبه، کدگذاری شد. در بخش بعدی نیز اسناد بالادستی از قبیل برنامه راهبردی دانشگاه علامه طباطبائی افق (1405-1401) به انضمام برنامه عملیاتی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه های آموزشی، معاونت ها و مدیریت های دانشگاه (سال 1402) (مرتبط با محورهای این پژوهش)، آیین نامه استخدامی، دستورالعمل نحوه اعطای پایه تشویقی به اعضای هیئت علمی، آیین نامه ارتقاء مرتبه اعضای هیئت علمی و دستورالعمل اجرایی آیین نامه پژوهانه اعضای هیئت علمی دانشگاه گردآوری و تحلیل شد. به طور کلی، اطّلاعات جمعیت شناختی نشان داد از میان 64 نفر نمونه پژوهش، استادان با مرتبه علمی "مربی"، "آموزشیار" و "استادیار" معمولاً کمترین تعداد آثار علمی و استادان با مرتبه علمی "دانشیار" و "استاد" بیشترین تعداد آثار را داشتند. در ارتباط با انواع گزارش های پژوهش های بررسی شده در این پایان نامه، بیشترین آثار پژوهشی مربوط به مقالات چاپ شده در نشریات علمی و کمترین آثار پژوهشی نیز مربوط به طرح های پژوهشی داخل و خارج از دانشگاه می باشد. در این بین، کتاب های تألیف و ترجمه شده و مقالات ارائه شده در همایش های علمی میانه ی دو پژوهش قبلی از نظر تعداد بودند امّا وزن مقالات ارائه شده در همایش های علمی بیشتر بود. نتایج نشان داد که ارتقاء علمی تأثیر مستقیمی بر افزایش کمّی تعداد آثار پژوهشی داشته و پس از دستیابی به مراتب بالاتر علمی، برخی از استادان با کاهش تولیدات علمی مواجه شده اند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین سهم از تولیدات علمی استادان مربوط به مقالات علمی است و درصد کمتری به تألیف کتاب ها و طرح های پژوهشی اختصاص دارد.