هویت ملی ایرانی

منطقه قومی فرهنگی اورامان با ترکیب چندگانه و پیچیده ای از منابع هویتی روبه رو است که شناخت آن به بررسی عمیق و بسترمندی نیاز دارد. این مقاله تلاش می کند با رویکرد کیفی به بررسی منابع هویتی مردم اورامی زبان بپردازد. داده های این پژوهش، از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 33 صاحب نظر و افراد آگاه کلیدی اورامی که با حداکثر تنوع انتخاب شده اند، گردآوری شد. تحلیل داده ها با دو نرم افزار مکس کیو دی ای و انویوو مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی قراردادی پیشنهادی گرنهایم و لاندمن انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که منابع هویتی در منطقه اورامان، متشکل از چهار درون مایه «هویت قومی اورامی کردی»، «هویت ملی ایرانی»، «هویت دینی» و «هویت مدرن» است . مقوله های هویت قومی اورامی کردی شامل زبان و ادبیات اورامی، نمادهای اورامی، تعلق خاطر و افتخار به اورامی بودن، حفظ و دفاع از منابع و منافع اورامی، موسیقی و آواز، و تأکید بر یکپارچگی اجتماعی مناطق مختلف به عنوان قوم کرد است. مقوله های هویت ملی ایرانی دربردارنده حضور زبان و ادبیات فارسی در زندگی روزمره، موسیقی و آواز، آیین ها و ارزش های ایرانی، و وفاداری ملی ایرانی است؛ مقوله های هویت دینی شامل اعتقادات، مناسک، تصوف و عرفان قادریه و نقشبندیه، جایگاه دین در حوزه عمومی، مدارا و تساهل، و احیاگرایی بنیادگرایی است و مقوله های هویت مدرن نیز دربردارنده به چالش کشیدن باورهای پیشینیان، تفکر، نقد و آگاهی بخشی، انسان گرایی و گرایش به مدرنیسم، جهان وطنی و مصرف است. درنهایت، برمبنای یافته ها، الگوی منابع هویتی مردم اورامی بازشناسی و ارائه شده است.

هویت ملی آگاهی جمعی و تاریخی یک اجتماع از خود به مثابه یک موجودیت فرهنگی سیاسی است که این آگاهی شامل تصورات جمعی از جایگاه خود در جهان، نسبت خویش با دیگران، سرزمین مشترک، فرهنگ ملی، نظام نمادها و آیین های مشترک و نهادهای مختص به خود به ویژه نهاد سیاسی اداری سامان بخش وحدت ملی است؛ چنان که در چارچوب مفهومی بکار رفته در مقاله آمده است، مرجعی که هویت ملی بدان ارجاع می شود امری تصویری (ایماژینر) است که در حقیقت واسطه ی میان آگاهی جمعی و واقعیت بیرونی است؛ امر ایماژینر حاصل تجربه و آگاهی جمعی یک ملت در درازنای تاریخ است. در این مقاله، کوشش شده تا پیوستگی تاریخی هویت ایرانیان در چارچوب اجتماعی ملی، در دوره های باستانی و میانه تاریخ ایران، با شرحی از پدیداری تصویر تاریخی فرهنگی سیاسی ایران، در آگاهی ایرانیان، نشان داده شود. روش شناسی این پژوهش به آرای کاستوریادیس درباره ی «نهاد تصویری جامعه» نظر دارد و شواهد آن برگرفته از داده های تاریخی ایران و مطالعات ایران شناختی است.

این مقاله با هدف شناخت نحوه بازنمایی رسانه ای هویت ملی ایرانی طی رویدادهای ورزشی بزرگ دوره انقلاب و جنگ 1357-1368 انجام و به بررسی هویت ملی در گفتمان رسانه های غالب آن زمان می پردازد. روش تحقیق تحلیل گفتمان تاریخی- انتقادی و رویکردهای وُداک و فرکلاف و چارچوب مفهومی نیز نظریه «ناسیونالیسم پیشپا افتاده» و بهره گیری از دکترین «ام القری» است. جامعه نیز رسانه های دنیای ورزش و کیهان ورزشی و جمهوری و کیهان در بازی های آسیایی دهلی نو (1361)، سئول (1365) و المپیک سئول (1367) است که با نمونه گیری هدفمند نظری صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد ارجاع به «ما» با اشاره به «ایران و اسلام»، «ملل مسلمان به مثابه بخشی از خود» و «انقلاب» صورت می گیرد. استراتژی های اسنادی برای بازنمایی رسانه ای مثبت خود برای «اقتدار جمهوری اسلامی»، «صدور انقلاب با ورزش»، «اخلاقمداری ایرانی»، «ملتی بزرگ»، «مسلمان حقیقی بودن»، «ناجی مستضعفین و شکست ناپذیر» و «مبارزبودن» ملت ایران است. مواضع اقناعی پایداری، وحدت، قدرت، حق، نوع دوستی و فرهنگ برای برساخت یک هویت ملی ایرانی- اسلامی و تاریخ، سوءاستفاده، تهدید و عدم سودمندی برای برساخت هویت «دیگری» استفاده می شود.همچنین نظم مستقر در دنیا مبتنی بر دولت-ملت است و در کنار آمدن با این واقعیت صلب نظریه ام القراء برای نوعی تطابق از سوی نظریه پردازان جمهوری اسلامی مطرح می شود. در حوزه ورزش و بازنمایی رسانه ای آن هم شاهد نوعی تطابق از همین دست هستیم و تحولی در مفهوم ملت و بازگشت به ملت به منزلهی دین و پیروان دین وجود دارد. بازنمایی هویت در رسانه های مدنظر نیز نماینده یک گفتمان و دارای شباهت های ایدئولوژیک در پوشش رویدادهای ورزشی هستند.