خارق العاده

در قرون اخیر برای اثبات سازگاری اسلام با علم، تفسیرهای علمی شکل گرفت. برخی به تحلیل علمی و عقلی باورهای دینی روی آوردند . مفسران المنار با نگرشی خاص، خارق عادات را به دو قسم حقیقی و غیر حقیقی تقسیم کرده و معجزات را خارق عادات حقیقی شمرده اند .. از نظر ایشان معجزه فعل مستقیم خداست و پیامبر در ایجاد آن نقش ندارد. آنها با اذعان به نظام علی و معلولی معجزات را به دو بخش تکوینی و روحانی شبه اکتسابی تقسیم کرده اند. مفسران المنار در ماهیت معجزه و تفسیر آیات مشتمل بر امور معجزات رویکردهای مختلف داشته اند. در مورد نوع معجزات حضرت موسی (ع) به ظاهر آیات پایبندند. وقوع بالفعل معجزات حضرت عیسی (ع) را منکر شده اند. عذاب ها، ولادت های خارق العاده و زنده شدن مردگان را بر اساس عقل تجربی تبیین و به نوعی در خارق عادت بودن آن تردید نموده اند. در این نوشتار روش مفسران المنار در نگرش به معجزات بررسی می شود

رشد تجربه گرایی در دوران معاصر، موجب گسترش آن به همه ابعاد هستی گردید و علم تجربی که کارکرد آن بررسی امور طبیعی بود؛ به اظهار نظر در امور غیرحسی واداشت. برخی از نواندیشان ایرانی نیز با تأسی از چنین نگرشی به تأویل علمی از امور خارق العاده قرآن پرداختند. از آنجا که چنین نگاهی؛ امور خارق العاده را از جنبه غیبی و خارق العاده تهی و به امری طبیعی تبدیل می نماید، تحقیق حاضردر صدد برآمد با روش توصیفی تحلیلی از نوع کتاب خانه ای به تبیین این مسئله بپردازد که تأویل علمی از امور خارق العاده در ایران معاصرشامل چه مواردی بوده و این گونه تأویل ها از جهت صحت و سقم چگونه ارزیابی می شوند؟ طبق یافته های تحقیق شکافته شدن دریا به جزر و مد، جاری شدن چشمه با عصای موسی به اعمال میکانیکی، ید بیضاء به رادیواکتیو، واقع شدن کوه به شیب آن، زنده کردن مرده به دست عیسی به عالم شدن جاهل، نمله به قبیله ای از انسان ، عفریت به رنگین پوستان، هدهد به خبررسان، ابابیل به بیماری آبله و معراج پیامبر به سفرهای کیهانی تأویل شده اند. این تأویل ها با سیاق، دلالت لفظی و ظاهری آیات سازگار نیست.