نشریات جعلی

در چند سال اخیر تعداد زیادی از دانشجویان دانشگاه های دولتی ایران در معرض تهدید ناشران جعلی و بی کیفیت قرار گرفته اند. به دلیل افزایش فشار برخی استادان و دانشجویان برای انتشارمقاله در نشریات ملّی و بین المللی، دانشجویان و استادان سریع ترین راه ممکن را برای انتشار مقالات خود -که نشریات جعلی هستند-  انتخاب می کنند.  چون زبان انگلیسی زبان بین المللی و آموزش زبان انگلیسی به عنوان یک رشته تحصیلی در همه کشورها فراگیر است، بنابراین، هدف از این مقاله بررسی دلایل افزایش انتشار مقالات دانشجویان تحصیلات تکمیلی به خصوص در رشته ی آموزش زبان انگلیسی در این گونه نشریات و همچنین ضعف و ناکارآمدی دانشگاه ها در ایران است؛ گفتنی است که این پژوهش به مطالعه ی چهار دانشگاه دولتی با سطوح متفاوت در ایران پرداخته است.  برای این که مشخص شود چگونه تسلّط و خشونت در آموزش عالی دانشجویان تحصیلات تکمیلی را وادار به چاپ در نشریات بی کیفیت کرده است، پژوهشگران از مفهوم خشونت نمادین بوردیو (1991) و همچنین انگلیسی انتقادی برای مقاصد علمی(CEAP) استفاده کرده اند. در این مقاله که به روش کمی-کیفی و بر پایه ی منابع میدانی و کتابخانه ای انجام گرفته است برای دریافت نظرات دانشجویان در مورد انتشار در نشریات جعلی، پرسشنامه ای سازما ن یافته توسط پژوهشگران طراحی و به 52 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی داده شد. از آمار توصیفی و آزمون t مستقل برای تحلیل کمی پاسخ های دانشجویان استفاده شد. یافته های این تحقیق نشان داد که دلیل انتشار در این گونه نشریات ناشی از خشونت نمادینی است که دانشگاه ها و استادان به دانشجویان تحمیل می کنند و حقوق دانشجویان نادیده گرفته می شود. برآیند این مطالعه شامل دموکراتیزه کردن مؤسسات آموزش عالی و ایجاد مشارکت معنوی و واقعی دانشجویان در فرایند انتشار مقاله است.

نشریات جعلی یا چپاولگر ، یکی از چالش های ارتباط علمی در دنیای امروز شده اند. این نشریات وجهه علمی نداشته و فقط به هدف کسب سود مالی منتشر می شوند. نشریات جعلی که خود را جزو نشریات دسترسی آزاد معرفی می کنند، فرایند داوری علمی نداشته و فقط در صورت پرداخت هزینه انتشار مقاله از سوی نویسنده، مقالات را منتشر می کنند. به دلیل شباهت ظاهری این نشریات با نشریات معتبر و ارائه ضریب تأثیرهای تقلبی، نویسندگان ناآگاه، فریب خورده و مقالات خود را برای این نشریات ارسال می کنند. این در حالی است که انتشار مقاله در این نشریات نه تنها امتیازی برای نویسنده آن به همراه نمی آورد، بلکه به اعتبار علمی افراد نیز آسیب می زند. آمار بالای انتشار مقالات ایرانیان در این نشریات زنگ خطر را برای آگاه کردن دانشگاهیان و پژوهشگران ایرانی به صدا در آورده است. این مقاله مروری دارد بر تاریخچه و ویژگی های نشریات جعلی و راهکارهایی را معرفی می کند تا نویسندگان به کمک آنها خود بتوانند اعتبار نشریات علمی را سنجیده و نشریه مناسب برای انتشار مقالات علمی را انتخاب کنند و در دام نشریات جعلی گرفتار نشوند.