درک نور

مقدمه: بسیاری از افراد نابینا دارای سطحی از دید باقیمانده هستند که ارتقای آن می تواند در استقلال و کیفیت زندگی آنان تاثیرگذار باشد. در سال های اخیر، به کارگیری ابزارهای تقویت دیداری مورد توجه قرار گرفته است. اما تنوع پایین، دسترسی نسبتا دشوار و هزینه بالای فن آوری های موجود در بازار این محصولات، جایگزینی آنها با ابزارهای مقرون به صرفه تر را اجتناب ناپذیر می نماید. در این راستا، در این پژوهش، آزمایش هایی برای اثربخشی ارتقای دید باقیمانده با به کارگیری هدست واقعیت مجازی و تلفن هوشمند طراحی شد. روش کار: برای انجام آزمایش ها، نرم افزار گرافیکی اختصاصی با بهره گیری از کتابخانه یونیتی ( Unity ) تحت سیستم عامل اندروید توسعه داده شد. با توجه به اهمیت تشخیص شیء و حرکت در راه رفتن مستقل، آزمایش های تشخیص تعداد، نوع و حرکت اشیاء طراحی گردید. نکته کلیدی در طراحی آزمایش ها، استفاده از شکل های ساده و تصویرهای سیاه و سفید بود. یافته ها: نتایج نشان داد در آزمایش های تشخیص تعداد، نوع و حرکت اشیا، به ترتیب 72 درصد، 78 درصد و 83 درصد از شرکت کنندگان موفق به ارائه پاسخ کاملا صحیح شدند. نتیجه گیری: اکثریت افراد شرکت کننده در این مطالعه، علی رغم دید باقیمانده پایین دارای درک حداقلی از نور و حرکت بودند و این نشان می دهد که ساده سازی اشیا و نیز نمایش اشیا با رنگ سفید در پس زمینه سیاه، تاثیر قابل توجهی بر افزایش توانمندی بصری و تقویت دید افراد نا بینا دارد. در پایان، با توجه به قابلیت دسترسی و کم هزینه بودن هدست های واقعیت مجازی و تلفن های هوشمند، نتایج این پژوهش چشم انداز روشنی در توان بخشی افراد نابینا ترسیم می نماید.

حاج محمدکریم خان کرمانی (1225-1288ه .ق)، مؤسّس فرقه شیخیه ء کرمان را بیشتر به سبب آثار و رسالات فراوانش در موضوعات حکمت، اصول، عقایدِ شیخیه، پاسخ به مخالفان شیخیه و حدیث و تفسیر می شناسند؛ اما جالب توجه آن است که از وی رسالاتی نیز در باب علومی همچون طب، نجوم، ریاضیات و به ویژه صوت، نور و شیمی بر جای مانده است. از این میان، کتاب «ضیاء البصائر فی علم المرایا و المناظر»، که در یک مقدمه، سه مقاله (فصل) و یک خاتمه نگارش شده؛ کمتر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. از همین رو نوشتار حاضر بر آن است تا با بهره گیری از روش پژوهش تاریخی با رویکرد توصیفی- تحلیلی، ابتدا به معرفی حاج محمدکریم خان کرمانی و آثار وی پرداخته و سپس بدین پرسش پاسخ دهد که حاج محمدکریم خان در کتاب «ضیاء البصائر فی علم المرایا و المناظر» چه رویکردی نسبت به مباحث نورشناسی داشته و این رویکرد چه نتایجی را رقم زده است؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که کرمانی از یکسو همچون برخی از عالمانِ این حوزه، به نوعی تقدیرگرایی و تاثیر خداوند بر تشکیل نور، اعتقاد دارد اما از سویی دیگر با انجام برخی آزمایش ها و با ترسیم برخی از اَشکال هندسی در باب کیفیت درک نور و انعکاس تصاویرِ  اجسام و... کوشیده است به تشریح بخش های مختلف چشم پرداخته و درباره ء چگونگی رویت اجسام در چشم، نظرات مختلفی را بیان دارد. وی با کمک ابزاری همچون دوربین و انواع آینه ها و عدسی ها به ارائه مطالبی در باب ارتباط نور و سایه و همچنین چگونگی ایجاد قوس و قزح (رنگین کمان) پرداخته است.