تاب آوری تحصیلی

پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی بسته آموزشی انگیزش مبتنی بر نظریه جهت گیری هدف بر سرزندگی و تاب آوری تحصیلی دانش آموزان متوسطه دوم انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر یزد در سال 1402-1401 بود که از بین آن ها ۳۰ نفر به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) تخصیص یافتند. آموزش شامل 12 جلسه 90 دقیقه ای بود. ابزارهای پژوهش نیز شامل پرسشنامه سرزندگی تحصیلی (دهقانی زاده و حسین چاری، ۱۳۹۱) و پرسشنامه تاب آوری تحصیلی (ARS، ساموئلز، ۲۰۰۴) بود. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. یافته ها نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون بین میانگین پس آزمون سرزندگی تحصیلی و دو زیرمقیاس مثبت نگری و جهت گیری آینده و مساله محور در سطح 01/0 وجود داشت. اما با کنترل اثر پیش آزمون بین میانگین پس آزمون زیرمقیاس مهارت های بین فردی در سطح 05/0 تفاوت معناداری وجود نداشت. آموزش انگیزش مبتنی بر جهت گیری هدف روشی کارآمد برای بهبود سرزندگی تحصیلی، مثبت نگری و جهت گیری آیندهمحور و مساله محور است.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی تاب آوری تحصیلی دانش آموزان تیزهوش بر اساس اضطراب پنهان، ابعاد کمال گرایی و ادراک از محیط کلاس انجام شد. روش این پژوهش، توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان تیزهوش دختر دوره دوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 1403-1402 تشکیل دادند که از بین آن ها 214 نفر به صورت در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس چندبعدی کمال گرایی (MPS، هویت و فلت، 1991)، پرسشنامه محیط یادگیری کلاس (CLEQ، مک گی و همکاران، 2007)، سیاهه تاب آوری تحصیلی (ARI، ساموئلز، 2004) و سیاهه حالت-صفت اضطراب (STAL، اسپیل برگر و همکاران، 1970) بود. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. یافته ها نشان داد ابعاد کمال گرایی و اضطراب پنهان رابطه منفی و معنی دار و ادراک از محیط کلاس رابطه مثبت و معنی دار با تاب آوری تحصیلی دارند (01/0p<). همچنین، 43% از واریانس تاب آوری تحصیلی بر اساس متغیرهای ابعاد دیگرمدار و جامعه مدار کمال گرایی، اضطراب پنهان و ادراک از محیط کلاس قابل تبیین است و اضطراب پنهان بیشترین سهم را در پیش بینی متغیر تاب آوری تحصیلی دارد (05/0p<). از یافته ها می توان نتیجه گرفت کمال گرایی دیگرمدار و جامعه مدار، اضطراب پنهان و ادراک از محیط کلاس نقش کلیدی در تاب آوری تحصیلی دانش آموزان تیزهوش دارند و لزوم توجه به این عوامل در تعامل با یکدیگر در برنامه های مداخله ای طراحی شده برای افزایش تاب آوری تحصیلی دانش آموزان تیزهوش ضروری است.

تحقیق حاضر باهدف تدوین مدل تنظیم هیجان دانش آموزان بر مبنای رابطه بین تاب آوری تحصیلی، راهبردهای مقابله، آگاهی فراشناختی و سخت رویی انجام شد. روش پژوهش همبستگی از نوع مدل سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این تحقیق دانش آموزان مقطع متوسطه دوم ساکن شهرستان های فریدون شهر و بوئین و میاندشت در سال تحصیلی 1400-1401 بودند که 402 نفر نمونه با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری در این تحقیق شامل مقیاس تنظیم هیجان گراس و جان، مقیاس تاب آوری تحصیلی ساموئلز، مقیاس راهبردهای مقابله ای اندلر و پارکر، مقیاس سخت رویی کوباسا و مقیاس آگاهی فراشناختی شراو و دنیسون بود.. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS-22 و LISREL-8 وبا روشهای آمار توصیفی و برای براورد برازش مدل با استفاده از معادلات ساختاری و تحلیل مسیر انجام شد. یافته ها نشان داد مقدار اثر تاب آوری، آگاهی فراشناختی و راهبردهای مقابله ای بر تنظیم هیجان مثبت و معنادار بودند(01/0p>))؛ اما مقدار اثر سخت رویی بر تنظیم هیجان معنادار نبود(01/0p>)). همچنین مقدار اثر تاب آوری بر آگاهی فراشناختی، راهبردهای مقابله ای و سخت رویی معنادار بود (01/0p>))و اثر سخت رویی بر راهبردهای مقابله ای معنادار نبود(01/0p>)).در نتیجه بر اساس یافته های این تحقیق، میتوان به منظور بهبود تنظیم هیجان و تاب آوری دانش آموزان برنامه هایی جهت آموزش و تقویت مهارت های راهبردهای مقابله ای، آگاهی فراشناختی و سخت رویی فراهم کرد. همچنین تحقیقات بیشتر برای روشن شدن رابطه ی سخت رویی با تنظیم هیجان و راهبردهای مقابله ای پیشنهاد می شود.

هدف ازمطالعه حاضر بررسی مدل معادلات ساختاری بین سیستم های مغزی رفتاری و کمال گرایی با تاب آوری تحصیلی با نقش میانجی ناگویی هیجانی بود. روش تحقیق مطالعه همبستگی از نوع مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه دانش آموزان دختر- پسر مدارس دوره دوم متوسطه شهر ارومیه در سال 1402 بودند که نمونه ای به حجم 200 نفر از طریق روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایی چند مرحله ایی انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها ازپرسشنامه استاندارد تاب آوری تحصیلی مارتین ومارش(2003)، مقیاس سیستم های بازداری و فعال سازی رفتاری(BIS/BAS)، پرسشنامه کمال گرایی تحصیلی رسولی وبهرامی(1395) وپرسشنامه ناگویی خلقی تورنتو(TAS-20) استفاده شده است. نتایج تحلیل آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین ناگویی هیجانی(متغیرمیانجی) با سیستم های مغزی رفتاری(473/0-R=)، کمال گرایی(481/0R=)، تاب آوری(485/0-R=) وهمچنین بین تاب آوری با سیستم های مغزی رفتاری(488/0R=) و کمال گرایی(460/0-R=) روابط متقابل معناداری وجود دارد. همچنین تمامی شاخص های برازش مدل، برازش مدل را تأیید کردند. به طوری که ضرایب استاندارد مسیرها نشان داد مسیرهای مستقیم سیستم های مغزی رفتاری به تاب آوری(49/0=β)؛ کمال گرایی به تاب آوری(35/0-=β)؛ سیستم های مغزی رفتاری به ناگویی هیجانی(38/0-=β)؛ و کمال گرایی به ناگویی هیجانی(40/0=β) معنی دار می باشد. ه براساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که رابطه سیستم های مغزی رفتاری وکمال گرایی با تاب آوری یک رابطه خطی ساده نیست، بلکه متغیرهای دیگرمانند ناگویی هیجانی دراین رابطه نقش تعدیل کننده دارند

زمینه و هدف: آغاز نخستین سال تحصیلی برای برخی از دانش آموزان در مقایسه با سایر دانش آموزان بدون کشاکش و تنش نیست و با کشاکش هایی همراه است؛ بنابراین تاب آوری تحصیلی می تواند نقش کلیدی در میزانن سازش یافتگی آنان ایفا کند. این پژوهش با هدف ساخت و تعیین ویژگی های روان سنجی پرسش نامه تاب آوری تحصیلی (فرم والدین) دانش آموزان پایه یکم شهر بابل انجام شد. روش: این پژوهش به لحاظ هدف جزء پژوهش های کاربردی و به لحاظ شیوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی والدین دارای فرزند پایه یکم ابتدایی شهر بابل در سال 1402-1401 بودند که به شیوه نمونه گیری خوشه ای 517 نفر از والدین انتخاب شدند و به پرسش نامه تاب آوری تحصیلی پاسخ دادند. برای ساخت پرسش نامه ابتدا با روش مطالعه کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان گویه های لازم استخراج شد و نظرات آنها در طی چند مرحله اعمال شد در مرحله بعدی شاخص های روایی محتوایی و نسبت روایی محتوایی با استفاده از ده متخصص به دست آمد. حداقل و حداکثر میزان نسبت روایی محتوایی برای هر گویه به ترتیب 62/۰ و 1 محاسبه شد و همچنین حداقل و حداکثر شاخص روایی محتوایی برای هر گویه به ترتیب 8۷/۰ و 1 به دست آمد. درنهایت پرسش نامه تاب آوری تحصیلی بر روی نمونه نهایی اجرا شد. درنهایت روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی محاسبه شد و در بخش اعتبار از روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ) و روش باز آزمایی استفاده شد. تحلیل داده ها نیز با کمک نرم افزارهای SPSS-22 وLisrel -8.5 انجام شد. یافته ها: نتایج در بخش روایی پرسش نامه نشان داد که این ابزار از روایی صوری، محتوایی، و عاملی برخوردار است واز اعتبار بازآزمایی و کرونباخ مطلوب نیز برخوردار است. تحلیل عاملی نشان داد که چهار عامل پایداری، تنظیم هیجانی، استقلال عمل، و انطباق پذیری با مقدار ویژه بالاتر از ۱ توانسته اند 65/62 درصد از واریانس گویه ها را تبیین کنند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرتبه یکم و دوم نشان داد که شاخص برازش مدل، در سطح مطلوبی قرار دارد. آلفای کرونباخ برای کل مقیاس 82/۰ و برای هر یک از عوامل بیشتر از ۷/۰ به دست آمد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه می توان نتیجه گیری کرد که پرسش نامه تاب آوری تحصیلی دانش آموزان پایه یکم دبستان (فرم والدین) از روایی و اعتبار مناسبی برخوردار است و می تواند به عنوان ابزاری معتبر برای سنجش تاب آوری تحصیلی دانش آموزان پایه یکم دبستان مورد استفاده قرار گیرد.

هدف: پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی مسئولیت پذیری در رابطه بین سواد تربیتی والدین و تاب آوری تحصیلی در والدین دارای نوجوان و جوان پسر و دختر انجام شد. روش: این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده که با تکیه بر تحلیل مسیر انجام شد. جامعه آماری شامل همه دانش آموران پسر و دختر دوره دوم متوسطه شهر کرج به تعداد 60715 نفر در سال تحصیلی 1401- 1400 مشغول به تحصیل و مادران آنان بودند. نمونه آماری 389 نفر دانش آموز و 389 نفر مادران آنان بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای طبقه ای تصادفی با توجه به جنسیت انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه فرزندپروری آلاباما و فریک(1996)، مسئولیت پذیری نوجوانان نعمتی(1387) و تاب آوری تحصیلی ساموئلز (2008)، استفاده شد. یافته ها: سواد تربیتی والدین بر مسئولیت پذیری و تاب آوری تحصیلی دانش آموزان و مسئولیت پذیری دانش آموزان بر تاب آوری تحصیلی آنان تأثیر مستقیم دارد. همچنین سواد تربیتی والدین با میانجی گری مسئولیت پذیری بر تاب آوری تحصیلی دانش آموزان تأثیر غیرمستقیم دارد. نتیجه گیری: اینکه سواد تربیتی والدین با میانجی گری مسئولیت پذیری بر تاب آوری تحصیلی دانش آموزان تأثیر غیرمستقیم ندارد. ممکن است به این دلیل باشد که والدین و معلمان الگوی مناسبی برای مسئولیت پذیری دانش آموزان باشند اما برای تاب آوری الگوی مناسبی نباشند. چون معمولا کودکان و نوجوانان، رفتارهای والدین از جمله تاب آوری را در موقعیتها و شرایط مختلف مشاهده، یادگیری و الگوگیری می کنند.

  تاب آوری تحصیلی به سطح بالای انگیزش، پیشرفت و عملکرد، با وجود حوادث و شرایط استرس زایی اشاره دارد که دانش آموزان، دانشجویان و سایر فراگیران در محیط آموزشی با آن مواجه هستند. این پژوهش با هدف شناسایی چالش های تاب آوری تحصیلی سوادآموزان گروه سنی 49-60 سال و بر آن اساس، تدوین و اولویت بندی راهبردهای بهبود تاب آوری تحصیلی برای این رده سنی انجام شده است. در راستای نیل به این هدف، چالش هایی که ارتباط قوی با تاب آوری تحصیلی در این رده سنی داشتند، از طریق مصاحبه های عمیق با مدرسان منتخب و با استفاده از روش تحلیل مضمون شناسایی و در سه مضمون فراگیر (عوامل فردی، محیطی و سازمانی) و 15 مضمون پایه دسته بندی شدند و درجه اهمیت هر یک از آن ها با استفاده از تکنیک بهترین بدترین محاسبه شد. نتایج تعیین وزن نشان داد چالش «مشکلات خانوادگی سوادآموزان» بیشترین تأثیر را در کاهش تاب آوری تحصیلی آنان داراست. سپس، مهم ترین راهبردهای برطرف کردن موانع تاب آوری در چهار مضمون فراگیر (توجه و انگیزه، یادگیری و حافظه، فرهنگ و زمینه، سازمان و زیرساخت) در قالب 11 بسته ارتقای تاب آوری شناسایی و با استفاده از ماتریس خانه کیفیت رتبه بندی شدند و در اختیار قرار گرفتند. نتایج نشان داد بسته تاب آوری «مشاوره خانوادگی و توان بخشی سوادآموزان» دارای بیشترین درجه تأثیر در افزایش تاب آوری تحصیلی این دسته از سوادآموزان است.